Karolina Kalinowska

Radosław Chomiuk

Zasady transportu substancji chemicznych Reaktywność substancji chemicznych

Pierwsze działania zmierzające do uregulowania zagadnień przewozu towarów niebezpiecznych podjęto już ponad sto lat temu. Jednak do ujednolicenia przepisów doszło dopiero w latach 50-tych ubiegłego wieku. Inicjatorem unifikacji była Komisja Ekonomiczna Organizacji Narodów Zjednoczonych. Podstawową zasługą KE ONZ była koncepcja zgrupowania materiałów niebezpiecznych w klasy. Kryterium wyróżniającym miał być stopień stwarzanego zagrożenia dominującego (np. wybuch, pożar, skażenie). Zwykle bowiem materiały chemiczne charakteryzują się dwoma lub trzema rodzajami zagrożeń o różnym natężeniu. Podział obejmuje 13 klas. Podstawowym aktem prawnym regulującym przewóz drogowy materiałów niebezpiecznych jest Umowa Europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego transportu materiałów niebezpiecznych ADR (European agreement concerning the international carrige of dangerous goods by road) sporządzona w Genewie 30 września 1957r.. Natomiast przewóz w/w substancji koleją reguluje międzynarodowy regulamin RID (Regulations concerning the international carrige of dangeruous goods by rail).

Zgodnie z ADR rozróżnia się następujące klasy towarów niebezpiecznych:

Klasa 1 Materiały i przedmioty wybuchowe

Klasa 2 Gazy

Klasa 3 Materiały ciekłe zapalne

Klasa 4.1 Materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne i materiały wybuchowe stałe

odczulone

Klasa 4.2 Materiały samozapalne

Klasa 4.3 Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne

Klasa 5.1 Materiały utleniające

Klasa 5.2 Nadtlenki organiczne

Klasa 6.1 Materiały trujące

Klasa 6.2 Materiały zakaźne

Klasa 7 Materiały promieniotwórcze

Klasa 8 Materiały żrące

Klasa 9 Różne materiały i przedmioty niebezpieczne

Tytuł klasy 1 obejmuje:

(a) materiały wybuchowe: materiały stałe lub ciekłe (lub mieszaniny materiałów) mogące

w wyniku reakcji chemicznej wydzielać gazy o takiej temperaturze i ciśnieniu i z taką szybkością, że mogą powodować zniszczenia w otaczającym środowisku. Materiały pirotechniczne: materiały lub mieszaniny materiałów przewidziane do wytwarzania efektów cieplnych, świetlnych, dźwiękowych, gazu lub dymu lub kombinacji tych efektów w wyniku bezdetonacyjnej, samopodtrzymującej się egzotermicznej reakcji chemicznej;

(b) przedmioty wybuchowe: przedmioty zawierające jeden lub więcej materiałów

wybuchowych lub materiałów pirotechnicznych;

(c) materiały i przedmioty niewymienione, powyżej, które wytwarza się w celu uzyskania efektów praktycznych, sposobami wybuchowymi lub pirotechnicznymi.

Materiały i przedmioty niedopuszczone do przewozu

• Materiały wybuchowe, które są zbyt wrazliwe, lub które są podatne na samorzutną reakcję,

• Przedmiot zawierający materiał wybuchowy i trujący środek chemiczny.

Klasa 2 Gazy

Kryteria

Tytuł klasy 2 obejmuje gazy czyste, mieszaniny gazów, mieszaniny jednego lub więcej gazów

z jednym lub wieloma innymi materiałami i przedmioty zawierające takie materiały.

