plik


ÿþRachunek kosztów dla in|ynierów WykBady WykBad 1 Literatura 1. Matuszek J., KoBosowski M., Krokosz-Krynke Z.: Rachunek kosztów dla in|ynierów. PWE,Warszawa, 2011. 2. Nowak E.: Rachunek kosztów.  EKSPERT , Wydawnictwo i Doradztwo, WrocBaw. 3. Nowak E.: Rachunek kosztów przedsibiorstwa. Wydawnictwo  Ekspert , WrocBaw. 4. Nowak E., Piechota R., WierzbiDski M.: Rachunek kosztów w zarzdzaniu przedsibiorstwem. PWE,Warszawa. 5. Warnecke H., Bulliger H., Hichert R., Voegele A.: Rachunek kosztów dla in|ynierów. WNT,Warszawa. 6. Marzec J.: Rachunek kosztów w zarzdzaniu przedsibiorstwem. Poradnik mened|era. PTE,Warszawa. 7. Jarugowa A. (red.): Rachunek kosztów i rachunkowo[ zarzdcza. Stowarzyszenie Ksigowych w Polsce,Warszawa. 8. Jarugowa A., Malc W., Sawicki K.: Rachunek kosztów. PWE,Warszawa. 9. Jarugowa A., Szychta A.: Zaawansowana rachunkowo[ zarzdcza. Fundacja Rozwoju Rachunkowo[ci w Polsce,Warszawa. 10. Kaplan R. S., Cooper R.: Zarzdzanie kosztami i efektywno[ci. Oficyna Ekonomiczna, Kraków. 11. Miller J., Pniewski K., Polakowski M.: Zarzdzanie kosztami dziaBaD. Wydawnictwo WIG  Press,Warszawa. 12. Naumiuk T.: Koszty w rachunkowo[ci finansowej. PWE,Warszawa. 13. DobijaM.: Rachunkowo[ zarzdcza. PWN,Warszawa. 14. Zwiderska G. K.: Rachunkowo[ zarzdcza. Wydawnictwo  Poltext , Warszawa. 15. Zwiderska G. K. (red.): Rachunkowo[ zarzdcza i rachunek kosztów. Tom I, Diffin, Warszawa. 16. Sawicki K.: Rachunek kosztów. T. I i II. Fundacja Rozwoju Rachunkowo[ci w Polsce,Warszawa. 17. SobaDska I. (red.): Rachunek kosztów. Podej[cie operacyjne i strategiczne. C.H. BECK, Warszawa. 18. SobaDska I. (red.): Rachunek kosztów i rachunkowo[ zarzdcza. C.H. BECK,Warszawa. 19. Drury C.: Rachunek kosztów. Wprowadzenie. PWN,Warszawa. 1. Istota, zakres i funkcje rachunku kosztów 1 2. Pojcie rachunku kosztów W tradycyjnym ujciu rola rachunku kosztów ograniczaBa si do pomiaru, ewidencji, rozliczania i kalkulacji kosztów. Tak wski zakres rachunku kosztów sytuowaB go jako podsystem systemu ewidencyjnego rachunkowo[ci. WedBug MaBej encyklopedii rachunkowo[ci z roku 1971, rachunek kosztów stanowi  ogóB czynno[ci zmierzajcych do ustalenia w ró|nych przekrojach i zinterpretowania wyra|onej w pienidzu wysoko[ci nakBadów pracy |ywej i uprzedmiotowionej, dokonanych w przedsibiorstwie w okre[lonym czasie i z okre[lonym przeznaczeniem . A. Jarugowa, W. Malc i K. Sawicki definiuj rachunek kosztów jako  badanie i transformowanie, wedBug przyjtego modelu, informacji o kosztach dziaBalno[ci podmiotu, sBu|ce u|ytkownikom do oceny sytuacji, podejmowania decyzji gospodarczych i kontroli ich urzeczywistnienia . Zbli|on definicj proponuje A. Jarugowa:  rachunek kosztów polega na badaniu i transformowaniu, wedBug przyjtego modelu i norm, informacji o kosztach i przychodach dziaBaD przeszBych, bie|cych i zamierzonych w celu wspomagania zarzdzania podmiotem . H. J. Warnecke, H.