147
ROZDZIAŁ SZÓSTY
Dalsze opisanie Akademii.Gulliwer przedkłada niektóre ulepszenia,które zaszczytnie
przyjęte zostają.
Nie miałem ukontentowania ze szkoły polityki,którą potem zwiedziłem.Nauczyciele zdali
mi się całkiem rozumu pozbawieni,a widok takich osób zawsze mnie o melancholię przy-
prawia.Ci nieszczęśliwcy utrzymywali,że monarchowie powinni sobie za faworytów tych
obierać,w których najwięcej upatrują mądrości,zdatności i cnoty,chcieli nauczyć ministrów
troski o dobro publiczne i nagradzania zasług,umiejętności i zdolności.Pouczali władców,że
ich i ludu interes jest jeden i ten sam i że powinni urzędy publiczne rozdawać tylko osobom
najzdolniejszym i najdoświadczeńszym.Prócz tego wymyślali jeszcze wiele innych głupstw,
o stosowaniu których żaden człowiek nigdy nie pomyślał,co mnie utwierdziło w starej praw-
dzie,że nie ma nic tak dzikiego,czego by który z filozofów twierdzić i nauczać nie przedsię-
wziął.
Ale nie wszyscy członkowie Akademii podobni byli do tych oryginałów dopiero wymie-
nionych.Widziałem jednego medyka wysokiego dowcipu,który z gruntu posiadał umiejęt-
ność panowania.Poświęcał on wszystkie swoje dotychczasowe prace na wynalezienie sposo-
bu uleczenia licznych chorób,którym wszystkie gałęzie administracji publicznej podlegać
zwykły,tak przez niezdatność i słabość rządzących,jak i nieposłuszeństwo rządzonych.
-Wszyscy się -mówił -na to zgadzają,że ciało naturalne i ciało polityczne doskonałe
mają do siebie podobieństwo.Zatem jedno i drugie jednakowym można leczyć sposobem.
Wiadomo,że senaty i wielkie zgromadzenia miewają następujące choroby:bywają pełne ga-
datliwości,swarów i innych grzesznych humorów,które osłabiają ich głowę i serce,a czasem
sprawiają konwulsje,skurczenie w ręce prawej,żółć,wzdęcie,zawroty głowy i pomieszanie
zmysłów,skrofuliczne wrzody pełne ropiejącej materii,odbijanie kwaskowe,głód zwierzęcy,
niestrawność i inne dolegliwości,których tu wyliczać nie potrzeba.
Dla leczenia tych chorób wielki nasz doktor radził,żeby tym,co sprawują interesa pu-
bliczne,macać puls przez pierwsze trzy dni debat,a to pod koniec każdego dnia,i tym sposo-
bem dochodzić gatunku choroby,żeby czwartego dnia sesji posyłać do nich aptekarzy z le-
karstwami ściągającymi,uśmierzającymi,laksującymi,głównymi,usznymi,serdecznymi etc.,
podług różnicy chorób,a te lekarstwa żeby na każdą sesję powtarzać,zmieniać lub ich zanie-
chać,zależnie od tego,jak działają.
Wykonanie tego projektu niewiele by potrzebowało kosztu,a podług mego zdania byłoby
arcypożyteczne w kraju,gdzie parlamenty mają udział w prawodawstwie,bo zapewne spra-
wiłoby jednomyślność i uspokajało niezgody,niemym by otwierało usta,a wielomówców
oniemiało,hamowałoby porywczość młodych senatorów,zagrzewało oziębłość starców,obu-
dzało zamyślonych,wstrzymywało wrzeszczących.
A że się pospolicie na to żalą,że faworyci monarchów krótką i nieszczęśliwą mają pamięć,
tenże sam doktor radził,ażeby po przełożeniu interesu w słowach jak najkrótszych każdy miał
wolność dać panu pierwszemu ministrowi szczutka w nos,nogą w brzuch,szpilką w spodnie,
przydeptać mu nagniotek,uszczypnąć mocno w ramię lub za uszy pociągnąć,ażeby lepiej
pamiętał sprawę,którą mu opowiedziano.Tenże eksperyment należy dopóty powtarzać,aż
póki rzecz albo nie nastąpi,albo zupełnie odmówioną zostanie.