Materiały i przedmioty klasy 2 dzielą się następująco:

1. Gaz sprężony:

2. Gaz skroplony:. Rozróżnia się:

• Gaz skroplony pod wysokim ciśnieniem:

• Gaz skroplony pod niskim ciśnieniem:

3. Gaz schłodzony skroplony:

4. Gaz rozpuszczony:

5. Pojemniki aerozolowe i naczynia, małe, zawierające gaz (naboje gazowe);

6. Inne przedmioty zawierające gaz pod ciśnieniem;

7. Gazy niespręzone podlegające wymaganiom szczególnym (próbki gazu).

Materiały chemicznie niestabilne klasy 2 nie są dopuszczone do przewozu, jeżeli nie zostały podjęte wszelkie niezbędne środki dla uniknięcia niebezpiecznej reakcji podczas ich normalnego przewozu, np.: rozkładu, dysproporcjonowania lub polimeryzacji. Z tego względu należy przestrzegać w szczególności, aby naczynia i cysterny nie zawierały żadnych

materiałów inicjujących takie reakcje.

Następujące materiały i mieszaniny nie powinny być dopuszczone do przewozu:

CHLOROWODÓR, SKROPLONY SCHŁODZONY;

TRÓJTLENEK AZOTU;

AZOTYN METYLU;

- naczynia, małe, zawierające gazy, które są silnie trujące (LC50 niższe niż200 ppm)

Klasa 3 Materiały ciekłe zapalne

Tytuł klasy 3 obejmuje materiały i przedmioty zawierające materiały tej klasy, które:

- są ciekłe

- w temperaturze 50°C mają prężność par nie większą niż 300 kPa (3 bary) i nie są całkowicie w stanie gazowym w temperaturze 20°C i pod ciśnieniem normalnym 101,3 kPa; oraz

- mają temperaturę zapłonu nie wyższą niż 60ºC

Tytuł klasy 3 obejmuje również materiały ciekłe oraz stopione materiały stałe o temperaturze

zapłonu wyższej niż 60ºC, które są przewożone lub dostarczone do przewozu w stanie podgrzanym do temperatury równej lub wyższej niż ich temperatura zapłonu.

KLEJE zawierające materiały ciekłe zapalne

DESTYLATY ZE SMOŁY WĘGLOWEJ, ZAPALNE

FARBA DRUKARSKA, zapalna lub MATERIAŁ POKREWNY DO FARBY DRUKARSKIEJ WYROBY PERFUMERYJNE zawierające łatwo palne rozpuszczalniki

IMPREGNATY DO DREWNA, CIEKŁE

NAPOJE ALKOHOLOWE

PESTYCYDY

Materiały niedopuszczone do przewozu

Materiały klasy 3 podatne na tworzenie nadtlenków (jak np. eter lub niektóre materiały

heterocykliczne zawierające tlen) nie powinny być dopuszczone do przewozu, jeżeli

zawartość w nich nadtlenku, przeliczona na nadtlenek wodoru (H2O2), przekracza 0,3%.

Materiały chemicznie niestabilne klasy 3 nie powinny być dopuszczone do przewozu, jeżeli

nie zostały podjęte niezbędne środki zapobiegające niebezpiecznym reakcjom ich rozkładu

lub polimeryzacji podczas przewozu. W tym celu należy w szczególności upewnić się, że

naczynia i cysterny nie zawierają żadnych substancji inicjujących takie reakcje.

Klasa 4.1 Materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne oraz materiały

wybuchowe stałe odczulone

Tytuł klasy 4.1 obejmuje materiały i przedmioty zapalne, materiały wybuchowe odczulone,

które są stałe, oraz materiały samoreaktywne ciekłe lub stałe.

Do klasy 4.1 nalezą następujące grupy:

- materiały stałe łatwo zapalne i przedmioty

- materiały stałe samoreaktywne lub ciekłe

- materiały wybuchowe stałe odczulone

- materiały podobne do materiałów samoreaktywnych

WODORKI METALI, ZAPALNE

TKANINY ZAIMPREGNOWANE SŁABO ZNITROWANĄ NITROCELULOZĄ

NITROGLICERYNA W MIESZANINIE, ODCZULONEJ, STAŁEJ

Materiały niedopuszczone do przewozu

Materiały niestabilne chemicznie klasy 4.1, nie powinny być dopuszczone do przewozu,

jeżeli nie zostały podjęte kroki w celu zapobieżenia ich niebezpiecznemu rozkładowi lub

polimeryzacji podczas przewozu. Z tego względu należy w szczególności zapewnić, aby

naczynia i cysterny nie zawierały żadnych materiałów umożliwiających zapoczątkowanie

takich reakcji.