-J. Bullinger, R. Hichert i A. Voegele sprowadzaj zadania rachunku kosztów do kontroli ekonomiczno[ci produkcji przez ewidencj, rozdziaB i doliczanie kosztów powstajcych w wyniku realizacji zadaD w przedsibiorstwie. W tym ukBadzie rachunek kosztów tworzy podstaw: ·ð kalkulacji (np. ceny ofertowej, dolnej granicy ceny), ·ð kontroli funkcjonowania przedsibiorstwa (porównania kosztów i dochodów oraz kosztów planowanych z kosztami faktycznymi), ·ð zarzdzania przedsibiorstwem i ksztaBtowania polityki przedsibiorstwa (np. jako podstawa decyzji inwestycyjnych). W  Leksykonie rachunkowo[ci z roku 1996 rachunek kosztów zdefiniowano jako  wzgldnie wyodrbniony (przedmiotowo i proceduralnie) w systemie informacyjnym podmiotu gospodarczego (przedsibiorstwa) zbiór informacji o kosztach opracowanych wedBug okre[lonego modelu dostosowanego do potrzeb informacyjnych u|ytkowników (odbiorców) informacji. Przeprowadzany w rachunku kosztów pomiar kosztów i ich transformacja maj na celu umo|liwienie oceny sytuacji decyzyjnych, podejmowania decyzji i kontroli ich realizacji . Ch. T. Horngren, G. L. Sundem i W. O. Stratton okre[laj rachunek kosztów jako pomiar i dostarczenie finansowych oraz innych informacji odnoszcych si do pozyskiwania i zu|ycia zasobów. Zaznaczaj, |e rachunek kosztów dostarcza informacji zarówno dla rachunkowo[ci finansowej, jak i rachunkowo[ci zarzdczej. WedBug E. Nowaka, istot rachunku kosztów jest pomiar warto[ci zu|ycia zasobów przedsibiorstwa. Dlatego ogólnie rachunek kosztów mo|e by okre[lony jako proces ustalania kosztów prowadzenia dziaBalno[ci gospodarczej, polegajcej na wytwarzaniu i sprzeda|y wyrobów lub [wiadczeniu usBug. WedBug J. Matuszka, w oparciu o in|ynieri kosztów produkcji w ramach pojcia rachunku kosztów przeprowadza si: ·ð planowanie kosztów, ·ð ewidencj kosztów, ·ð rozliczenie kosztów, ·ð kalkulacj kosztów, ·ð zarzdzanie kosztami procesu produkcji itp. C. Drury, jako rol rachunku kosztów, wskazuje gromadzenie kosztów w celu wyceny zapasów w sposób, jakiego wymaga sprawozdawczo[ zewntrzna. Natomiast z dostarczaniem stosownych informacji pracownikom firmy w celu pomocy w podejmowaniu decyzji zwizana jest rachunkowo[ zarzdcza. Drury wskazuje, |e ró|nice midzy rachunkiem kosztów i rachunkowo[ci zarzdcz s niemal nieuchwytne i czsto terminy te u|ywane s jako synonimy. Niektórzy autorzy proces podejmowania decyzji wi| z rachunkiem kosztów, podczas gdy inni  z rachunkowo[ci zarzdcz. WedBug E. Nowaka, R. Piechoty i M. WierzbiDskiego, wspóBczesny rachunek kosztów charakteryzuj nastpujce cechy, dziki którym peBni on zasadnicz rol w procesie zarzdzania przedsibiorstwem jako wa|ny instrument zarzdzania: 2 ·ð przedmiotem rachunku kosztów s koszty prowadzenia dziaBalno[ci gospodarczej, które wymagaj zaanga|owania okre[lonych zasobów ludzkich, materialnych i finansowych, ·ð podstawowym celem rachunku kosztów jest dostarczenie u|ytkownikom informacji ekonomicznych niezbdnych do oceny dziaBalno[ci przedsibiorstwa i podejmowania racjonalnych decyzji ekonomicznych, ·ð w systemie rachunku kosztów przetwarzane s informacje o warto[ci zu|ycia zasobów przedsibiorstwa w zwizku z prowadzon dziaBalno[ci, ·ð zbiór informacji o kosztach przedsibiorstwa jest tworzony zgodnie z zasadami uwzgldniajcymi potrzeby informacyjne u|ytkowników informacji z rachunku kosztów. 