58220

przestrzenią publiczną z samej definicji, jeśli nie jest społecznie używana. Często to przestrzenie prywatne, na przykład kawiarnie, mają dużo większy społeczny i polityczny potencjał niż obszary będące własnością miejską. Dynamiczne przesuwanie się granicy między tym, co publiczne a wyłączone z publicznego użytku, jest jedną z cecli przestrzeni miejskiej. W mieście przestrzeń prywatna, zwłaszcza kawiarnia, klubokawiarnia oraz kluby, jest zasysana do miasta poprzez korzystających z niej ludzi, tłumy niczaintercsowanc respektowaniem granic tego, co prywatne a co już miejskie. Z kolei przestrzeń miejska traci swój publiczny cliarakter, kiedy nie może być w ten sposób użytkowana.

Dostrzec można innowacyjny potencjał jaki posiadają projekty artystyczne uznając, że to artystki i artyści powinni jako pierwsi diagnozować przestrzeń miejską i dokonywać w niej interwencji. Jednocześnie podkreślali, że dotyczy to tylko projektów czasowych, a długoterminowe rozwiązania przestrzenne powinny być społecznie konsultowane. Sztuka miałaby służyć rozpoznaniu sytuacji, rozpoczęciu dyskusji i przeniesieniu jej na inny poziom. Pozytywny odbiór sztuki dotyczy jednak projektów', które albo polepszają jakość przestrzeni publicznej, jednocześnie jej nie gentryfikując albo nadają miejscu nową tożsamość, która je w pewien sposób nobilituje, a nie napiętnowuje.

Ikony miejskie, zamknięte w^r obiektach artystycznych, mają szanse stać się pimktami wyjścia i pimktami dojścia innych map mentalnych, innych miejskich szlaków niż te tworzone wyłącznie przez wymiar komercyjny. W przypadku metropolii jest to wyjątkowo istotny problem, ponieważ wciąż brakuje dystansu do takiego stylu obcowania z przestrzenią. W Polsce został popełniony ten sam błąd, z którym borykały się dawno temu miasta Zachodu. Tam dystans został uchwycony, dlatego lokalne władze niejednokrotnie potrafią przeznaczyć na sztukę w przestrzeni publicznej nawet kilkanaście procent budżetu miejskiego. U nas jednak, póki co, zjawiska takie nie mają miejsca. Stąd tak ważne jest stworzenie kontrapunktu dla ofert składanych przez świeży wciąż w naszych stronach kapitalizm wraz z jego dominującymi instrumentami: wolnym rynkiem i popkulturą W tym kontekście sztuka miejska ma związek także z pojęciem dobra publicznego przeciwstawionego dominującej kategorii własności prywatnej. Bezrefleksyjne uzależnienie od absolutnej niemal wolności osobistej skutkuje nie tylko brakiem ustaw^row^rej definicji przestrzeni publicznej, ale przede wszystkim całkowitą niezdolnością do jej praktycznego wcielenia. Zatem, paradoksalnie, niewinna z pozom palma, mural czy instalacja może mieć swój wymiar polityczny, obywatelski w przestrzeni miasta, Może bowiem istotnie zmieniać