SPRAWOZDANIE NR 2

NIWELATOR

Opracowała:

Magdalena Wójcicka

Rok. 2 Budownictwo

Niwelator służy do pomiarów różnicy wysokości terenu metoda niwelacji geometrycznej. Różnice wysokości punktów określa się na postawie odczytów poziomej osi celowej niwelatora na łatach geodezyjnych.

W pomiarach geodezyjnych możemy wyróżnić dwa typy niwelatorów:

1. Libellowe - oś celową ustawiamy w poziomie za pomocą libelli niwelacyjnej,

w której to pęcherzyk doprowadzamy do położenia środkowego za pomocą śruby elewacyjnej,

2. Samopoziomujące - oś celowa ustawia się w poziomie automatycznie. Jest to realizowane za pomocą urządzenia zwanego kompensatorem.

Opis niwelatora:

Niwelator składa się z ustawionej na statywie (na alidadzie) lunetki. Posiada ona możliwość strojenia ostrości pokrętłem. Obok lunety znajduje się układ z libellą rurkową i 2 pryzmaty. Poprzez pokrętło istnieje możliwość dokładnego wyregulowania osi lunety tak, by była idealnie pozioma - poprzez obraz bąbelka z libelli, który ma ułożyć się w wzierniku w literę U. Dodatkowe wyposażenie stanowią pokrętła celownicze i blokady obrotu, a także muszka ze szczerbinką do początkowej fazy celowania.

Poniżej znajduje się schemat niwelatora:

Opis oznaczeń:

1 - spodarka,
2 - alidada,
3 - luneta geodezyjna,
4 - libella niwelacyjna,
5 - libella puszkowa,
6 - pozioma oś obrotu zespołu luneta-libella niwelacyjna,
7 - śruba elewacyjna,
cc - oś celowa lunety,
vv - pionowa oś główna instrumentu (oś obrotu alidady),
ll - oś libelli niwelacyjnej,
pg - płaszczyzna główna libelli puszkowej.

Sposób wykonania pomiaru:

By wykonać pomiar, należy rozstawić niwelator, a następnie go spoziomować za pomocą libelli puszkowej. Następnie usuwa się paralaksę, celuje w łatę mierniczą, która umieszcza się pionowo w punkcie niwelowanym, a na końcu, po dokładnym wycelowaniu i zablokowaniu lunety, poziomuje się ją pokrętłem od libelli rurkowej. Po ułożeniu się obrazów jej końców w literę U, można przystąpić do pomiaru.

Pomiar wykonuje się poprzez odczytanie numeru kolejnego decymetra, następnie odczytuje się ilość centymetrów oznaczonych poprzez literę E. Na koniec interpoluje się ilość milimetrów. Należy uważać na fakt, że obraz w lunecie jest odwrócony lustrzanie względem horyzontu.

Należy uważać, aby nie poruszyć nogami statywu ani nie dotykać lunety podczas pomiaru, gdyż może spowodować to poruszenie osi celowej.

Odczyty uzyskane na zajęciach

Wyniki z położenia niwelatora w środku:

Tyczka I (przy WiEK-u): 1181mm

Tyczka II (przy SJO): 1450mm

Różnica: 269mm

Wyniki z punktu tuż przy tyczce II (ok. 2 metry od niej):

Tyczka I: 1338mm

Tyczka II: 1588mm

Różnica: 250mm

Błąd pomiaru wynosi 19.

Bibliografia:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Niwelator

W.Gogoliński, M. Jamka, L. Zielina,  Miernictwo, wyd. Politechnika Krakowska, Kraków, 1997

3

---