Następujące materiały nie powinny być dopuszczone do przewozu:

• materiały samoreaktywne

• siarczki fosforu, które zawierają biały lub żółty fosfor;

• siarka stopiona

Klasa 4.2 Materiały samozapalne

- Materiały piroforyczne, które jako substancje, mieszaniny i roztwory (ciekłe lub stałe), w zetknięciu z powietrzem, nawet w małych ilościach, zapalają się w ciągu 5 minut. Spośród materiałów klasy 4.2 są one najbardziej podatne na samozapalenie; oraz

- Materiały i przedmioty samonagrzewające się, które jako substancje i przedmioty, oraz mieszaniny i roztwory, w zetknięciu z powietrzem, bez dostarczenia energii z zewnątrz, są podatne na samonagrzewanie. Materiały te mogą ulegać zapaleniu tylko w dużych ilościach (wiele kilogramów) i po upływie długiego czasu (godzin lub dni).

TWORZYWA SZTUCZNE NITROCELULOZOWE, SAMONAGRZEWAJĄCE SIĘ

PIGMENTY ORGANICZNE, SAMONAGRZEWAJĄCE SIĘ

KATALIZATOR METALICZNY, SUCHY

ALKOHOLANY METALI ZIEM ALKALICZNYCH

Materiały niedopuszczone do przewozu

Następujące materiały nie powinny być dopuszczone do przewozu:

PODCHLORYN tert-BUTYLU

Klasa 4.3 Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne

Tytuł klasy 4.3 obejmuje materiały, które reagując z wodą wydzielają gazy palne mogące

tworzyć z powietrzem mieszaniny wybuchowe, oraz przedmioty zawierające takie materiały.

AMALGAMAT METALU ALKALICZNEGO, CIEKŁY

STOPY POTASU METALICZNEGO, CIEKŁE

STOP METALI ALKALICZNYCH, CIEKŁY,

STOPY POTASU I SODU, CIEKŁE

MATERIAŁ METALOORGANICZNY, CIEKŁY, REAGUJĄCY Z WODĄ

ALUMINIUM PÓŁPRODUKTY PRZETWORZONE; lub PRZETOPIONE

Materiały niedopuszczone do przewozu

Materiały reagujące z wodą stałe, utleniające, nie są dopuszczone do

przewozu, o ile nie spełniają przepisów dla klasy 1

Klasa 5.1 Materiały utleniające

Tytuł klasy 5.1 obejmuje materiały, które same nie zawsze są palne, mogą jednak, wskutek

wydzielania tlenu, powodować zapalenie lub podtrzymywanie palenia innego materiału, oraz

przedmioty zawierające takie materiały.

CHLORANY, NIEORGANICZNE, ROZTWÓR WODNY,

NADCHLORANY, NIEORGANICZNE, ROZTWÓR WODNY,

BROMIANY, NIEORGANICZNE, ROZTWÓR WODNY,

NADMANGANIANY, NIEORGANICZNE, ROZTWÓR WODNY,

NADSIARCZANY, NIEORGANICZNE, ROZTWÓR WODNY,

AZOTANY, NIEORGANICZNE, ROZTWÓR WODNY

BROMIANY, NIEORGANICZNE,

CHLORANY, NIEORGANICZNE,

AZOTANY, NIEORGANICZNE,

Materiały niedopuszczone do przewozu

Materiały chemicznie niestabilne klasy 5.1 powinny być dopuszczone do przewozu tylko wtedy, gdy podjęte zostały odpowiednie kroki w celu zapobieżenia ich niebezpiecznemu rozkładowi lub polimeryzacji podczas przewozu. Z tego względu należy w szczególności zapewnić, aby naczynia nie zawierały żadnych materiałów inicjujących takie reakcje.

