Konsultacje 9.30-10.30 B329, dr Piotr Minkowski
Literatura obowiązkowa:
W. Dębski - Rynek finansowy i jego mechanizmy, PWN, Warszawa 2005
L. Pawłowicz - Rynki finansowe wobec procesów globalizacji, UG, Gdańsk 2003
P. Kulpaka - Giełdy w gospodarce, PWE, Warszawa 2007
M. Al-Kabel - Rynek kapitałowy w Polsce, WSE, Białystok 2003
Rynek finansowy - określa się jako miejsce zawierania transakcji mających za przedmiot szeroko rozumiany kapitał finansowy, za pomocą tych transakcji dokonuje się przepływ pieniądza od podmiotów posiadających nadwyżki środków (oszczędności) do podmiotów chcących je zagospodarować (zamienić na aktywa realne). Transakcje te przynoszą właścicielom nadwyżek określone korzyści finansowe, zazwyczaj w postaci dywidendy (instrumenty właścicielskie) lub procentów (i. dłużne).
Instrumenty finansowe mogą mieć różne właściwości dlatego występuje wiele kryteriów ich podziału. Z punktu widzenia tzw. aspektu własnościowego dzieli się je na instrumenty o charakterze udziałowym i wierzytelnościowym. Instrumenty udziałowe dają prawo dawcy kapitału do udziału w majątku emitenta. Są one dokumentem potwierdzającym własność kapitału zaangażowanego w działalność gospodarczą. Właściciel kapitału na tej podstawie ma prawo do korzyści w postaci udziału w zysku emitenta (dywidenda). Podstawowym rodzaj tych instrumentów są akcje - instrument właścicielski. Instrumenty wierzytelnościowe (dłużne) mają charakter długu (pożyczki), czyli są świadectwem udostępnienia kapitału na ściśle określony czas, do momentu zapadalności. Oznacza to, iż w momencie zapadalności emitent musi zwrócić kapitał posiadaczowi instrumentu. Podstawowymi przykładami instrumentów dłużnych są przede wszystkim obligacje, weksle oraz depozyty bankowe. Z tytułu ich posiadania odnosi się korzyść finansową, głównie w postaci procentu.
Instytucje tworzące własne instrumenty finansowe można podzielić na takie, które kreują pieniądz i pozostałe czyli te, których instrumenty nie są pieniądzem.
Do pierwszej grupy zaliczamy sektor bankowy danej gospodarki, w skład którego wchodzi bank centralny oraz banki komercyjne. Sektor ten odgrywa zasadniczą rolę na rynku finansowym przez kreowanie ogólnej ilości pieniądza w gospodarce oraz przez wpływ na kształtowanie się rynkowych stóp procentowych (ceny pieniądza).
Instytucje finansowe tworzące własne instrumenty finansowe, które nie są pieniądzem - nie tworzą już tak homogenicznej grupy jak sektor bankowy. Z reguły instytucje te działają bardzo aktywnie na rynku kapitałowym, gdzie pełnią rolę inwestorów instytucjonalnych (Tow. Ubezp., Fundusze Inw., Fundusze Emeryt, np. PTE, CU, NN, PZU, AIG).
Rynek pieniężny - rynek najbardziej płynnych aktywów finansowych, służących jednostkom gospodarczym do pokrycia zapotrzebowania na kapitał obrotowy, a więc zapewniający im utrzymanie płynności. Następuje to głównie poprzez zaciąganie pożyczek i kredytów krótkoterminowych. Jest to również rynek na którym szczególną aktywność wykazują instytucje finansowe w tym banki poszukujące możliwości ulokowania wolnych środków pieniężnych nawet na bardzo krótki okres, np. 1 dzień, 2- 3 dni, tydzień lub 2 tygodnie lub także chcący przejąć środki do zagospodarowania. Możliwości ulokowania wolnych środków na tak krótkie okresy mogą poszukiwać też przedsiębiorstwa aby od posiadanych nadwyżek otrzymać więcej w stosunku do tego co mogą uzyskać przytrzymując je na rachunkach bieżących w bankach.
