CHARAKTERYSTYKA RYNKU KAPITAŁOWEGO

Rynek finansowy:

1. r. Pieniężny - krótkoterminowe lokaty pieniężne, pożyczki (do 1 roku czasu), pożyczamy fundusze do sfinansowania naszej bieżącej działalności, przeznaczone na regulację płynności finansowej podmiotów na tym rynku działających;

2. r. Depozytowo-kredytowy - rynek międzybankowy, przeznaczony na potrzeby „hurtowe”, terminy do 1 roku czasu;

3. r. Kapitałowy - inwestuje się na dłuższy okres czasu wolne środki pieniężne (dłużej niż 1 rok), zasilają one (fundusze) inwestycje przedsiębiorstw;

4. r. Walutowy - działania krótkoterminowe, spekulacyjne;

5. r. Instrumentów pochodnych - ograniczenia ryzyka inwestycji poszczególnych rynków.

CO DECYDUJE O INWESTYCJACH NA RYNKU KAPITAŁOWYM?

1. jaką pulę wolnych środków ma do dyspozycji inwestor;

2. jak długi horyzont czasowy inwestycji przewiduje;

3. jaki jest oczekiwany dochód (stopa zwrotu z inwestycji).

ORGANIZACJA GIEŁDY PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

GIEŁDA - potocznie, instytucjonalna forma rynku kapitałowego; szczególny rodzaj rynku, na którym przedmiotem obrotu są papiery wartościowe; budynek wraz z ogółem osób dokonujących transakcje; ogół zawartych transakcji oraz cen ustalonych przez giełdę.

GPW - rynek abstrakcyjny, na którym przedmiotem transakcji są określone ich typy i z tego powodu jest ona zespołem cząstkowych rynków specjalistycznych w zakresie papierów wartościowych mających tę własność, że mogą być wzajemnie wymienne.

GPW - regularne, odbywające się w określonym miejscu i czasie, podporządkowane określonym warunkom i zasadom spotkania osób pragnących zawrzeć umowę kupna-sprzedaży oraz osób pośredniczących w zawieraniu transakcji, których przedmiot stanowią zamienne papiery wartościowe, przy czym ceny owych transakcji ustalone są na podstawie układu popytu i podaży, a następnie podawane do publicznej wiadomości.

Wg ustawy GPW - zespół osób, urządzeń i środków technicznie zorganizowane w taki sposób, że przy kojarzeniu ofert sprzedaży i nabycia przedmiotów transakcji wszyscy uczestnicy giełdy mają jednakowy dostęp do informacji rynkowej w tym samym czasie przy zachowaniu jednakowych warunków zbywania i nabywania praw.

CECHY GIEŁDY:

• instytucjonalna forma obrotu;

• stałe miejsce i stały czas zawierania transakcji, które odbywają się pomiędzy ściśle wyznaczonym kręgiem osób i bez konieczności pokazywania przedmiotu transakcji w naturze;

• jednorodność przedmiotu zawierania transakcji;

Giełda jest przykładem unormowania funkcjonowania rynku.

RODZAJE GIEŁD:

1. przedmiot obrotu - GPW, giełda towarowa, usług, miedzane (towarowo-pieniężne);

2. skala działania - światowe, regionalne, lokalne;

3. forma prawna - korporacyjne (prywatne), organizowane przez państwo, państwowo-prywatne;

4. charakter operacji - otwarte, zamknięte, uniwersalne, wyspecjalizowane.

Giełdy korporacyjne (prywatne) - model amerykański, anglosaski, członkowie są osobami indywidualnymi lub spółkami zarządzającymi kapitałem osobistym lub akcjonariuszy.

Giełdy organizowane przez państwo - model niemiecki i kontynentalno - europejski, gdzie założycielami i członkami są instytucje państwowe.

Giełdy państwowo-prywatne - giełda utworzona przez państwo i prowadzona przez nie w początkowym okresie, a potem przekazana innym do dalszego prowadzenia.