3. Warunek ekonomiczny prowadzenia dziaBalno[ci gospodarczej 4. Podstawowe funkcje rachunku kosztów: ·ð dowodowa, ·ð ewidencyjna, ·ð informacyjno-statystyczna, ·ð planistyczna, ·ð kontrolna, ·ð cenowa, ·ð optymalizacyjna, ·ð analityczna. Funkcja dowodowa: ·ð gromadzenie i weryfikacja dokumentów, ·ð zapewnienie wiarygodno[ci, bezbBdno[ci i kompletno[ci dowodów kosztowych. Funkcja ewidencyjna: ·ð ujcie ewidencyjne w ró|nych przekrojach danych o kosztach i wynikach, ·ð tworzenie bazy danych. Funkcja informacyjno-statystyczna: ·ð pozyskiwanie, przekazywanie, wykorzystanie informacji, ·ð statystyka. Funkcja planistyczna: ·ð elementy ustalone w trybie ex ante, ·ð zastosowanie mierników kosztowych w planowaniu. Funkcja kontrolna: ·ð kontrola w trybie ex ante, in tempora, ex post. Funkcja cenowa: ·ð ustalenie (kalkulacja) kosztów produktów i cen, ·ð kalkulacja cen ofertowych, kontraktów itp. Funkcja optymalizacyjna: ·ð wBczenie elementów rachunku decyzyjnego, ·ð tworzenie podstaw podziaBu zadaD i [rodków realizacji, ·ð rachunki optymalizacyjne. Funkcja analityczna: ·ð badania zwizków przyczynowo-skutkowych (ex ante, in tempora, ex post), ·ð ocena dziaBania i jego rezultatów. 3 5. Rachunek kosztów àð rachunkowo[ finansowa: rachunek zysków i strat (ustalenie wyniku finansowego)  informacje o kosztach wytworzenia produktów, bilans  wycena zapasu produktów (gotowych, póBproduktów i produktów w toku). Rachunek kosztów àð rachunkowo[ zarzdcza: ·ð dokonanie kalkulacji cenowych, ·ð kontrola dziaBalno[ci przedsibiorstwa (porównanie kosztów rzeczywistych z kosztami wzorcowymi), ·ð ocena rentowno[ci dziaBalno[ci, ·ð ocena efektywno[ci gospodarowania zasobami majtkowymi przedsibiorstwa, ·ð zródBo informacji o kosztach grupowanych w ró|nych przekrojach na potrzeby podejmowania decyzji, ·ð podejmowanie decyzji ekonomicznych: üð ustalania wielko[ci produkcji i sprzeda|y, üð wyboru struktury asortymentowej produkcji, üð wyboru zródeB zaopatrzenia, üð wyboru sposobu produkcji, üð wyboru midzy produkcj a zakupem (ang. make or buy), üð wyboru wariantu projektu inwestycyjnego, üð lokalizacji dziaBalno[ci gospodarczej. Rodzajowy rachunek kosztów (amortyzacja [rodków technicznych) Amortyzacja SkBadniki majtku trwaBego przedsibiorstwa nie zu|ywaj si w przecigu jednego cyklu produkcyjnego. Wraz z upBywem czasu, w zwizku z ich wykorzystywaniem w dziaBalno[ci gospodarczej, warto[ pocztkowa tych skBadników ulega systematycznemu zmniejszeniu. W ten sposób mamy do czynienia z tzw. umorzeniem majtku trwaBego od warto[ci pocztkowej (warto[ci brutto) do warto[ci netto. Zu|ycie skBadników majtku trwaBego stanowi koszt dziaBalno[ci gospodarczej przedsibiorstwa, który okre[lany jest jako amortyzacja skBadników majtku trwaBego i stanowi równowarto[ zu|ycia tych skBadników w kolejnych okresach obrachunkowych. SkBadniki majtku trwaBego podlegajce amortyzacji to warto[ci materialne ([rodki trwaBe  nieruchomo[ci, maszyny itp.) oraz warto[ci niematerialne i prawne (patenty, licencje itp.). 