Ze względu na wielkość transakcji przeprowadzanych na rynku pieniężnym wyróżnia się rynek centralny, zwany również hurtowym oraz rynek detaliczny. Rynek hurtowy obejmuje duże transakcje na ogół między bankami i innymi instytucjami finansowymi oraz dużymi przedsiębiorstwami. Pożyczkobiorca w tym segmencie rynku są duże banki, często bank centralny, przedsiębiorstwa o silnej pozycji finansowej jak również rząd. Z kolei pożyczkodawcami mogą być wszyscy dysponujący dużymi kwotami gotówki, np. 1 mln (i więcej). Z kolei rynek detaliczny tworzą banki udzielające kredytów krótkoterminowych swoim zakresem działania może on obejmować cały kraj lub tylko wybrany region.
Rynek pieniężny - do roku, duża płynność. Oprocentowanie na rynku pieniężnym zależy od ryzyka.
Rynek lokat międzybankowych, kształtuje się głównie w zależności od wysokości nadwyżek ponadobowiązkowych rezerw gotówkowych banków komercyjnych. Nadwyżki rezerw gotówkowych banki te mogą lokować w emitowanych przez bank centralny lub SP walorach, lub też pożyczać je innym bankom z odpowiednim oprocentowaniem. Rynek ten zalicza się do najłatwiejszych sposobów zdobywania środków przez banki. Zawiera się na nim transakcje o dużych kwotach na okres od jednego dnia do jednego roku. Przeważają transakcje z jednodniowym i jednotygodniowym okresem zapadalności, wynika to z faktu, iż są one najbardziej płynnymi aktywami po gotówce. Lokaty jednodniowe (overnight) są bezkonkurencyjne pod względem płynności.
LIBID - depo (2,75%, Szwajcaria) - stopa depozytowa
LIBOR - of (2,80%) - stopa ofertowa
LIBID (ang. London interbank bid rate) |
Analogiczny wobec LIBOR, wskaźnik informujący, ile banki są skłonne zapłacić za pożyczone środki. |
LIBOR (ang. London interbank offered rate) |
Najważniejsza światowa stopa bankowa, będąca średnią arytmetyczną stóp procentowych, po jakich najważniejsze banki są skłonne sprzedawać swoje nadwyżki. Stawka jest liczona dla terminów jednodniowych, tygodniowych, jedno-, dwu-, trzymiesięcznych, stając się podstawą do zawierania umów zarówno depozytowych, jak i kredytowych. LIBOR stanowi istotny wskaźnik kosztów pozyskania pieniędzy. |
WIBID (ang. Warsaw Interbank Bid Rate) |
Roczna stopa procentowa jaką banki zapłacą za środki przyjęte w depozyt od innych banków, ustalane o godz 11:00. |
WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate) |
oprocentowanie po jakim banki udzielą pożyczek innym bankom, ustalane o godz 11:00. |
WIBOR - określana jako roczna S%, po jakiej bank jest skłonny udzielić kredytu innym bankom
O/N (ang. overnight) |
lokaty jednodniowe, które rozpoczynają się w dniu zawarcia transakcji i zapadają w następnym dniu roboczym, |
T/N (ang. tomorrow next) |
lokaty jednodniowe, które rozpoczynają się w pierwszym dniu roboczym po zawarciu transakcji i zapadają w następnym dniu roboczym, |
S/N (ang. spot next) |
lokaty jednodniowe, które rozpoczynają się w drugim dniu roboczym po zawarciu transakcji i zapadają w następnym dniu roboczym, |
SW (ang. spot week) |
lokaty tygodniowe, |
2W |
lokaty dwutygodniowe, |
1M |
lokaty jednomiesięczne, |
3M |
lokaty trzymiesięczne, |
6M |
lokaty sześciomiesięczne, |
9M |
lokaty dziewięciomiesięczne, |
12M |
lokaty roczne. |
WIBID - określana jako roczna S%, którą bank jest gotów zapłacić za środki przyjęte w depozyt od innych banków.