STRUKTURA ORGANIZACYJNA GIEŁDY

W skład giełdy wchodzą: członkowie giełdy, uczestnicy, maklerzy i goście.

Członkowie giełdy - mają prawo do pełnego wykorzystania swoich uprawnień: są właścicielami części majątku giełdy, mają prawo do części dywidendy, prawo do zawierania transakcji we własnym imieniu i na własny rachunek bez pośredników.

Uczestnicy giełdy - posiadają bierne prawo wyborcze (wybierają ale nie są wybierani), nie korzystają z obniżki stawki prowizyjnej, ale zawierają transakcje poprzez maklera.

Maklerzy giełdy, ich obowiązkiem jest:

• być obecnym na sali zebrań przez cały okres trwania sesji;

• osobiście wykonywać powierzone czynności;

• zachowywać tajemnicę transakcji;

• zwracać uwagę Komisji Giełdowej na transakcje pokątne;

nie mogą:

• dokonywać transakcji na własny rachunek;

• podawać nieprawdziwych informacji o kursach;

• prowadzić interesy poza lokalem giełdowym;

• pobierać opłaty wyższej od ustanowionych.

Goście giełdy: inwestorzy, najmniej uprzywilejowana grupa, zawierają transakcje za pośrednictwem maklerów.

SKŁAD WŁADZ GIEŁDY:

1. ogólne zgromadzenie członków - wybiera pozostałe organy władzy, zatwierdza budżet giełdy, wpływa na organizacje pracy giełdy;

2. Rada Giełdy - ustanawianie zwyczajów handlowych, nadawanie maklerom uprawnień do wykonywania zawodu, wyznaczanie członków poszczególnych komisji;

3. Rada Dyrektorów - stanowi organ wykonawczy giełdy;

4. Komisje.

STATUT I REGULAMIN GIEŁDY - określa: rodzaj giełdy, kto może być członkiem giełdy, zakres funkcjonowania, sposób ustanowienia władz giełdy, sposób pobierania opłat, przeznaczenie majątku giełdy.

FORMY TRANSAKCJI NA WARSZAWSKIEJ GPW.

Organizacja rynku giełdowego w PL:

NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANE RODZAJE ZLECEŃ KIEROWANYCH DO BIUR MAKLERSKICH:

1. zlecenie rynkowe (market order):

• realizowane w pierwszej kolejności, nie ma żadnych warunków co do ich realizacji;

• realizacja po kursie dnia;

• zlecenie na otwarcie rynku (market on open):

• realizowane w pierwszej fazie sesji (otwarcia), czyli w pierwszych 15 minutach;

• ustalona jest cena otwarcia i jeśli oczekują odpowiednie oferty to makler realizuje taką transakcję;

• stosowane przez inwestorów spekulacyjnych;

• zlecenie jednodniowe (good till cancelled):

• ważne na określony czas - musi być zrealizowane w czasie jednej sesji giełdowej;

• zlecenie z limitem ceny (price limit):

• określenie minimalnej ceny sprzedaży i max ceny kupna;

• zlecenie obronne (stop order):

• cena obronna wyznacza pewien poziom i czas, kiedy to zlecenie zostanie zrealizowane;

• zlecenie typu give-up:

• dotyczy instrumentów pochodnych;

• zlecenie na zamknięcie rynku (market on close):

• realizowane w ostatnich 5 minutach sesji;

• zlecenie z upoważnieniem:

• dotyczy udzielania pełnomocnictwa maklerowi do obracania aktywami (np. upoważnienie do ustalania ceny),

• dawane w celu jak najlepszego zrealizowania zlecenia.

SYSTEM NOTOWAŃ NA WPGW.

