KOMPENSACJA - (łac. compenstaio - wyrównywanie)
1) Zastąpienie funkcji narządu, który doznał jakichś braków, przez inny narząd, np. w przypadku niedorozwoju, uszkodzenia lub utraty jakiegoś zmysłu (wzroku, słuchu) wydoskonalają się inne zmysły (dotyk, węch) zastępując w mniejszym stopniu lub większym stopniu jego funkcje.
2) Wyrównanie braków w jednej dziedzinie działalności danej osoby przez nasilenie aktywności w innej dziedzinie. Kompensacja jest ważnym mechanizmem obronnym człowieka, właściwe jej ukierunkowanie jest szczególnym przedmiotem zainteresowań pedagogiki specjalnej.
W Pedagogice - Kompensacja - polega na: wyrównywaniu deficytów rozwojowych.
WYCHOWANIE KOMPENSACYJNE - popularne najpierw w USA a następnie w Niemczech starania o wyrównywanie braków rozwojowych u dzieci z warstw gorzej sytuowanych i to już w wieku przedszkolnym; chodzi w nich przede wszystkim o umożliwienie tym dzieciom możliwie równego z ogółem dzieci startu szkolnego; w rachubę wchodzą tu dwa względy: społeczno-polityczne - którym jest neutralizacja "społecznego dynamitu" poprzez włączenie do kultury uniwersalnej dzieci ze slumsów, z obcych ras czy narodowości, z grup z marginesu społecznego i gospodarczego, który wiąże się z potrzebą wykorzystania rezerwy możliwych talentów w różnych dziedzinach nauki i techniki. Obecnie podważa się znaczenie obu tych argumentów: możliwe jest np.
nasilenie przeciwieństw, gdy dzieci z warstw gorzej sytuowanych zdobędą lepsze wykształcenie, po drugie, kwestionuje się same możliwości o rzeczywistej kompensacji.
KOMPENSACJA SPOŁECZNA oznacza wyrównywanie braków środowiskowych, utrudniających pomyślny przebieg życia jednostki lub grupy:
a). Rodzina zastępcza lub opiekuńcza, w której umieszczone zostało osierocone dziecko.
b). Klub młodzieży, stający się „drugim domem” młodego człowieka.
c). Kurator sądowy sprawujący opiekę nad wykolejającym się nieletnim, którego rodzice nie mogą zapewnić właściwej opieki wychowawczej.
d). Dom rencistów dla osamotnionych osób starszych.
KOMPENSACJA BEZPOŚREDNIA
-Zasiłek; pomoc w lekcjach.
KOMPENSACJA POŚREDNIA
-Organizowanie warunków życia np. żeby dziecko samo mogło odrabiać lekcje ( stworzenie odpowiednich warunków).
KOMPENSACJA OPIEKUŃCZA.
-Kiedy zajmujemy się opieką nad dziećmi.
KOMPENSACJA WYCHOWAWCZA.
-Kiedy dostarczamy bodźce o charakterze wychowawczym.
PROFILAKTYKA (zapobieganie)
PROFILAKTYKA SPOŁECZNA polega na zapobieganiu tym wszystkim sytuacjom, które powodują wyłanianie się potrzeb z zakresu opieki społecznej, a więc i kompensacji społecznej.
Rozwinięta i dobrze realizowana profilaktyka społeczna powinna redukować przypadki niedostosowania społecznego, wykolejeń, patologii społecznej. Powinna uprzedzać stany zagrożenia moralnego , zdrowotnego, kulturalnego, społecznego, aby uchronić jednostki i grupy danej populacji przed niepożądanymi odchyleniami od stanów normalnych:
Urządzenia i placówki wspomagające rozwój dzieci młodszych i starszych.
Ř Przedszkola
Ř Ogrody jordanowskie
Ř Place zabaw
Ř Świetlice podwórkowe
Ř Samorządy dziecięce w osiedlach
Ř Drużyny zuchowe i harcerskie
Ř Koła zainteresowań
Ř Kluby młodzieżowe domy kultury
Ř Kluby sportowe
REWALIDACJA - krąg zabiegów pedagogiczno - leczniczych w pracy z jednostkami odchylonymi od normy, mających na celu
ich przystosowanie do życia w społeczeństwie ludzi normalnych.
Pedagogika rewalidacyjna - lansowana przez A. Hulka (1997r) ma na celu wspomaganie usprawniania szeroko rozumianych procesów rozwoju, kształcenia i wychowania niepełnosprawnych jednostek, których właściwości powoduje, że stosowane standardowe metody i formy pracy nie są odpowiednie zaś usprawnianie fizyczne, psychiczne, społeczne i zawodowe stanowią kompleksowy, zintegrowany system oddziaływań rehabilitacyjnych.
Rehabilitacja - jest to łączne i skoordynowane oddziaływanie lecznicze, psychologiczne, pedagogiczne, społeczno-zawodowe zmierzające do rozwinięcia lub przywrócenia u osoby trwale poszkodowanej na zdrowiu zdolności, sprawności i możliwości samodzielnego życia w społeczeństwie. Rehabilitacja jest procesem, który łączy oddziaływania o różnym charakterze i zakresie, aby przywrócenie utraconych sprawności było jak najpełniejsze, możliwe wczesne i trwałe.
Rewalidacja - termin używany najczęściej z pojęciem rehabilitacja, określa długotrwałą działalność terapeutyczno-wychowawczą a więc wielostronną stymulację, opiekę, nauczanie i wychowanie jednostek o zaburzonej percepcji i rzeczywistości, czyli osób upośledzonych umysłowo, niewidomych i niesłyszących. W rewalidacji dziecka „akcentuje się nie tylko wyrównywanie kompensację braków wrodzonych i nabytych w organizmie psychofizyczne dziecka, ale również jego rewalidację społeczną w granicach indywidualnych możliwości. Zadania procesu rewalidacyjnego mają charakter wszechstronny i nie sprawdzają się do „przywracania w maksymalnym stopniu jednostki poszkodowanej na zdrowiu do normalnego życia”.