Oprocentowanie kredytów = 5,7% (WIBOR 3miesięczny) + 2% (marża banku)
WIBOR i WIBID - obie stopy są obliczane jako średnia arytmetyczna stóp kwotowanych przez banki będące dealerami rynku pieniężnego, czyli banki które zostały dopuszczone do zawierania transakcji w NBP (są to największe banki, które uczestniczą w przetargach dotyczących zakupów bonów SP na rynku pierwotnym). Stawki te obliczane są z godziny 11, każdego dnia roboczego, tzw. fixing, po odrzuceniu dwóch kwotowań - najniższego i najwyższego. Kwotowania banków przekazywane są w PL za pośrednictwem Agencji Reuters, która została upoważniona do obliczania stawek WIBOR i WIBID (przez Forex Polska).
Cena pieniądza na rynku lokat międzybankowych jest zdeterminowana trzema głównymi czynnikami, są to:
wysokość S% ustalanych przez BC,
podaż i popyt na pieniądz w gospodarce
oraz wiarygodność kontrahenta transakcji na rynku międzybankowym.
Złotowe depozyty międzybankowe - WIBID, WIBOR (wyliczenia Reuters)
Termin* |
WIBID** |
WIBOR*** |
O/N |
5,49 |
5,70 |
T/N |
5,49 |
5,69 |
1 W |
5,51 |
5,70 |
2 W |
5,51 |
5,70 |
1 M |
5,54 |
5,74 |
3 M |
5,73 |
5,93 |
6 M |
6,02 |
6,22 |
9 M |
6,09 |
6,29 |
1 Y |
6,19 |
6,39 |
*Środki na: O/N (over night) - środki pożyczane na jeden dzień, na dziś T/N (tomorrow next)- środki pożyczane na jeden dzień, od jutra 1 W - tydzień 2 W - 2 tygodnie 1 M - 1 miesiąc 3 M - 3 miesiące 6 M - 6 miesięcy 9 M - 9 miesięcy 1 Y - rok. **WIBID - Warsaw Interbank Bid Rate - roczna stopa procentowa, jaką banki zapłacą za środki przyjęte w depozyt od innych banków; ***WIBOR - Warsaw Interbank Offered Rate - oprocentowanie, po jakim banki skłonne są udzielić pożyczek innym bankom.
Bony skarbowe - drugim ważnym instrumentem rynku pieniężnego są bony skarbowe, zwane też wekslami skarbowymi lub dłużnymi papierami wartościowymi skarbu państwa. Pierwszy raz zostały one wyemitowane w Anglii w 1870r. Ich okresy zapadalności wynoszą od kilku tygodni do jednego roku. Bony skarbowe są krótkoterminowym papierem wartościowym emitowanym przez rząd w celu sfinansowania potrzeb budżetu państwa. Stanowią dogodny instrument krótkoterminowego kredytu do finansowania narastającego w czasie deficytu budżetowego. Kredyt ten stanowi zazwyczaj źródło finansowania potrzeb SP w długim okresie, odbywa się to przez uzyskiwanie środków z nowych emisji w celu wykupienia emisji wcześniejszych.
/Największa płynność - lokaty międzybankowe, mniejsza - bony skarbowe/
Bony skarbowe są papierami wartościowymi na okaziciela, emitowanymi w nominałach po 10tyś złotych na okres od tygodnia do 52 tygodni (i wielokrotności do roku). W Polsce reprezentantem SP przy emisji bonów skarbowych jest MF, a agentem emisji jest NBP. Na przetargach bonów skarbowych na rynku pierwotnym przyjmuje się oferty zakupu bonów z ceną wyższą od najniższej przyjętej ceny przetargowej. Oferty z ceną równą cenie najniższej mogą być redukowane. Koniecznym warunkiem nabywania bonów skarbowych przez uczestników przetargu jest posiadanie konta depozytowego w rejestrze papierów wartościowych NBP oraz rachunku bieżącego w Centrali NBP. Ponadto Dealerem Skarbowych Papierów Wartościowych może być stabilny i bezpieczny finansowo bank podlegający krajowemu nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego. Banki te kupują bony skarbowe do własnego portfela na przetargach a następnie sprzedają je klientom na rynku wtórnym.