6. Przyczyny odpisów amortyzacyjnych ·ð zu|ycie fizyczne  na wysoko[ zu|ycia fizycznego wywieraj wpByw: rodzaj i jako[ skBadnika majtku, intensywno[ eksploatacji, warunki eksploatacji, jako[ obsBugi i konserwacji, warunki atmosferyczne, otoczenie itp. ·ð zu|ycie ekonomiczne (moralne)  utrata warto[ci skBadników majtku spowodowana postpem technicznym, ·ð odpisy czasowe  wyga[nicie praw ochrony (np. patent, wzór u|ytkowy), wyga[nicie koncesji itp. 4 7. Podstawa odpisów amortyzacyjnych Podstaw odpisów amortyzacyjnych stanowi warto[ pocztkowa [rodka trwaBego oraz okres jego ekonomicznej u|yteczno[ci. Przy ustalaniu okresu ekonomicznej u|yteczno[ci nale|y wzi pod uwag: ·ð liczb zmian pracy, ·ð postp techniczno-ekonomiczny, ·ð warunki u|ytkowania, ·ð wydajno[ [rodka trwaBego, ·ð stawki wynikajce z przepisów podatkowych, ·ð ograniczenia czasu u|ytkowania (np. dni ustawowo wolne, konserwacje i przegldy), ·ð warto[ [rodka w momencie likwidacji. 8. Metody amortyzacji ·ð amortyzacja liniowa (równomierna)  warto[ci odpisów w kolejnych okresach s jednakowe, ·ð amortyzacja degresywna  odpisy amortyzacyjne zmniejszaj si w kolejnych latach u|ytkowania: o metoda arytmetyczno-degresywna  warto[ odpisu zmniejsza si w kolejnych latach o tak sam kwot, o metoda geometryczno-degresywna  warto[ odpisu zmniejsza si o kwot malejc z upBywem lat, ·ð amortyzacja progresywna  w kolejnych latach odpisy amortyzacyjne zwikszaj si, ·ð amortyzacja naturalna  zale|na od wydajno[ci skBadnika majtku trwaBego. 5 9. Ustalanie stawek amortyzacji Roczne stawki amortyzacji dla poszczególnych kategorii [rodków trwaBych nie mog by dowolnie ustalane przez jednostki gospodarcze. Wykaz tych stawek zawarty jest w zaBczniku do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W uzasadnionych przypadkach, mo|liwe jest podwy|szenie stawek amortyzacji o tzw. wspóBczynnik podwy|szenia amortyzacji. Maksymalny dopuszczalny wspóBczynnik podwy|szenia mo|e by ró|ny dla poszczególnych kategorii [rodków trwaBych, jednak dla |adnej grupy nie przekracza warto[ci 2,0. PrzykBad 1 W przedsibiorstwie zakupiono aparatur przemysBow za cen 240 000 zB. Koszty transportu i zainstalowania wyniosBy 40 000 zB. Okres u|ytkowania aparatury oszacowano na 5 lat. Jak kwot rocznych odpisów amortyzacyjnych nale|y uwzgldni w kalkulacji kosztów przy zaBo|eniu liniowego przebiegu odpisów na amortyzacj, w przypadku, gdy przewidywana warto[ koDcowa po upBywie okresu u|ytkowania: ·ð wyniesie 20 000 zB, ·ð zostanie pominita. PrzykBad 2 Na potrzeby sekretariatu spóBka zakupiBa dwa zestawy komputerowe o warto[ci pocztkowej 7400 zB, które zaczBa amortyzowa od 1 maja 2006 r. Przyjto stop amortyzacyjn wynoszc 30%. Porówna kwoty oraz okres odpisów amortyzacyjnych do caBkowitego umorzenia zestawów komputerowych stosujc: ·ð metod amortyzacji liniowej, ·ð metod amortyzacji degresywnej ze wspóBczynnikiem podwy|szajcym podstawow stawk amortyzacji wynoszcym 2. 