- nadtlenek wodoru, nie stabilizowany lub nadtlenek wodoru w roztworze wodnym, niestabilizowanym, zawierającym ponad 60% nadtlenku wodoru;

- czteronitrometan zawierający palne zanieczyszczenia;

- kwas nadchlorowy w roztworze, zawierający ponad 72% masowych kwasu lub mieszanina kwasu nadchlorowego z cieczą inną niż woda;

- kwas chlorowy w roztworze, zawierający ponad 10% masowych kwasu lub mieszanina kwasu chlorowego z cieczą inną niż woda;

- chloran amonowy i jego roztwory wodne oraz mieszaniny chloranu amonowego z solą amonową;

- azotyn amonowy i jego roztwory wodne oraz mieszaniny azotynu amonowego z solą amonową;

- mieszaniny azotanu potasowego, azotynu sodowego i soli amonowej.

Klasa 5.2 Nadtlenki organiczne

Tytuł klasy 5.2 obejmuje nadtlenki organiczne i formulacje nadtlenków organicznych.

Materiały klasy 5.2 dzielą się następująco:

P1 Nadtlenki organiczne, niewymagajace temperatury kontrolowanej;

P2 Nadtlenki organiczne, wymagajace temperatury kontrolowanej.

Nadtlenki organiczne podatne są na rozkład egzotermiczny w temperaturze normalnej lub podwyższonej. Rozkład może być inicjowany przez: ciepło, kontakt z zanieczyszczeniami (np. kwasami, związkami metali ciężkich, aminami), tarcie lub uderzenie. W wyniku rozkładu mogą wydzielać się szkodliwe lub palne gazy albo pary.

NADTLENEK DWUBENZOILU,

NADTLENEK KUMYLU

NADTLENEK KUMYLU

Klasa 6.1 Materiały trujące

Tytuł klasy 6.1 obejmuje materiały, o których z praktyki wiadomo, lub co do których istnieje domniemanie na podstawie badań na zwierzętach, że mogą one - wskutek jednorazowego lub

krótkotrwałego działania w stosunkowo małych dawkach - spowodować uszczerbek na zdrowiu lub śmierć człowieka w wyniku ich wdychania, przenikania przez skórę lub połknięcia.

CHLOROPIKRYNA, W MIESZANINIE,

IZOCYJANIANY, TRUJĄCE,

ALKALOIDY, CIEKŁE,

ZWIĄZEK ARSENU, STAŁY

Materiały niedopuszczone do przewozu

Materiały klasy 6.1 niestabilne chemicznie nie są dopuszczone do przewozu, o ile nie zostały podjęte niezbędne środki zapobiegające niebezpiecznym reakcjom ich rozkładu lub polimeryzacji podczas przewozu. Z tego względu należy w szczególności upewnić się, że naczynia i cysterny nie zawierają żadnych substancji inicjujących takie reakcje.

Następujące materiały i mieszaniny nie powinny być dopuszczone do przewozu:

- cyjanowodór, bezwodny lub w roztworze,

- karbonylki metali o temperaturze zapłonu poniżej 23°C, np. karbonylek niklu, piciokarbonylek żelaza

- preparaty fosforków bez dodatków hamujących wydzielanie gazów trujących, palnych.

Klasa 6.2 Materiały zakaźne

Tytuł klasy 6.2 obejmuje materiały zakaźne. W rozumieniu ADR, materiały zakaźne są to

materiały, o których wiadomo lub co do których istnieje uzasadnione podejrzenie, że

zawierają drobnoustroje chorobotwórcze. Drobnoustroje chorobotwórcze są to drobnoustroje

(w tym bakterie, wirusy, riketsje, pasożyty i grzyby) oraz inne czynniki takie jak priony, które

mogą powodować choroby u ludzi lub u zwierząt.