/Podlegają obrotowi na rynku pierwotnym i wtórnym. Papiery bez ryzyka (w stabilnej sytuacji politycznej danego kraju)./
Rynek pierwotny |
Rynek wtórny |
|
|
Przetarg/aukcja
Warunek minimalnej ceny, poniżej której nie może być sprzedany bon (np. 95,000) a cena wykupu 10tyś
oferty (np. 9510, 9520, 9530, 9540, 9550 - rentowność dla NBP rośnie)
popyt (200, 100, 100, 100, 100)
nabywcy kupują z coraz niższą rentownością
przy 200 redukcja 50% (ci którzy godzili się na niższą rentowność mogą nabyć za cenę wyższą)
automatyczny mechanizm gry popyt-podaż
duży popyt - rentowność spada
mały popyt a potrzeby państwa duże - cena minimalna (maksymalna rentowność)
3 instrument (mniejsza płynność): Krótkoterminowe papiery dłużne firm
Krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw (commercial papers) zwane też papierami dłużnymi przedsiębiorstw bądź papierami komercyjnymi stanowią jedno ze źródeł finansowania ich działalności przez rynek pieniężny. Papier ten jest instrumentem rynku pieniężnego zobowiązującym emitenta do wykupu papieru w określonym terminie wg podanej w nim wartości nominalnej (papier dyskontowy, stała S%). W istocie dla emitenta jest to krótkoterminowa pożyczka udzielona bez zabezpieczenia przez nabywcę tego papieru.
/Pierwsze commercial papers w USA - lata 60. W PL nomenklatura - inna, np. bony handlowe. W PL pierwsze emisja w 1992 PBR (Polski Bank Rozwoju). PBR przejęty przez BRE.
Agenci organizują rynek wtórny
Nie zabezpieczone, zabezpieczeniem jest reputacja firmy. Pożyczki krótkoterminowe. Inwestorzy - lepsza s% niż na lokatach. Firmy - nie chcą brać kredytu, szukają tańszych źródeł finansowania.
Firma matka udzielając gwarancji firmie córce - niższy koszt pozyskania.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny
22.500 euro (90%); 1000 euro (100%)
Konglomeraty:
ING BŚ, ING leasing |
NN |
TFI |
ING |
PTE |
ING |
… |
AIG |
Amplico |
|
|
|
AIG |
|
Eureko |
PZU, PZU Życie |
PZU |
|
PTE |
PZU |
|
KB |
Warta, Vita |
|
|
|
|
|
Głównym podmiotem rynku pieniężnego i polityki pieniężnej każdego państwa jest BC. Jest on również bankiem emisyjnym państwa. Wg MFW do najważniejszych funkcji BC należy zaliczyć:
pełnienie roli agenta kredytowego i fiskalnego rządu,
przechowywanie rezerw banków komercyjnych,
przechowywanie rezerw krajowych oraz złota i walut obcych,
Podstawowy cel finalny BC definiuje się jako osiągnięcie stabilizacji pieniądza krajowego przez co rozumie się ograniczenie inflacji, czyli doprowadzenie do stabilnego poziomu cen w gospodarce i jego utrzymanie. Tak określony cel może być również rozszerzony o:
dążenie do utrzymania odpowiednich relacji między walutą krajową a innymi walutami,
zapewnienie bezpiecznych warunków funkcjonowania i stabilności sektora bankowego,
tworzenie odpowiednich warunków do zapewnienia płynności rozliczeń pieniężnych w gospodarce,
Ustawa o NBP
Art. 3.
1. Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.