6 7 WykBad 2 Klasyfikacja kosztów Klasyfikacja kosztów wi|e si z konieczno[ci pozyskiwania w ramach rachunku kosztów danych na potrzeby zarzdzania przedsibiorstwem dotyczcych: ·ð poszczególnych skBadników kosztów, ·ð przyczyn powstawania kosztów, ·ð wzajemnych proporcji i powizaD wystpujcych w ramach rachunku kosztów. Do podstawowych przekrojów klasyfikacyjnych kosztów, stosowanych w caBym zakresie lub tylko w niektórych fragmentach w ewidencji ka|dej jednostki gospodarczej, nale|y podziaB kosztów: 1) wedBug typów dziaBalno[ci gospodarczej, 2) wedBug odmian dziaBalno[ci, 3) w ukBadzie rodzajowym, 4) w ukBadzie funkcjonalnym, 5) wedBug miejsc ich powstawania, 6) w ukBadzie kalkulacyjnym, 7) wedBug stopnia ich reagowania na zmiany wielko[ci produkcji 8 1) Koszty wedBug typów dziaBalno[ci W ka|dej jednostce gospodarczej mog by wydzielone koszty zwizane z nastpujcymi typami jej dziaBalno[ci: ·ð operacyjn  obejmuje koszty ponoszone w celu zrealizowania podstawowych zadaD, dla których jednostka gospodarcza zostaBa utworzona; koszty te klasyfikowane s wedBug odmian dziaBalno[ci oraz w ukBadzie funkcjonalnym, ·ð inwestycyjna  koszty majce na celu stworzenie nowych lub powikszenie istniejcych [rodków trwaBych; efektem tej dziaBalno[ci jest zwikszenie warto[ci pocztkowej [rodków trwaBych oraz nabycie warto[ci niematerialnych i prawnych, ·ð finansowa  koszty operacji finansowych dokonywanych przez jednostk gospodarcz (np. prowizje i odsetki od zacignitych kredytów i po|yczek, odsetki z tytuBu nieterminowego ·ð regulowania zobowizaD, ujemne ró|nice kursowe, utrata warto[ci udziaBów i papierów warto[ciowych), ·ð zwizana z funduszami celowymi (finansowo wyodrbniona)  obejmuje koszty ponoszone na realizacj zadaD, które okre[laj przepisy stanowice podstaw tworzenia tych funduszy; w praktyce jest to gBównie zakBadowy fundusz [wiadczeD socjalnych, tworzony obligatoryjnie od 1 I 1996 roku we wszystkich jednostkach gospodarczych, ·ð nietypowa (nadzwyczajna)  koszty (strat nadzwyczajne) powstajce na skutek zdarzeD trudnych do przewidzenia, poza dziaBalno[ci operacyjn jednostki i niezwizane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia, np. straty spowodowane po|arem lub powodzi, warto[ ksigowa skBadników majtkowych sprzedanej zorganizowanej cz[ci jednostki itp. 2) Koszty wedBug odmian dziaBalno[ci Z punku widzenia odmian dziaBalno[ci mo|na dokona podziaBu kosztów na: · koszty dziaBalno[ci podstawowej  koszty zwizane z realizacj podstawowego przedmiotu dziaBalno[ci jednostki gospodarczej oraz celu, dla którego powoBano do |ycia jednostk (dziaBalno[ produkcyjna, usBugowa, handlowa), · koszty dziaBalno[ci pomocniczej  koszty dziaBalno[ci prowadzonej gBównie na potrzeby wewntrzne jednostki gospodarczej (usBugi remontowe, transportowe, produkcja ró|nych rodzajów energii, opakowaD, narzdzi itp.), · koszty zarzdu (koszty ogólnozakBadowe)  koszty zwizane z utrzymaniem zarzdu oraz organizacj i ogóln obsBug jednostki gospodarczej. Koszty te dotycz wszystkich wymienionych odmian dziaBalno[ci jednostki. 