Materiały klasy 6.2 dzielą się na:

• Materiały zakaźne działające na ludzi

• Materiały zakaźne działające tylko na zwierzęta

• Odpady medyczne

• Próbki diagnostyczne

Materiały niedopuszczone do przewozu

Żywe zwierzęta kręgowe i bezkręgowe nie powinny być wykorzystywane do przenoszenia materiału zakaźnego z wyłączeniem przypadków, że materiał ten nie może być przenoszony inaczej lub takie przeniesienie będzie zatwierdzone przez właściwą władzę

Klasa 7 Materiały promieniotwórcze

„Materiał promieniotwórczy” oznacza każdy materiał zawierający radionuklidy, w którym

zarówno stężenie promieniotwórcze, jak i aktywność całkowita przesyłki przekraczają określone wartości

Klasa 8 Materiały żrące

Tytuł klasy 8 obejmuje materiały i przedmioty zawierające materiały niniejszej klasy, które wskutek działania chemicznego atakują tkankę nabłonkową skóry lub błony śluzowej, jeżeli wejdą z nią w kontakt, oraz materiały, które w razie wycieku mogą uszkodzić lub zniszczyć inne towary lub środki transportu. Tytuł niniejszej klasy obejmuje również materiały, które tworzą ciecz żrącą tylko w obecności wody, lub, które wydzielają pary lub mgły żrące w warunkach naturalnej wilgoci powietrza.

WODOROFLUORKI,

AMINY, CIEKŁE, ŻRĄCE

POLIAMINY, CIEKŁE, ŻRĄCE,.

AKUMULATORY, MOKRE, NAPEŁNIONE KWASEM

AKUMULATORY, MOKRE, NAPEŁNIONE ZASADAMI

AKUMULATORY, MOKRE, BEZOBSŁUGOWE

AKUMULATORY, SUCHE, ZAWIERAJACE WODOROTLENEK POTASOWY STAŁY

Materiały niedopuszczone do przewozu

Materiały klasy 8 chemicznie niestabilne, mogą być dopuszczone do przewozu tylko wówczas, gdy zostały podjęte odpowiednie środki zapobiegające ich niebezpiecznemu rozkładowi lub polimeryzacji podczas przewozu. W tym celu należy w szczególności zapewnić, aby naczynia i cysterny nie zawierały materiałów mogących inicjować takie reakcje.

Następujące materiały nie powinny być dopuszczone do przewozu:

-WODA KRÓLEWSKA;

- mieszaniny kwasu siarkowego wyczerpane, chemicznie niestabilne;

- mieszaniny nitrujące, chemicznie niestabilne lub mieszaniny odpadowe kwasów azotowego i siarkowego, nie zdenitrowane;

- kwas nadchlorowy w roztworze wodnym o stężeniu powyżej 72% masowych lub mieszaniny kwasu nadchlorowego z cieczami innymi niż woda.

Klasa 9 Różne materiały i przedmioty niebezpieczne

Tytuł klasy 9 obejmuje materiały i przedmioty, które podczas przewozu stwarzają zagrożenie inne niż materiały objęte tytułami pozostałych klas.

AZBEST

DWUFENYLE POLICHLOROWANE

AKUMULATORY LITOWE METALICZNE

DROBNOUSTROJE ZMIENIONE GENETYCZNIE

ORGANIZMY ZMIENIONE GENETYCZNIE

Materiały i przedmioty niedopuszczone do przewozu

Następujące materiały i przedmioty nie powinny być dopuszczone do przewozu:

- akumulatory litowe, które nie spełniają odpowiednich warunków przepisów szczególnych

- nieoczyszczone próżne pojemniki do przewozu urządzeń takich jak transformatory, kondensatory i urządzenia hydrauliczne,

Przepisy zawarte w ADR nie mają zastosowania do:

• przewozu towarów niebezpiecznych przez osoby prywatne, jeżeli towary te znajdują się w opakowaniach stosowanych w sprzedaży detalicznej i służą tym osobom do ich osobistego lub domowego użytku, albo ich aktywności sportowo- rekreacyjnej ( np. artykuły perfumeryjne, materiały pirotechniczne itp.);