Chciał on także,żeby każdy senator,otworzywszy zdanie swoje i powiedziawszy,co miał
powiedzieć,zakończył wnioskiem temu wszystkiemu przeciwnym;tym sposobem uchwały
takowych zgromadzeń byłyby bez wątpienia pożyteczniejsze dla publicznego dobra.
Jeżeli partie polityczne w jakim kraju są zanadto zacięte,wtedy dla uspokojenia ich i po-
godzenia następującego należy używać sposobu.Trzeba wziąć stu naczelników różnych par-
tii,ustawić ich koło siebie podług podobieństwa ich czaszek i polecić biegłemu operatorowi,
ażeby w jednym czasie przerżnął im czaszki,tak aby mózg na dwie równe części został po-
dzielony,po czym zmienia się połowy mózgów,tak ażeby każdy dostał połowę mózgu prze-
ciwnika,i na odwrót.Operacja jest wprawdzie bardzo subtelna,ale profesor zapewniał,że
skoro z należytą zręcznością uskuteczniona będzie,wyzdrowienie niezawodnie nastąpi.
-Ponieważ -dowodził -obydwie połowy mózgu,załatwiając w jednej czaszce całą rzecz
między sobą,musiałyby się wkrótce zgodzić,stąd wyniknęłaby powściągliwość i regularność
w myśleniu,tak potrzebne głowom tych ludzi,którzy mniemają,że przyszli na świat,aby go
strzec i nim rządzić.
Co się tyczy różnicy w ilości i własności mózgów między naczelnikami partii,doktor za-
pewniał,że to nic nie znaczy.
Widziałem dwóch akademików żwawo dyskutujących nad takim sposobem wybierania
podatków,żeby na nie nikt nie utyskiwał.Jeden utrzymywał,że najlepszy sposób jest nałożyć
podatki na występki i głupstwa ludzkie i każdego taksować podług uznania jego sąsiadów.
Drugi akademik był zdania wcale przeciwnego,utrzymując,że trzeba,by te przymioty ciała i
duszy podatkiem nałożyć,którymi się każdy sam szczyci,wysokość zaś podatku uzależnić od
stopnia,w jakim dany przymiot posiadamy,i każdy ma być w tym względzie swoim własnym
sędzią.Największe zaś podatki potrzeba by nałożyć na pieszczoszków Wenery i na fawory-
tów płci pięknej w miarę łask,których od niej doznają,i w tym artykule należy zdać się na ich
własne uznanie.Trzeba by także pod wielkie podatki poddać dowcip i męstwo podług ogło-
szenia,jakie każdy sam uczyni o tych swoich przymiotach,a zaś honor,sprawiedliwość,mą-
drość i biegłość w naukach wyłączyć od wszelkiego opodatkowania,ponieważ cnoty te tak
szczególnej są natury,iż nikt nie chce przyznać,że je widzi w swym sąsiedzie,i nikt też nie
ceni ich u siebie.
Damy powinny podatki płacić od swej piękności,przyjemnego wyglądu i zręczności w
ubiorze na równi z mężczyznami,czyli podług ich własnego o sobie rozumienia,ale w za-
mian żadnej od wierności,czystości obyczajów,rozsądku i dobrej natury opłaty wyciągać nie
należy,bo wszystek dochód,który by stamtąd mieć można,nie wystarczyłby nawet na pobor-
ców.
Inny akademik,aby senatorów obchodziła osoba monarchy,taki znajdował środek:kazał o
wszystkie wielkie urzędy grać w kości,w ten jednak sposób,iżby każdy senator pierwej,nim
kości rzuci,poprzysiągł i zaręczył,że bądź wygra,bądź przegra,zawsze przychylać się bę-
dzie zdaniem swoim do chęci dworu;ci,którzy przegrają,winni mieć jednak prawo grania o
urzędy,jak tylko który zawakuje.Tym sposobem byliby zawsze pełni nadziei,nie uskarżaliby
się na obietnice fałszywe,które się im czynić zwykło,i na samą by się tylko żalili fortunę,
której ramię zawsze jest silniejsze niżeli ramię ministra.