3) Koszty w ukBadzie funkcjonalnym W ramach prawie ka|dego typu dziaBalno[ci jednostki gospodarczej mog by wyodrbnione, dla celów sprawozdawczo-kontrolnych, koszty okre[lonych funkcji lub zadaD realizowanych przez jednostk. Do kosztów tych funkcji mo|na zaliczy: · koszty zakupu  koszty bezpo[rednio zwizane z zakupem materiaBów lub towarów obci|ajce nabywc, np. koszty transportu, zaBadunku i wyBadunku, ubezpieczenia materiaBów i towarów w drodze itp., · koszty sprzeda|y  koszty zwizane z reklam, opakowaniem wysyBkowym, zaBadunkiem i wyBadunkiem, przewozem itp. sprzedanych produktów, materiaBów i towarów, które obci|aj dostawc, · koszty dziaBalno[ci wBa[ciwej: ·ð w jednostkach wytwórczych  koszty produkcji podstawowej z dalszym podziaBem zale|nym od bran|y na przemysBow, usBugow, budowlan itp., ·ð w jednostkach handlowych  koszty handlowe, które w zale|no[ci od szczebla obrotu towarowego, nazywane s kosztami hurtu, detalu itp. 4) Koszty w ukBadzie rodzajowym Ponoszone przez jednostk gospodarcz koszty zwykBej dziaBalno[ci operacyjnej zgrupowane wedBug elementów skBadowych nosz nazw ukBadu rodzajowego kosztów. ukBad ten wykazuje rodzaje kosztów bez wzgldu na cel ich poniesienia. Typowy ukBad rodzajowy kosztów obejmuje nastpujce pozycje: · amortyzacja, · zu|ycie materiaBów i energii, · usBugi obce, · wynagrodzenia, · ubezpieczenia spoBeczne i inne [wiadczenia na rzecz pracowników, · podatki i opBaty, · pozostaBe koszty. 9 Ponoszone przez jednostk gospodarcz koszty zwykBej dziaBalno[ci operacyjnej zgrupowane wedBug elementów skBadowych nosz nazw ukBadu rodzajowego kosztów. ukBad ten wykazuje rodzaje kosztów bez wzgldu na cel ich poniesienia. Typowy ukBad rodzajowy kosztów obejmuje nastpujce pozycje: · amortyzacja, · zu|ycie materiaBów i energii, · usBugi obce, · wynagrodzenia, · ubezpieczenia spoBeczne i inne [wiadczenia na rzecz pracowników, · podatki i opBaty, · pozostaBe koszty. Koszty w ukBadzie rodzajowym s z reguBy kosztami prostymi, tj. takimi, które w ramach danej jednostki maj charakter jednorodny i nie mog by rozBo|one na bardziej elementarne skBadniki. Przydatno[ rodzajowego ukBadu kosztów na potrzeby zarzdzania firm jest bardzo ograniczona ze wzgldu na fakt, |e w tym ukBadzie istotny jest rodzaj kosztów, a nie cel zu|ycia zasobów. Ograniczenie to nie ma istotnego znaczenia w przypadku prowadzenia tylko jednego rodzaju dziaBalno[ci gospodarczej. UkBad rodzajowy kosztów jest u|yteczny z punktu widzenia potrzeb ewidencji zewntrznej. Ewidencja ogólnogospodarcza (statystyczna) polega w praktyce na sumowaniu danych liczbowych uzyskiwanych przez poszczególne podmioty gospodarcze  przedmiotem sumowania mog by jedynie te wielko[ci, które s uzyskiwane na podstawie jednorodnych i obiektywnych kryteriów klasyfikacyjnych. Takim warunkom mo|e odpowiada tylko ukBad rodzajowy kosztów. 