57735

przesłanka dotycząca czynu, charakterystyka czynu, następstwa i wszystko to co z czynem się łączy

określenia dotyczące podmiotu, sprawcy, jego osobowość zachowanie się zakres strony podmiotowej, motywy którymi sprawca się kierował, elementy istotne wpływające na wymiar kary

Dyrektywa stopnia winy - współmierność kary do stopnia ciężaru naruszenia prawa

Kara wywodzi się z zemsty rodowej, której udoskonaloną i zracjonalizowaną formą stała się zasada talionu - sprawiedliwej odpłaty.

Prawo karania w toku rozwoju historycznego skoncentrowane zostało w rękach panującego, a następnie stało się państwowym prawem karania.

Kara kryminalna jest to przewidziana ustawą ujemna reakcja na przestępstwo ze strony organów państwa. Uzasadnienie i cel, dla którego grupa społeczna reaguje w określony sposób nazywamy racjonalizacją kary.

Tą racjonalizację można podzielić na:

1.    racjonalizację sakralną - ma charakter historyczny - kara miała zapobiegać gniewowi bogów;

2.    racjonalizację sprawiedliwościową - teorie absolutne, albo teorie odwetowe - celem kary jest odpłata za popełniony czyn. Najbardziej jaskrawy charakter przybrał ten typ racjonalizacji u filozofów niemieckich - Kanta i Hegla. „Kto czyni źle drugiemu - takie samo zło wyrządza sobie" - Kant - kara za przestępstwo wynika z imperatywu kategorycznego ( nakazu moralnego ), który człowiekowi dyktuje rozum praktyczny. Sprawiedliwa kara usuwa zło moralne, jej miarą winna być wina przestępcy.

3.    celowościowa (teleowalkowa ) - odwołuje się do społecznie użytecznych celów kary, jej zapobiegawczego i wychowawczego oddziaływania teorie względne - przyjmują, że celem kary powinno być zapobieżenie przestępstwu w przyszłości. Prekursorem tej racjonalizacji był Seneka - „Nikt rozsądny nie karze, dlatego, że popełniono przestępstwo, lecz po to, żeby nie popełniono przestępstw". Karę odwetową z celową łączył Arystoteles - dopiero Becaria w II połowie XVIII wieku ( postępowo -humanitarno nurt Oświecenia ) sformułował dwa podstawowe kierunki oddziaływania kary, dziś nazywane prewencją szczególną i prewencją ogólną. Szkoła socjologiczna wyeksponowała prewencję indywidualną w postaci zapobiegawczego i wychowawczego oddziaływania kary na sprawcę przestępstwa. F. Liszt skuteczność ochrony zależy od prawidłowego doboru środków karnych do indywidualnych cech sprawców.

4.    szczególno - prewencyjną racjonalizację kary prezentują współczesne nurty ochrony

społecznej i teorie resocjalizacji;

5.    teorie mieszane - akcentują względną równorzędność sprawiedliwego karania

(

odpłaty) i ogólno- oraz szczególno - prewencyjnego oddziaływania kary.

Prewencja szczególna ma na uwadze wpływ na przestępcę, którego się karze. Ogólna upatruje wpływ kary na inne osoby.

Kara, która realizuje prewencję szczególną ma zapobiegać popełnianiu przestępstw w przyszłości przez sprawcę, którego będzie się karać. To zapobieżenie można osiągać za pomocą jednego z trzech kierunków oddziaływania kary:

1. poprawy