System Warset:

1. zmiany w systemie notowań - rozlicza 45 zleceń/sekundę

• pozwala dokonywać obrotu pojedynczymi akcjami;

• zapewnia ciągłość notowań przez całą sesję;

2. zmiany w dostępie do informacji;

3. zmiany w przebiegu sesji giełdowej (z dwóch na trzy):

• notowania ciągłe - najwyższej płynności;

• notowania jednolite z podwójnym fixingiem - średniej płynności;

• notowania jednolite z pojedynczym fixingiem - najniższej płynności.

W systemie ciągłym notowane są:

• akcje wchodzące w skład indeksu WIG20

• akcje zakwalifikowane do segmentu spółek nowych technologii;

• akcje NFI;

• obligacje;

• certyfikaty inwestycyjne;

• instrumenty pochodne;

• listy zastawne;

• prawo poboru z akcji notowanych w systemie ciągłym.

Podwójny fixing:

• akcje spółek o średniej płynności;

• akcje nowych spółek wprowadzonych na rynek równoległy

• prawo poboru z akcji notowanych tym samym systemem;

Pojedynczy fixing:

• akcje spółek o najniższej płynności;

• akcje nowych spółek wprowadzonych na rynek wolny;

KRYTERIA DLA SPÓŁKI NA RYNKU PODSTAWOWYM:

• wartość księgowa - równowartość kapitałów własnych >= 65 mln zł;

• wartość emisji akcji >= 40 mln zł;

• kapitał akcyjny spółki >= 7 mln zł;

• właścicielami akcji musi być minimum 500 akcjonariuszy;

• zysk brutto za ostatnie trzy lata >= 16 mln zł;

• dodatni wynik finansowy w ostatnim roku obrotowym.

KRYTERIA DLA SPÓŁKI NA RYNKU RÓWNOLEGŁYM:

• wartość księgowa - równowartość kapitałów własnych >= 22 mln zł;

• wartość emisji akcji >= 14 mln zł;

• kapitał akcyjny spółki >= 3 mln zł;

• dodatni wynik finansowy w ostatnim roku obrotowym.

KRYTERIA DLA RYNKU WOLNEGO:

• brak kryterium dotyczącego osiągania zysku;

• dużo niższe pozostałe wymagania;

DZIEŃ NA GIEŁDZIE

NOTOWANIA CIĄGŁE (np. WIG20, TECHWIG)

8.30-10.00 - przed otwarciem - są składane zlecenia przez inwestorów i przekazywane do centralnego arkusza zleceń, nie zawiera się żadnych transakcji;

10.00 - fixing - następuje otwarcie, są wyznaczane kursy akcji i następuje realizacja zleceń wprowadzonych do systemu przed otwarciem;

10.00-16.00 - mają miejsce notowania ciągłe, popyt i podaż mają wpływ na cenę;

16.00-16.10 - ma miejsce okres - przed zamknięciem, gromadzi się na akruszu oferty podaży i popytu;

16.10 - następuje fixing;

16.10-16.30 - następuje realizacja ofert kupna i sprzedaży.

PODWÓJNY FIXING (np. MIDWIG)

8.30-11.00 - przed otwarciem - następuje kumulacja ofert, nie są zawierane żadne transakcje i umowy;

11.00-11.15 - interwencje animatorów rynku (maklerów);

11.15 - fixing - ukazują się notowania;

11.15-11.45 - dogrywka - realizuje się oferty zgłoszone w momencie otwarcia i pozostałe po sprzedaży. Te akcje, które zostały, (nie zostały sprzedane) mogą tu być zrealizowane;

11.45-14.45 - przed otwarciem;

14.45-15.00 - interwencja;

15.00 - ukazują się notowania - fixing;

15.00-15.30 - dogrywka;

15.30-16.30 - przed otwarciem - gromadzenie zleceń na dzień następny;

16.30 - koniec dnia

POJEDYNCZY FIXING:

8.30-11.00 - przed otwarciem - gromadzenie ofert kupna-sprzedaży, ustalanie ceny;

11.00-11.15 - interwencja - realizacja zleceń najbliższych popytowi i podaży;

11.15 - fixing

11.15-11.45 - dogrywka

11.45-16.30 - przed otwarciem - gromadzenie ofert na dzień następny

INDEKSY GIEŁDOWE - wskaźniki opisujące stan koniunktury giełdowej, określające wielkość zysków lub strat osiąganych przez inwestora giełdowego w wybranym horyzoncie czasowym (np. WIG, WIG20).

