FIZJOPATOLOGIA 18.10.2001
Temperatura - jako przyczyny zaburzen jak hypotermia i hipotermia.
BYDLO 38,3*C mleczne KLACZ 37,8*C PIES 38,9*C SWINIA 39,2*C
38,6*C miesne OGIER 37,6*C KOT 38,6*C OWCA 39,1*C
Temperatury dostosowane sa do :miejsce ciala,grubosc skory,przemiana materii,srodowisko
Na strazy homotermii stoja czule mechanizmy w przedniej czesci podwzgorza,tzw.”set point” ->tj,poziom nastawczy.
/Badania temperatury wykazaly,ze czlowiek powstal w Afryce/
Najwazniejszym powodem utrzymywania homeotermii przez organizmy stalocieplne jest zapewnienie temperatury koniecznej dla prawidlowego funkcjonowania OUN.Wiekszosc energii jest przeznaczona dla OUN,w przypadku za malej ilosci energii zostaja „odlanczane” partie obwodowe.
Komorki nerwowe niedomagaja przy 40*C , a gina przy 41,5*C ,ale na pzryklad temperatura na obwodzie moze dochodzic do 46*C nie pociagajac za soba zaburzen ,jak gazela Thompsona ,gdyz ma ona bardzo dobre cechy przystosowawcze ,szczegolnie chroniace OUN przed przegrzaniem.Wiele gatunkow ma takie mechanizmy ,tzw.chlodnice chroniaca przed przegrzaniem.Jest to pewnego rodzaju struktura naczyniowa (brak u ludzi) tzw, zatoka jamista lezaca przy podstawie mozgu ,splywa do niej krew ze sluzowek jamy nosowej (chlodna krew) i przez nia przebijaja się tetnice szyjne (goraca krew) niosace krew do mozgu.Czasami nawte rozdzielaja się na male naczynka.
/Zajace nie maja zatoki i gdy goni go pies zaja pada z przegrzania/
Czlowiek ma wyksztalcone inne mechanizmy ,role chlodnice spelniaja zyly mozgowioczaszki ,ktore nie maja zastawek ,krew wolno przeplywa z wnetrza trzewioczaszki do twarzy i moze zostac cifnieta ,by schlodzic krew z tetnic szyjnych.
/Nadmuch na twarz tez schladza mozg,pocimy się glownie na twarzy.Miernikiem temperatury mozgu jest pomiar blony bebenkowej ucha/
/Lekkoatleci po biegu mdleja jak nie maja nadmuchu na twarz ,ocucamy ich kladac im na twarz schlodzony material ->efekt chusty Weroniki/
Homeotermia jest wypadkowa oddawania i kumulacji ciepla ,25% energii uwalnianej jest na ATP ,a 75% ulega rozproszeniu ,ciagale jestesmy zagrozeni hipertermia.Ponad 90% ciepla idzie na utrzymanie homeotermii.Oddawanie ciepla zalezy od warunkow srodowiskowych i pocenia się ,parowania z gornych drog oddechowych,temperatury krwii i aklimatyzacji.
Zaburzenia wywoluja wewnatrzustrojowe substancje jak hormony tarczycy ( wzmagaja przemiane materii) ,
czy aminy katecholowe (ograniczaja straty ciepla w naczyniach skornych \skurcz\ i aktywuja przemiane materii)
Wysoka temperatura ciala moze wynikac z przestawienia set-point-u ,taki jest mechanizm goraczki.
Hipertermia ,czyli tak zwany udar cieplny i porazenie sloneczne.
polega to na tym ze w wyniku duzego pochlaniania ciepla z otoczenia i newystarczajacego pozbywania się go np.przy wysilku (konie) ,moze dojsc do udaru cieplnego ,powoduje on podwyzszenie temperatury ciala i rozwiniecie się hipertermii ,temperatura podnosi się o 3 - 5 *C na obwodzie ,moze dojsc do utraty swiadomosci i rozwija się niewydolnosc serca i obnizenie cisnienia krwi tetniczej.
/Rozszerza się lozysko skory i dochodzi do przekrwienia skory.Dochodzi do zaburzen przez brak krwi w mozgu,watrobie,nerkach,naczyniach wlosowatych i oponach mozgu ,zatrzymana produkcja moczu (anuria) lub zmniejszenie ilosci moczu (oliguria) , wyniku tych procesow dochodzi do spiaczki./
Take sprawy zdarzaja się u koni w transporcie i wyscigowych.