• przewozu maszyn lub urządzeń nie wymienionych w ADR, które mogą zawierać materiały niebezpieczne w swoich podzespołach lub w wyposażeniu;

• przewozu wykonywanego przez firmy w przypadkach, gdy ma on charakter pomocniczy wobec ich zasadniczej działalności, jak np. dostawy na teren budów lub w związku z przeglądami, naprawami i utrzymaniem urządzeń, w ilościach nie większych niż 450 litrów na opakowanie i w ramach maksymalnych ilości podanych w umowie czyli w ilościach nie wymagających oznakowania pojazdu.

Nalepki ostrzegawcze

Nalepki powinny mieć kształt kwadratu obróconego o kat 45° (ustawionego na wierzchołku), o długości boku co najmniej 100 mm. Nalepki powinny być umieszczone na podłożu o kolorze kontrastującym lub otoczone linia przerywana lub ciągła. Jeżeli jest to konieczne ze względu na wielkość sztuki przesyłki, to podane wymiary nalepek mogą być zmniejszone pod warunkiem, że nalepki pozostaną dobrze widoczne.

Symbole, tekst i numery powinny być dobrze widoczne i nieścieralne oraz powinny być naniesione na wszystkich nalepkach kolorem czarnym.

Wszystkie nalepki powinny być odporne na działanie warunków atmosferycznych, nie wykazując przy tym znaczącej utraty swojej funkcji.

Rodzaje pojazdów

Do przewozu materiałów niebezpiecznych mogą być stosowane pojazdy samochodowe lub zespoły pojazdów, z wyłączeniem motocykla lub zespołu pojazdów złożonego z motocykla i przyczepy. Zespół pojazdów może mieć tylko jedną naczepę lub przyczepę.

W Polsce, dopuszcza się przewóz paliwa do silników Diesla, materiałów utleniających stosowanych jako nawozy sztuczne lub materiałów trujących stosowanych jako środki ochrony roślin, zespołem pojazdów składającym się z ciągnika rolniczego i przyczepy, jeżeli towary te są przewożone w opakowaniach i w niewielkich ilościach, dla których w umowie ADR nie przewiduje się obowiązku oznakowania pojazdu.

Według umowy ADR, wszystkie pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 12 ton i rejestrowane po raz pierwszy od dnia 01.01.1998 powinny mieć ogranicznik prędkości w taki sposób nastawiony, aby - po uwzględnieniu tolerancji - pojazd nie mógł przekroczyć prędkości 90 km/h.

Pojazdy samochodowe i przyczepy przeznaczone do użycia jako jednostki transportowe do przewozu towarów niebezpiecznych powinny mieć układy hamulcowe, których konstrukcja i skuteczność spełniają odpowiednie wymagania zawarte w Regulaminie EKG nr 13.

Oznakowania pojazdu

Pojazd przewożący sztuki przesyłki materiałów niebezpiecznych powinien być oznakowany tablicami barwy pomarańczowej. Pojazdy przewożące materiały niebezpieczne w cysternach lub luzem powinny zawierać dodatkowo tablice z numerami rozpoznawczymi zagrożenia.

Jednostki transportowe przewożące towary niebezpieczne, powinny być zaopatrzone w dwie prostokątne tablice odblaskowe barwy pomarańczowej, o wymiarach 40 na 30 cm, otoczonych czarnym obrzeżem o szerokości nie większej niż 15 mm. Jedna tablica powinna być przymocowana z przodu, a druga z tyłu jednostki transportowej. Jeżeli wskazany jest numer rozpoznawczy zagrożenia, to pojazdy-cysterny lub jednostki transportowe zawierające jedną lub więcej cystern przewożących towary niebezpieczne powinny być dodatkowo zaopatrzone na bokach każdej cysterny lub komory cysterny w dobrze widoczne tablice barwy pomarańczowej, o wymiarach zewnętrznych jak wyżej, z naniesionym numerem rozpoznawczym zagrożenia w polu górnym i numerem UN w polu dolnym.