Kapitalizacja giełdy - określa ile giełda jest warta (60% z tego to spółki notowane w WIG20).

AKCJA - papier wartościowy o charakterze własności, poświadczający udział w danym podmiocie. Akcja posiada zmienne oprocentowanie. Akcja daje jej posiadaczowi (akcjonariuszowi) prawa z nią związane (prawo własności, do udziału w zyskach spółki, do zakupu akcji nowej emisji, do głosu na WZA, do informacji, do udziału w masie upadłościowej spółki).

DROGA DO EMISJI AKCJI

1. uchwała WZA

2. przygotowanie prospektu emisyjnego

3. wniosek do Komisji Papierów Wartościowych

4. ewentualna umowa z gwarantem emisji

5. emisja akcji na rynku pierwotnym lub wyjątkowo od razu na rynku wtórnym

Polityka dywidend - dotyczy decyzji o wypłacie zysków lub zatrzymaniu ich dla reinwestowania w przedsiębiorstwie.

Optymalna polityka dywidend - polityka dywidend, dzięki której osiąga się równowagę między bieżącymi dywidendami i przyszłym wzrostem, a skutkiem tej równowagi jest także maksymalizacja ceny akcji.

Teorie polityki dywidend:

• teoria nieistotności dywidend

• teoria „wróbla w garści”

• teoria preferencji podatkowych

Polityka dywidend w praktyce:

• polityka dywidend rezydualnych

• stałe lub stopniowo rosnące dywidendy

• niewielka stała dywidenda

• stała stopa wypłat

REGUŁY WYZNACZANIA JEDNOLITEGO KURSU DNIA

1. Maksymalizacja wolumenu obrotu

2. Minimalizacja różnicy pomiędzy ilością papierów wartościowych w zleceniach sprzedaży i w zleceniach kupna, możliwych do zrealizowania po wyznaczonym kursie

3. minimalizacja różnicy między kursem wyznaczonym a kursem odniesienia (10% wahania)

Akcje i obligacje - porównanie:

AKCJA	OBLIGACJA
stanowi udział w kapitale akcyjnym, jest to papier wartościowy odzwierciedlający prawo udziałowe	papier wartościowy odzwierciedlający wierzytelności pieniężne
daje akcjonariuszom prawa korporacyjne oprócz praw majątkowych	wywołują wyłącznie skutki obligacyjne
wysokość dywidendy za akcję zależy od zysku, jaki wypracuje firma i jaki jest przeznaczony na ten cel przez WZA	posiadacz otrzymuje stałe oprocentowanie, którego poziom nie zależy od wyniku finansowego spółki
wiąże się bezpośrednio z ryzykiem inwestowania i może przynieść właścicielowi większe korzyści niż obligacja. Wartość dochodowa akcji zależy od: wysokości dywidendy, zmiany wartości ceny rynkowej akcji	bezpośrednio nie podlega ryzyku związanemu z działalnością gospodarczą emitenta, jest papierem bardziej bezpiecznym niż akcja, ale przynosi mniejsze korzyści niż akcja

OBLIGACJE - RODZAJE, WYCENA, ZASADY EMISJI

Emitent - kapitał na inwestycje, spłatę zobowiązań

Nabywca - lokata kapitału, lepsze oprocentowanie, płynność (bez kosztów)

Obligacja - papier wartościowy emitowany w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji obligatariusza i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonych świadczeń (pieniężnych lub niepieniężnych)