2. Do zadań NBP należy także:
1) organizowanie rozliczeń pieniężnych,
2) prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi,
3) prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami,
4) prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa,
5) regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie,
6) kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego,
7) opracowywanie sprawozdawczego bilansu płatniczego oraz bilansów należności i zobowiązań zagranicznych państwa,
8) wykonywanie innych zadań określonych ustawami.
Do celów pośrednich BC zalicza się:
kontrolę S% (komunikaty RPP)
kontrolę przyrostu podaży pieniądza
stabilizowanie poziomu kursu walutowego
3 role/funkcje NBP:
bank emisyjny
bank banków
bank państwa
Organy NBP:
Prezes
RPP
Zarz
ąd
Prezesa NBP powołuje Sejm na wniosek Prezydenta na okres 6 lat, przy czym ta sama osoba nie może pełnić tej funkcji dłużej niż przez 2 kolejne kadencje.
RPP utworzona została w Polsce 17 lutego 1998 r., jest niezależna od Rządu, Prezydenta i Sejmu. W jej skład wchodzi Prezes NBP jako przewodniczący oraz 9 członków będących specjalistami z zakresu finansów powoływanych na okres 6 lat - w równej liczbie przez Prezydenta, Sejm i Senat. Członkiem Rady można być tylko jedną kadencję, w czasie jej trwania należy zawiesić działalność w partii politycznej oraz związkach zawodowych.
Prezes NBP przewodniczy RPP, Zarządowi NBP, reprezentuje także interesy PL w międzynarodowych instytucjach bankowych.
RPP ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi, równocześnie z przedłożeniem projektu ustawy budżetowej. Składa ona również Sejmowi sprawozdanie z wykonania tych założeń w ciągu 5 m-cy od zakończenia roku budżetowego. Do zadań RPP należą:
ustalanie wysokości S% NBP
ustalanie zasad i stóp rezerwy obowiązkowej banków oraz jej oprocentowania.
Określenie górnych granic zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych
Zatwierdzenie planu finansowego NBP oraz sprawozdania z jego działalności
Przyjmowanie rocznego sprawozdania finansowego NBP.
Ustalanie zasad operacji otwartego rynku.
Następnym organem władz NBP jest jego Zarząd, który kieruje działalnością banku. W jego skład wchodzą Prezes NBP - jako przewodniczący oraz 6-8 członków, w tym 2 wiceprezesów. Członków Zarządu NBP powołuje i odwołuje Prezydent, na wniosek Prezesa NBP. Nie mogą oni zajmować żadnych innych stanowisk i podejmować działalności zarobkowej, poza działalnością naukową, dydaktyczną lub twórczością autorską. Zarząd NBP realizuje uchwały RPP i zajmuje się sprawami, które nie są zastrzeżone jako kompetencje RPP.
Kontrola nad działalnością NBP odbywa się poprzez:
przedstawienie Sejmowi i Radzie Ministrów kwartalnych informacji o bilansie płatniczym;
rocznych zestawień mówiących o międzynarodowej pozycji inwestycyjnej państwa.
Ponadto Prezes NBP przekazuje RM i Ministrowi Finansów projekty założeń polityki pieniężnej na nadchodzący rok, opinię w sprawie projektu ustawy budżetowej, prognozy bilansu płatniczego kraju oraz ustalenia RPP. Z kolei Sejmowi Prezes NBP przedstawia roczne sprawozdanie z działalności NBP. Reasumując NBP, posiada wysoką niezależność funkcjonalną przejawiającą się w samodzielności kształtowania polityki pieniężnej państwa i nie podleganiu w tym zakresie presji ze strony władz.
Niezależność finansowa NBP.
NBP prowadzi gospodarkę finansową w oparciu o plan finansowy, który zatwierdza RPP. Prezes NBP przedstawia roczne sprawozdanie finansowe banku która powołuje biegłego rewidenta w celu zbadania sprawozdania a następnie RM do zatwierdzenia. Tak więc o podziale funduszu decyduje NBP.