Cyfry te wskazują następujące zagrożenia:

2 emisja gazu spowodowana ciśnieniem lub reakcją chemiczną

3 zapalność materiałów ciekłych (par) i gazów lub materiał ciekły samonagrzewający się

4 zapalność materiałów stałych lub materiał stały samonagrzewający się

5 działanie utleniające (wzmagające palenie)

6 działanie trujące lub zakaźne

7 działanie promieniotwórcze

8 działanie żrące

9 zagrożenie samorzutną lub gwałtowną reakcją, co oznacza możliwość wystąpienia wybuchu, rozkładu lub polimeryzacji, z wydzieleniem znacznej ilości ciepła, gazu palnego lub trującego, wynikających z właściwości materiału.

Powtórzenie cyfry wskazuje na nasilenie opisanego przez nią zagrożenia.
Jeżeli zagrożenie właściwe dla danego materiału może być wystarczająco określone jedną cyfrą, to po takiej cyfrze podaje się zero. Numer rozpoznawczy zagrożenia poprzedzony literą „X" oznacza, że materiał reaguje niebezpiecznie z wodą.

Numer UN w polu dolnym, czterocyfrowy, oznacza identyfikację konkretnej substancji, zgodnie z wykazem, zawartym w załączniku „B" do Umowy europejskiej.
W powyższym przykładzie rysunkowym 33 oznacza materiał ciekły łatwo zapalny (temperatura zapłonu niższa niż 23ºC), a numer UN 1203 wskazuje, iż cysterna służy do przewozu paliw silnikowych - benzyny.

Natomiast komercyjny transport drobnicowy w ilościach nie przekraczających 1000 kg (lub litrów) nie wymaga żadnego dodatkowego oznakowania pojazdów i nie stosuje się wtedy większości przepisów ADR dotyczących przewozu. Jest to najczęściej stosowana forma transportu. Dla niektórych, najgroźniejszych materiałów dopuszczalna (do stosowania wyłączeń) masa materiału niebezpiecznego może być mniejsza lub ich przewóz z częściowym wyłączeniem spod przepisów ADR może być w ogóle niedopuszczalny.

Wyposażenie pojazdów

W ich logistyce wykorzystywane są wszystkie środki transportu drogowego, kolejowego, lotniczego, morskiego i żeglugi śródlądowej. Najczęściej stosuje się jednak transport lądowy i kolejowy.

 Pojazdy takie, poza oznakowaniem muszą posiadać także na czas przewozu specjalne wyposażenie. Chodzi tu przede wszystkim o dodatkowe gaśnice, których liczba i wielkość jest uzależniona od masy pojazdu oraz dodatkowe wyposażenie awaryjne tzw. zestaw ADR. W skład zestawu wchodzi wyposażenie ogólnego stosowania takie jak klin do podkładania pod koła, dwa znaki ostrzegawcze, kamizelka ostrzegawcza i latarki oraz wyposażenie specjalistyczne wyszczególnione w Pisemnej Instrukcji Bezpieczeństwa dla Kierowcy, czyli np. sprzęt do ochrony dróg oddechowych i środki ochrony indywidualnej. 

Do obowiązków przewoźnika należy:

• upewnić się, że towary niebezpieczne przeznaczone do przewozu są dopuszczone do przewozu zgodnie z ADR;

• upewnić się, że w jednostce transportowej znajduje się wymagana dokumentacja;

• sprawdzić wzrokowo, czy pojazdy i ładunek nie mają oczywistych wad, wycieków lub pęknięć, braków w wyposażeniu, itp.;

• upewnić się, że nie upłynął termin następnego badania dla pojazdów-cystern, pojazdów-baterii, cystern-stałych, cystern odejmowalnych, cystern przenośnych, kontenerów-cystern i MEGC;

• sprawdzić, czy pojazdy nie są nadmiernie załadowane;

• upewnić się, że na pojazdach umieszczone zostało wymagane oznakowanie i nalepki ostrzegawcze;

• upewnić się, że w pojeździe znajduje się wyposażenie wymagane w pisemnych instrukcjach dla kierowcy.