Świadczenia pieniężne - dotyczą spłaty należności głównej - wartości nominalnej lub należności ubocznych (odsetek)

Świadczenia niepieniężne - polegają na przyznaniu właścicielowi obligacji pewnego rodzaju praw(prawo udziału w przyszłych zyskach emitenta, prawo zamiany obligacji na akcje, prawo pierwszeństwa do objęcia emitowanych w przyszłości akcji)

Cena emisyjna obligacji - cena, po jakiej emitent sprzedaje obligacje, > lub < od ceny nominalnej

Rodzaje obligacji

• Rodzaj emitenta (skarbowe, komunalne=municypalne, przedsiębiorstw)

• Sposób zabezpieczenia obligacji

• zabezpieczone pierwszą hipoteką - zabezpieczający majątek jest wpisany na pierwszym miejscu w księdze wieczystej;

• zabezpieczone drugą lub generalną hipoteką - zabezpieczający majątek jest wpisany na drugim miejscu do księgi wieczystej lub w ogóle nie jest wpisany;

• zabezpieczone innymi papierami wartościowymi przez emitenta;

• noty korporacyjne - prawo do masy upadłościowej, które realizowane jest po zaspokojeniu wszystkich roszczeń z tytułu innych papierów wartościowych)

• Sposób oprocentowania (stała stopa, zmienna, zero-kuponowe)

• Prawa lub przywileje wynikające z zakupu akcji (zwykłe, zamienne, z prawem poboru = warranty)

• Ze względu na czas-okres występowania (krótkoterminowe - do 3 lat, rządowe; średnioterminowe - 3-10 lat; długoterminowe - powyżej 10 lat)

• Przywileje

• przedłużenie terminu wykupu - rolowanie;

• skrócenie pierwotnego terminu wykupu -może nastąpić z inicjatywy obu stron, posiadacz będzie chciał sprzedać w przypadku kłopotów finansowych emitenta

• Obrót (imienne - obrót na rynku pierwotnym; na okaziciela)

Czynniki kształtujące wartość rynkową obligacji:

• zmiana rynkowych stóp procentowych (stopy ↓to cena obligacji ↓)

• zmiana oceny stopnia ryzyka emitenta

• zmiana różnicy pomiędzy stopą zwrotu z obligacji a innych papierów wartościowych

• renoma emitenta (standing finansowy, wielkość)

• termin i forma wykupu (im krótszy tym wyższa)

• rodzaj waluty

• uprawnienia do zakupu innych papierów wartościowych - ulgowego zakupu

NFI

Program NFI - jedna z metod masowych metod prywatyzacji, realizowany jest na podstawie ustawy z 30.VI.1993

W skład Programu NFI wchodzą:

• Skarb Państwa reprezentowany przez Min. Przekszt. Własnościowych

• Narodowe Fundusze Inwestycyjne

• spółki NFI - skomercjalizowane przedsiębiorstwa państwowe

• firmy zarządzające

• posiadacze świadectw udziałowych na akcje każdego z 15 NFI

• pośredni uczestnicy Programu - pracownicy spółek NFI

NFI - 15 grup przedsiębiorstw, które działały na zlecenie Skarbu Państwa

Podział akcji - 33% wiodące NFI, 25% Skarb Państwa, 15% pracownicy spółki, 27% pozostałe NFI

Świadectwa udziałowe - papiery wartościowe na okaziciela emitowane przez Skarb Państwa

Kryterium wyboru przedsiębiorstw - obrót za ostatni rok (1992) przed wejściem do Funduszy na 100mld zł, osiągnięcie poziomu zysku brutto powyżej zera

Warunki do spełnienia dla kandydatów na firmy zarządzające majątkiem NFI:

• Przedstawienie sprawozdań finansowych za ostatni rok obrotowy

• Opis doświadczeń w zakresie zarządzania

• Złożenie propozycji technicznej (dokładne informacje o firmie, środkach, zasadach działania)

• Złożenie propozycji finansowej wynagrodzenia za zarządzanie NFI

Ogółem stawiano na firmy najlepsze a nie najtańsze. 14 funduszy podpisało umowy z formami zarządzającymi, jeden nie podpisał.