Używają instrumentów polityki monetarnej BC oddziałuje na warunki kredytowania, podaż pieniądza w gospodarce oraz prędkość jego obiegu. Odbywa się to poprzez wprowadzanie do obrotu gospodarczego lub wycofywanie z niego pieniądza BC. Łagodzenie lub zaostrzanie warunków na jakich to się dokonuje oraz wpływanie na warunki kredytowania podmiotów gospodarczych.
Dodatkowo wybór instrumentów i procedur BC oraz zakres ich działania zależy od sytuacji ekonomicznej państwa, stopnia rozwoju rynku finansowego oraz doraźnej polityki, np. polityki łatwego lub trudnego pieniądza.
Polityka monetarna - (pieniężna) polega na regulowaniu stopy wzrostu podaży pieniądza w celu wspierania rozwoju gospodarczego oraz stabilizacji poziomu produkcji (cen) i zatrudnienia; podmiotem polityki monetarnej jest BC.
Operacje otwartego rynku sprowadzają się do uprawnienia BC do zakupu i sprzedaży papierów wartościowych o stałym oprocentowaniu, którymi są papiery skarbowe. Przez ten instrument BC powiększa lub pomniejsza zasoby gotówkowe banków komercyjnych. Zakup i sprzedaż tych papierów odbywa się wg określonych s% ustalonych przez bank. Do operacji otwartego rynku zalicza się zarówno warunkową lub bezwarunkową sprzedaż lub kupno papierów wartościowych dokonywanych przez BC. Przez rynek otwarty w tych operacjach rozumie się przede wszystkim bankowy rynek pieniężny. Prowadząc politykę otwartego rynku skarb państwa emitując papiery wartościowe pożycza pieniądz od podmiotów, które te podmioty kupują, czyli pośrednio zaciąga kredyt u społeczeństwa. Ponieważ papiery wartościowe przeważnie są kupowane przez banki komercyjne ze zgromadzonych tam depozytów przez ludzi
Model reński - Niemcy, Szwajcaria, Austria - banki uniwersalne
Model anglosaski - USA, W. Brytania - banki depozytowo-kredytowe i banki inwestycyjne
Kredyty bankowe - finansują rozwój firm
Giełda -
Oszczędności gospodarstw domowych -
Lokaty strukturyzowane
Fundusze inwestycyjne
7.1.2. Główne cechy polskiego systemu bankowego
Statystyczna analiza wykazała, że nasz system bankowy wykazuje największe podobieństwo, w swoim rozwoju i aktualnej charakterystyce, do systemu bankowego Włoch i Hiszpanii. Są to systemy mieszczące się w reńskim modelu systemu finansowego, przechodzące transformacje od dominacji wyspecjalizowanych banków depozytowo-kredytowych oraz banków oszczędnościowych do banków uniwersalnych wykraczających poza granice kraju.
W perspektywie porównawczej lepiej można dostrzec te cechy naszego systemu które decydują o jego unikatowym charakterze.
Modele systemu finansowego
Najsilniej rozwinięte gospodarczo kraje, w których system finansowy znajduje się w fazie kapitalizmu instytucjonalnego podzielić można na dwie grupy, zróżnicowane typem modelu systemu finansowego.
Faza kapitalizmu instytucjonalnego
Model niemiecki
Model anglosaski
Globalizacja rynków finansowych zredukowała liczbę istniejących w przeszłości modeli do dwóch, określanych w literaturze różnymi przymiotnikami
Model anglosaski, anglo-amerykański
Model niemiecki, niemiecko-japoński, reński, europejski
Model anglo-amerykański
Model anglo-amerykański jest silniej rozwiniętym przedłużeniem ostatniej z wymienionych faz rozwoju rynku finansowego.
W Modelu tym banki zostały zepchnięte przez inne instytucje finansowe do realizatorów funkcji płatniczych i rozliczeniowych
Duże przedsiębiorstwa finansują swoją działalność korzystając głównie z krótkoterminowych instrumentów rynku pieniężnego i długoterminowych instrumentów rynku kapitałowego.