Zakazy ładowania razem do jednego pojazdu

Sztuki przesyłki zaopatrzone w różne nalepki ostrzegawcze mogą zostać załadowane do tego samego pojazdu lub kontenera tylko wtedy, gdy jest to dozwolone na podstawie tabeli, utworzonej w oparciu o zastosowane nalepki.

• zabronione jest ładowanie razem materiałów klasy 1 (wybuchowe) z pozostałymi klasami materiałów ;

• materiałów klasy 1 oraz 4 (materiały stałe zapalne) nie wolno ładować z pozostałymi klasami materiałów niebezpiecznych;

• materiałów klasy 1 oraz 5 (materiały utleniające podtrzymujące palenie) nie wolno ładować z pozostałymi klasami materiałów niebezpiecznych;

• ładowanie materiałów wybuchowych z innymi takimi materiałami regulowane jest przy pomocy odrębnych zasad;

• pozostałe klasy materiałów mogą być ze sobą ładowane.

Dozwolone jest ładowanie razem:

• towarów klasy 1 i przedmiotów ratunkowych klasy 9 (UN 2990, UN 3072, UN 3268)

• nadmuchiwaczy poduszek powietrznych, modułów poduszek powietrznych lub napinaczy wstępnych pasów bezpieczeństwa, należących do podklasy 1.4 i grupy zgodności G (UN 0503) z nadmuchiwaczami poduszek powietrznych lub napinaczami wstępnymi pasów bezpieczeństwa, należącymi do klasy 9 (UN 3268) oraz

• materiałów wybuchowych kruszących (z wyjątkiem UN 0083 materiału wybuchowego kruszącego typu C) z azotanem amonowym i azotanami nieorganicznymi należącymi do klasy 5.1 (UN 1942 i UN 2067), pod warunkiem , że w zakresie oznakowania pojazdu lub kontenera , segregacji, rozmieszczenia i ograniczeń ilościowych ładunek taki traktowany jest łącznie jako materiał wybuchowy kruszący klasy 1

Reaktywność chemiczna- (względna) zdolność substancji chemicznej do wejścia w reakcję chemiczną z inną substancją chemiczną (lub rozkład substancji), o której świadczy między nimi wartość stałej szybkości reakcji.

Reaktywność chemiczna zależy od struktury reagujących cząstek chemicznych, np. od obecności grup funkcyjnych, czynników przestrzennych (sterycznych) oraz od warunków, w jakich prowadzone są reakcje chemiczne.

REAKCJE NIEBEZPIECZNE

• Niebezpieczny wzrost cisnienia

• Spalanie i/lub wydzielanie znacznych ilości ciepła

• Wydzielani gazów zapalnych, duszących, utleniajacych i/lub trujących

• Tworzenie materiałów żrących

• Tworzenie materiałów niestabilnych

Bardzo przydatna w prognozowaniu niebezpiecznego przebiegu reakcji chemicznych jest klasyfikacja zagrożeń, występujących podczas reakcji różnych związków i substancji, opracowana w Systemie iChem. Niebezpiecznym reakcjom chemicznym, w zależności od zagrożenia, przypisano następujące symbole:

E - wybuch, eksplozja,

Q - reakcja silnie egzotermiczna,

Z - samozapłon,

G - wydzielanie się gazów

Reakcja chemiczna	Zagrożenie
Aceton +chloroform	E
Aceton + kwas azotowy (V)	Z
Acetonitryl + kwas azotowy (V)	Wydzielanie HCN
Amoniak + tlenek chromu (VI)	Q/Z
Chlorek amonu + azotan (V)	E
Chloroform + aceton	E
Benzen + kwas azotowy (V)	E
Eter dietylowy + terpentna	E
Chlorek glinu bezwodnego +woda	G/E
Kwas octowy + chromu (VI) tlenek	Q/E
Rtęć + amoniak	E

---