5) Koszty wedBug miejsc powstawania Jako miejsca powstawania kosztów przyjmuje si organizacyjnie wyodrbnione stanowiska pracy, komórki organizacyjne lub funkcje, za których realizacj odpowiadaj okre[lone osoby. W jednostkach gospodarczych wyró|nia si zwykle nastpujce miejsca powstawania kosztów dziaBalno[ci operacyjnej: · koszty wydziaBów podstawowych, · koszty wydziaBów pomocniczych, · koszty zarzdu, · koszty zakupu, · koszty sprzeda|y. 6) Koszty w ukBadzie kalkulacyjnym W ukBadzie kalkulacyjnym, nazywanym równie| ukBadem wedBug celu poniesienia kosztów, za kryterium klasyfikacyjne przyjmuje si ich zwizek z okre[lonymi przedmiotami kalkulacji  produktami, usBugami. Z punktu widzenia sposobu odnoszenia kosztów na odpowiednie przedmioty kalkulacji oraz sposobu ich kontroli, wszystkie koszty mo|na podzieli na: · bezpo[rednie  koszty, które dotycz jednostki produkowanego wyrobu (usBugi) i mog by w dokBadny sposób, gBównie na podstawie dokumentów zródBowych lub pomiaru bezpo[redniego, odniesione na wBa[ciwy przedmiot kalkulacji, · po[rednie  koszty, które na podstawie dokumentów zródBowych i pomiaru zu|ycia nie mog by odniesione na odpowiednie przedmioty kalkulacji. Koszty te s Bczone w grupy, a nastpnie mog by rozliczane na odpowiednie przedmioty kalkulacji za pomoc odpowiednio dobranych kluczy podziaBowych. 7) Koszty wedBug stopnia reagowania na zmiany wielko[ci produkcji Koszty z punktu widzenia ich reakcji na zmiany wielko[ci produkcji dzieli si na: 10 · koszty staBe  koszty, które niezale|nie od zmian wielko[ci produkcji pozostaj na niezmienionym poziomie, np. koszty zarzdu (pensje personelu kierowniczego i administracyjnego), czynsze dzier|awne, amortyzacja [rodków trwaBych obliczana wedBug stawek czasowych (amortyzacja liniowa), · koszty zmienne  koszty, które w miar wzrostu produkcji rosn, a w miar spadku  malej, np. koszty materiaBów bezpo[rednich, koszty wynagrodzeD bezpo[rednich w systemie akordowym, koszty paliwa i energii technologicznej. WspóBczynnik elastyczno[ci kosztów wskazuje, o ile procent zmieni si poziom kosztów caBkowitych, je|eli wielko[ produkcji zmieni si o 1% (przy zaBo|eniu o niezmienno[ci innych czynników oddziaBujcych na wysoko[ kosztów). Dla poszczególnych kosztów zmiennych wspóBczynnik elastyczno[ci ksztaBtuje si nastpujco: · dla kosztów zmiennych proporcjonalnych E = 1, · dla kosztów zmiennych degresywnych E < 1, · dla kosztów zmiennych progresywnych E > 1. 11 12 Koszty staBe u|yteczne i nieu|yteczne Przyjmujc za podstaw podziaBu kosztów staBych na koszty dotyczce wykorzystanej i niewykorzystanej zdolno[ci produkcyjnej wyró|nia si: · koszty u|yteczne  koszty wykorzystanej zdolno[ci produkcyjnej; s to koszty staBe, których poniesienie konieczne jest dla wytworzenia produktów ([wiadczenia usBug), · koszty nieu|yteczne  koszty staBe odnoszce si do niewykorzystanej zdolno[ci produkcyjnej; koszty te, zbdne z punktu widzenia wielko[ci otrzymanej produkcji, nazywane s równie| kosztami pustymi. 13 14

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Rachunek kosztów Wykład V
Ryszard R Andruszkiewicz Wykłady z algebry liniowej dla inżynierów
Rachunek kosztów Wykład VI
Rachunek kosztów Wykład VII odchylenia
Wykład 3 Rachunek kosztów zmiennych
Rachunek kosztów Wykład I
grafika inzynierska wyklad 3 color
Rachunek kosztów lista4
Rachunek kosztów działań
Rachunek kosztór ewidencyjnych
CHEMIA dla IBM Wyklad 8) 11 2013

więcej podobnych podstron