W przypadku, gdy firma świadomie lub w skutek rażącego niedbalstwa działa na szkodę Funduszu, Rada Nadzorcza Funduszu może rozwiązać z nią umowę o zarządzanie. W innych przypadkach firma zarządzająca ani jej partnerzy nie ponoszą odpowiedzialności za zmniejszanie wartości Funduszu lub spółki, w którą Fundusz zainwestował. Złe decyzje są niekorzystne dla firmy zarządzającej, gdyż od tego zależy jej wynagrodzenie.

Przedsiębiorstwo przekształcone w spółki uzyskują konkretnego właściciela, gwarantującego im zapewnienie nowoczesnych metod zarządzania. Firmy zarządzające majątkiem poszczególnych funduszy mają za zadanie pomóc w restrukturyzacji i modernizacji spółek, w zdobyciu nowych technologii, rynków zbytu, ułatwić im pozyskanie kapitału, m.in. z kredytów, poprzez emisję akcji lub obligacji. Nie należy jednak oczekiwać, że będą to pieniądze dawane za darmo, bez spełnienia jakichkolwiek warunków. Spółka musi zagwarantować właściwe ich wykorzystanie.

Nazwa indeksu	WIG NFI
Typ indeksu	Indeks cenowy funduszy inwestycyjnych odpowiadający wartości rynkowej akcji otrzymanych z wymiany jednego PŚU NFI
Liczba spółek	15
Kryteria selekcji	NFI -e
Wagi (udziały w indeksie)	Indeks ważony cenami
Data bazowa	12.VI.1997 - dzień 1-ego notowania akcji NFI na giełdzie
Wartość bazowa	160 pkt

Strategia zarządzania majątkiem:

• Stymulowanie i wspomaganie działań restrukturyzacyjnych i rozwojowych w spółkach portfelowych skutkujących wzrostem wartości tych spółek

• Przeprowadzenie przez Fundusz (samodzielnie lub z partnerami) nowych rentownych przedsięwzięć gospodarczych, w tym poza Programem NFI

• Prowadzenie skutecznych, dochodowych inwestycji na rynku kapitałowym i pieniężnym zgodnie z przyjętą strategią funduszu

RYNEK OTC

Źródło zasilania finansowego małych przedsiębiorstw

Wysokie ryzyko ale i możliwość osiągnięcia wysokiej stopy zwrotu

Tu są te spółki, które nie spełniają wymagań, aby być notowane na giełdzie

Pozytywne cechy istnienia rynku OTC:

• niższy koszt emisji papierów wartościowych w stosunku do emisji publicznej

• szansa dostępu mniejszych spółek, młodych na przejście na rynek publiczny

• możliwość rynkowej wyceny wartości firmy

• uniknięcie badania kondycji finansowej i presji prasy finansowej

Negatywne cechy:

• niższa ranga rynku OTC

• możliwość występowania zakłóceń - chodzi o zawieszanie kursów, rynek posiada niższą płynność obrotu papierami

TRANSAKCJE NA RYNKACH FINANSOWYCH
GOTÓWKOWE		TERMINOWE
NATYCHMIASTOWE SPOT	DOSTAWNE BEZWARUNKOWE FORWARD	BEZWARUNKOWEGO WYKONANIA (transakcje symetryczne - obie strony muszą zrealizować kontrakt)		WARUNKOWEGO WYKONANIA
		FORWARD	FUTURE	OPCJE
Po cenie bieżącej, przy zawarciu kontraktu	Cena w chwili realizacji kontraktu

