54533

Przełom - VIII wiek pne

Gdyby szukać jednego momentu, w którym narodził się świat starożytnych Greków to wybór VIII wieku pne wydaje się najbardziej uzasadniony. Wtedy stali się oni bardziej ruchliwi, a wymieniając się towarami, uczestnicząc w wyprawach morskich, zakładając pierwsze kolonie Grecy musieli ze sobą współpracować, dzielić się doświadczeniami. Podróże dawały dostęp do egzotycznych dóbr, przynosiły możliwość wzbogacenia się i odmiany losu. Umożliwiały egejskim społecznościom szybki obieg informacji, przejmowanie rodzących się pomysłów' i praktycznych rozwiązań. Wszystko razem zaowocowało nowym stylem życia i upowszechnienia się w świecie greckim tych samych idei.

Wiele śladów wskazuje, że ten okres miał znaczenie podczas kształtowania się polis-greckiego miasta państwa. Kontakty, które Grecy nawiązywali z miastami Bliskiego Wschodu w okresie wieków ciemnych przyczyniły się do ich rosnącego zainteresowania wymianą produktów. W VIII wieku pne na większą skalę zaczęto sprowadzać surowce takie jak: miedź, cyna, rudy żelaza i złoto. VIII wiek pne przyniósł także wzrost wymiany lokalnej i regionalnej. Początkowa nie musiała mieć na celu zysku a jedynie pozyskanie egzotycznych tow^rarów, czy nawiązanie dobrych stosunków przez przedstawicieli elit. Z czasem zaczęto na większą skalę wymieniać się zbożem, winem, oliwą, serami z nadzieją na zysk. Na ożywieniu lrandlu korzystali rzemieślnicy, właściciele statków a także ludzie zamożniejsi.

Około 775 r pne pow\stala osada Pitekusaj uważana za najstarszą grecką kolonię. Prze około ćwierć wieku Pitekusaj mogła być jedyną osadą w tej części świata, jednak już w drugiej połowie VIII wieku pne do Italii na Sycylię zaczęli napływać greccy osadnicy rozpoczynając wielką kolonizację. Z Pitekusaj pochodzi jeden z najstarszych zabytków greckiego piśmiennictwa co stwierdza, że w VIII wieku pne Grecy przyswoili sobie sztukę pisania. Zwyczaj składania darów' wotywnych jest jednym z przejawów zmian zachodzących w VIII wieku pne w życiu religijnym Grecji. Wieki ciemne nie pozostawiły wiele śladów praktyk religijnych. Przypuszczalnie uw'aga wiernych była skoncentrow'arra na samej ceremonii a nie na miejscu jej odbywania. Praktyki i zwyczaje religijne w różnych rejonach Grecji mogły wyglądać różnie, ale przypuszcza się, że wszędzie stałym elementem była uczta ofiarna. Zmiany zachodzące w VIII wieku pne polegały na upowszeclmieniu się zwyczaju wznoszenia ołtarzy, na których spalano ofiary ze zwierząt oraz składano dary wotywne.

Wraz ze zmianą zachowań religijnych uległy przekształceniu same miejsca kultu. Sanktuarium zajmowało wydzielony obszar- temenos. W jego obrębie mogły znajdować się drzewa, źródła, sadzawki. Temenos był poświęcony bogom, na jego terenie obowiązywało wiele religijnych zakazów'. Jednym z nich było prawo azylu, dające nietykalność szukającym tam sclironiema ludziom. W temenosie znajdowały się ołtarze : na jednym zabijano zwierzęta oriame. na drugim dokonywano spalenia ofiary. Wokół ołtarzy, najważniejszych obiektów w temenosie koncentrowały się ceremonie religijne.