Jeszcze jeden akademik pokazał mi ciekawe pismo,zawierające sposób dochodzenia spi-
sków i podstępów.Radził dowiadywać się,jakim pokarmem żywią się osoby podejrzane,
postrzegać czas,w którym jadają,dowiadywać się,na którym boku sypiają,którą ręką ucie-
rają sobie tył,patrzeć,jakie mają ekskrementy,i z ich zapachu,koloru,smaku,gęstości,twar-
dości i sposobu przetrawienia sądzić o zamysłach człowieka,gdyż nigdy myśl nie bywa bar-
dziej natężona i poważna,a umysł tak zamyślony i zatrudniony samym sobą,jak kiedy się
siedzi na stolcu,czego swoim własnym doświadczeniem dowodził.Przydawał,że kiedy raz
dla doświadczenia tylko pomyślał o zabiciu króla,ekskrementy j ego pokazały się bardzo zie-
lone,a kiedy zamyślił tylko podnieść bunt i stolicę spalić,znalazł je koloru całkiem innego.
Cała rozprawa napisana była z wielką przenikliwością i zawierała wiele pożytecznych
uwag dla polityków,lecz zdawała mi się jeszcze niekompletna.Ośmieliłem się nieco przydać
do projektu tego polityka,co przyjął z większą chęcią niżeli inni pisarze,a osobliwie
teoretycy czynić zwykli,i oświadczył mi,iż z wdzięcznością przyjmuje moje nauki.
Opowiedziałem mu,że w królestwie Tribnia,przez krajowców Langden zwanym,gdzie
przez długi czas bawiłem,lud składa się po większej części z denuncjantów,świadków,
szpiegów,oskarżycieli i przysięgających,jako też innych płatnych służalców ministrów i ich
zastępców.Spiski w tym królestwie są zwyczajnie dziełem ludzi chcących zjednać sobie sła-
wę wielkich polityków,wzmacniać zwariowany rząd,przytłumić lub odwrócić w inną stronę
powszechne nieukontentowanic,zbogacić się skonfiskowanymi dobrami,podwyższać lub
obniżać kredyt publiczny stosownie do własnych korzyści.Ci układają pierwej między sobą,
które osoby mają być oskarżone o spisek,potem rozkazują zabierać im papiery,listy i wtrą-
cają do więzienia.Papiery oddane zostają towarzystwu sztukmistrzów umiejących odkrywać
tajemne znaczenia wyrazów,sylab i liter.Tak na przykład odgadują,że:stolec oznacza tajną
radę;stado gęsi -senat;kulawy pies oznacza napad nieprzyjacielski;zaraza -stałą armię;
chrabąszcz -ministra;podagra -wielkiego kapłana;szubienica oznacza sekretarza stanu;
uryna -komitet lordów;sito -damę dworską;miotła -rewolucję;łapka na myszy oznacza
urząd publiczny;studnia bez dna -skarb państwa;kanał odchodowy -dwór;czapka błazeń-
ska oznacza faworyta;złamana trzcina -sąd;próżna beczka -generała;ropiejąca rana ozna-
cza administrację kraju.
Jeżeli ta metoda jest niedostateczna,wtedy używają sposobów daleko skuteczniejszych,
które uczeni akrostychami i anagramami nazywają.Wszystkie wielkie litery mają u nich zna-
czenie polityczne.
Na przykład:N znaczy spisek polityczny;B -pułk kawalerii;L -flotę.Albo przestawiają
litery i odkrywają najtajniejsze plany niespokojnej partii.Jeżeli na przykład piszesz do
przyjaciela:
„Mój brat Tomasz K.miał hemoroidy ”,biegły odcyfrowujący umie znaleźć w tym period
znaczący:„Trójmaszt Bohemia -omyłka i mord ”.To jest metoda anagramatyczna.
Podziękował mi ten szanowny akademik za udzielone mu uwagi i przyobiecał chwalebną o
mnie uczynić wzmiankę w traktacie,który w tej materii miał podać do druku.
Nie widziałem nic w tym kraju,co by mnie zachęcało do dłuższego w nim przebywania,a
przeto zacząłem mocno myśleć o moim do Anglii powrocie.
KONIEC ROZDZIAŁU