W jakich warunkach transakcje typu forward miałyby zastosowanie - gdy istnieje przewaga popytu na dany towar nad podażą

Future - kontrakt, na mocy którego kupujący (sprzedający) zobowiązany jest kupić/sprzedać określony co do wielkości, ilości oraz jakości towar po z góry ustalonej cenie w momencie zawarcia kontraktu

OPCJE

Instrument bazowy - przedmiot transakcji

Opcja pozwala na wykorzystanie tendencji dodatnich

Opcja - prawo do zakupu lub sprzedaży określonej ilości przedmiotu opcji po z góry ustalonej cenie i w ciągu umówionego okresu lub w wyznaczonym terminie przyszłym

Cechy charakterystyczne opcji

• cena opcji - ją płaci nabywca sprzedającemu za prawo jej wykonania

• cena bazowa opcji (exercise, strike price) - cena w przypadku opcji kupna, po jakiej kupujący ma prawo nabyć przedmiot opcji, na który ta opcja jest wystawiona; gdy mamy do czynienia z opcją sprzedaży cena bazowa jest ceną po której kupujący opcję ma prawo sprzedać przedmiot opcji

• cena wygaśnięcia opcji (expire, mature price) - określa moment, w którym kontrakt opcyjny przestaje być ważny, jest ceną na rynku fizycznym

Podział opcji

Europejska - posiadacz opcji może wystąpić z roszczeniami do wystawcy jedynie w momencie zakończenia żywotności opcji

Amerykańska

Rodzaje opcji

Kupna (call option)- kupujący opcję kupna uzyskuje prawo do zakupu określonej ilości towaru po z góry ustalonej cenie (bazowej) lub do rezygnacji z tego zakupu w okresie do wyznaczonego terminu w przyszłości. Za nabycie takiego prawa płaci określoną przez rynek cenę - premię. Emitent opcji kupna ma obowiązek na żądanie posiadacza opcji dostarczyć określoną ilość towaru po zapłaceniu przez niego ceny wygaśnięcia opcji

Sprzedaży (put option) - nabywca opcji ma prawo do wykonania w przyszłości w określonym terminie sprzedaży danej ilości towaru po cenie wcześniej ustalonej lub do rezygnacji z tej sprzedaży. Emitent opcji sprzedaży zobowiązuje się do zapłaty ceny bazowej, jeżeli jej posiadacz dostarczy w ustalonym terminie towar, który jest przedmiotem transakcji opcyjnej. Za przyznanie tego prawa emitent otrzymuje od nabywcy premię.

	Poza pieniądzem	Przy pieniądzu	W pieniądzu
Opcja kupna	CB>T	CB=T	CB<T
Opcja sprzedaży	CB<T	CB=T	CB>T

Podwójne (double option) - kupujący opcję ma prawo do zadeklarowania do określonego terminu czy dokona sprzedaży bądź zakupu określonej ilości towaru po ustalonej w momencie zawarcia transakcji cenie. Emitent opcji podwójnej ma obowiązek do zakupu lub sprzedaży określonego towaru w zależności od decyzji posiadacza opcji

Premia za opcję - kształtują ją:

• nieprzewidywalność zmian ceny instrumentu bazowego

• podaż i popyt

Im krótszy okres do realizacji opcji tym wysokość premii spada.

WSPÓŁCZESNE INSTRUMENTY FINANSOWE RYNKU KAPITAŁOWEGO

Prawa poboru - w odróżnieniu od warrantu daje posiadaczowi prawo do zakupu określonego instrumentu bazowego ale tylko w określonej proporcji do posiadanych już walorów

Warranty - nagie prawo poboru

Dokument dołączony najczęściej do akcji lub obligacji, daje on posiadaczowi nieustające lub ograniczone prawo kupna instrumentu bazowego po ustalonej cenie lub prawo do subskrypcji przyszłych emisji instrumentu bazowego tego samego emitenta

Emitując warranty przedsiębiorstwo:

• chce dowiedzieć się ile będzie chętnych na papiery wartościowe

• chce uzyskać gotówkę poprzez sprzedaż akcji przetrzymywanych w rezerwie

Warranty są przedmiotem obrotu - mają wartość rynkową, która jest tym wyższa im jest mniej w tym instrumentu bazowego

Przedmiot warrantów:

• papiery wartościowe (akcje, obligacje)

• waluta

• indeksy giełdowe

• stopy procentowe

Warrant jest to bezwarunkowe i nieodwołalne zobowiązanie się jego emitenta do wypłacenia uprawnionym właścicielom warrantów kwoty rozliczenia

W przypadku warrantu kupna jest to dodatnia różnica pomiędzy ceną instrumentu bazowego z rynku giełdowego a ceną wykonania określoną przez emitenta

Warrant sprzedaży - kwotą rozliczenia jest dodatnia różnica między ceną wykonania a ceną instrumentu bazowego

Przedmioty transakcji mogą być dostarczane fizycznie, ale nie wszystkie, stosuje się rozliczenia finansowe

Warrant określa prawa zbywalne - dotyczą one:

• nabycie od emitenta (warrant kupna) lub zbycie emitentowi (warrant sprzedaży) w ustalonym terminie instrumentu bazowego po cenie wykonania

• żądanie zapłaty w określonym terminie różnicy między ceną instrumentu bazowego o cenę warrantu

• objęcie akcji przyszłych emisji emitenta po cenie wykonania

Klasyfikacja warrantów:

• ze względu na podmiot emitujący warranty

• warranty subskrypcyjne - mogą być emitowane przez spółki akcyjne wyłącznie na własne akcje przyszłej emisji

• warranty opcyjne - emitowane sąprzez banki i inne instytucje finansowe (np. domy mklerskie), jest prawem przysługującym nabywcy warrantu wobec emitenta do żądania zapłaty w ustalonym terminie różnicy pomiędzy ceną wykonania a ceną rynkową instrumentu bazowego (warrant opcyjny sprzedaży), odwrotna różnica dotyczy warrantu opcyjnego kupna

• ze względu na termin wykonania

• warrant europejski kupna lub sprzedaży - może być wykonany jedynie we wcześniej ustalonym przez emitenta dniu, określa się go jako dzień wygaśnięcia lub termin wykonania warrantu

• warrant amerykański - wykonywany w dowolnym wybranym przez inwestora dniu aż do momentu wygaśnięcia

• warrant typu atlantyckiego (bermudzki) - daje nabywcy praawo uzyskania wypłaty świadczenia w określonych przez wystawcę terminach

• w zależności od przyjętego przez emitenta zobowiązania

• europejski warrant kupna (call warrant) - umożliwia inwestorowi nabycie instrumentu bazowego po wcześniej ustalonej cenie wykonania w wyznaczonym dniu wygaśnięcia lub otrzymania kwoty rozliczenia - dodatnia różnica pomiędzy ceną rynkową a ceną wykonania

• europejski warrant sprzedaży - umożliwia inwestorowi sprzedaż instrumentu bazowego ...

• amerykański warrant kupna - kwota rozliczenia w dniu wykonania

• amerykański warrant sprzedaży

ZAGADNIENIA ANALIZY TECHNICZNEJ

Analiza techniczna dotyczy badań zachowań rynku. Analiza fundamentalna zajmuje się gospodarczymi uwarunkowaniami popytu i podaży, które przyczyniają się do fluktuacji cen instrumentów rynku kapitałowego. Analiza fundamentalna zajmuje się przyczynami zmian zachowań rynku natomiast analiza techniczna rozpatruje i analizuje skutki tych zmian dla przedsiębiorstw.

Analiza techniczna opiera się na analizie trendów: wykresy (słupkowe, liniowe), formacje, miary pomocnicze (średnie arytmetyczne i geometryczne).

---