Jednym z najważniejszych źródeł zewnętrznego finansowania korporacji jest emisja papierów wartościowych
W modelu tym rozwijają się różnego rodzaju fundusze inwestycyjne
Istnieje duża różnorodność instrumentów finansowych, oferujących wyższą stopę zwrotu w porównaniu z lokatami bankowymi
W modelu tym pojawia się najwięcej innowacji w zakresie instrumentów ułatwiających inwestowanie i zabezpieczenie się przed poszczególnymi kategoriami ryzyka, wynikającymi z realizowanych transakcji na rynkach kapitałowych.
Wadą tego modelu jest duża podatność gospodarki na występowanie cykli koniunkturalnych w zakresie fluktuacji wypracowanego dochodu narodowego
Wartość tej cykliczności związana jest pośrednio ze stopniem kapitalizacji rynku na giełdach papierów wartościowych
Znaczą cześć banków stanowią wyspecjalizowane banki inwestycyjne
Model niemiecki
W modelu reńskim największe znaczenie przypisywane jest systemowi bankowemu
Przedsiębiorstwa pozyskują środku finansowe na działalność bieżącą i inwestycyjną zaciągając krótkoterminowe i długoterminowe kredyty w bankach
W systemie bankowym przeważają banki uniwersalne, oferujące szeroki wachlarz produktów i usług finansowych
Z drugiej strony dla większości z tych banków głównym źródłem zysków jest prowadzona działalność kredytowa
Poza tym niejednokrotnie z określonym bankiem uniwersalnym związana jest współpracująca ze sobą grupa przedsiębiorstw, powiązanych umowami kooperacji, dostaw surowców lub produktów finalnych itd.
Charakterystycznym typem instytucji finansowych są konglomeraty „supermarketami finansowymi”, w skład których wchodzić może bank, spółka leasingowa, dom maklerski, spółka doradztwa inwestycyjnego, spółka developerska, towarzystwo ubezpieczeniowe, inwestycyjne i emerytalne.
Główną zaletą takiej grupy spółek jest dywersyfikacja ryzyka wynikającego z prowadzenia konkretnej działalności na rynku finansowym
Porównanie reńskiego i anglosaskiego modelu systemu finansowego
Cecha modelu |
Reńskiego |
Anglosaskiego |
Podstawa instytucjonalizacji |
Bank uniwersalny |
Giełda |
Udział kapitałowy bezpośredni i pośredni w korporacjach wytwórczych |
Rozpowszechniony Ograniczony |
|
Udział kapitałowy w towarzystwach ubezpieczeniowych |
Rozpowszechniony |
Dozwolony |
Koordynacja międzypaństwowa polityk gospodarczych |
Rozpowszechniona |
Ograniczona |
Horyzont rachunku ekonomicznego |
Długookresowy |
Krótkookresowy |
Wymagane kwalifikacje personelu instytucji finansowych |
Profesjonalne finansowanie zarządzanie strategiczne |
Zarządzanie ryzykiem |
Rynki finansowe 6/7
Zagranica
Państwo
Pierwotny
Pośrednicy finansowi
(lokaty, kredyty)
Przedsiębiorstwo
Gospodarstwa domowe
- bezpośrednio (akcje)
Wtórny
Kasowy
Terminowy
Giełdowy
Pozagiełdowy
Rynek finansowy
regulowany
nieregulowany
Rynek walutowy
MB (m-bankowe)
tabela (spread)
Rynek instrumentów pochodnych
opcje
Rynek kapitałowy
akcje
obligacje
Rynek depozytowy
lokatowy
kredytowy
Rynek pieniężny
bony skarbowe (weksle) 13/26/52 tygodni;
CP (bony komercyjne; BK)
lokaty i depozyty MB (m-bankowe - WIBOR, WIBID)
(najw. płynność)
Rynek finansowy
Firma emitująca
Agent
Inwestor
zlecenie
środki
płynność
BANK
Pozyskanie środków
sprzedaż