59819

odnosić się do wybranych przez niego majątkowych uprawnień cząstkowych, obejmujących odrębne pola eksploatacji. Generalnie jednak podkreślić trzeba, że prawo rozporządzania dotyczyć może tylko takich uprawnień, które z woli ustawodawcy wyposażają twórcę w możności wyłącznego korzystania z utworu. Zakres pierwszego wyznaczony jest zatem przez treść drugiego.

Majątkowe prawa autorskie są prawami podmiotowymi, tzn. stanowią określone przez prawo zbiory uprawnień, przysługujących konkretnym podmiotom w związku z powstaniem utworu. Prezentując treść praw majątkowych, skupiamy się na scharakteryzowaniu tych właśnie cząstkowych uprawnień, jakie się na nie składają.

Autorskie prawa majątkowe cechuje wyczerpujące ich wyliczenia przez ustawodawcę, odbiegające od otwartego katalogu praw osobistych. Autorskimi prawami majątkowymi są mianowicie:

1.    prawo do korzystania z utworu

2.    prawo do rozporządzania nim.

Ustawa wśród wyłączonych praw majątkowych wymienia jeszcze prawo do wynagrodzenia za korzystanie z chronionego dobra, stanowiące niejako konsekwencję podstawowego prawa do rozporządzania utworem. Zamknięty charakter powyższego wyliczenia praw majątkowych może być jednak poddawany w wątpliwość, a to za sprawą uzupełniającego je wyszczególnienia tzw. pól eksploatacji utworów. Są to wyodrębnione zakresy korzystania z utworu w określony sposób. Prezentują one składowe uprawnienia autorskich praw majątkowych, decydując o ich treściowej zawartości jako praw podmiotowych. Wykaz tych pól ma jednak diarakter jedynie przykładowy, w związku z czym wyczerpujący charakter ustawowego sprecyzowania kategorii praw majątkowych staje pod znakiem zapytania. Posłużenie się przez ustawodawcę konstrukcją pola eksploatacji powoduje także, ich unormowanie treści majątkowych praw autorskich jest znacznie bardziej rozbudowane niż praw osobistych. Podczas bowiem, gdy te ostatnie skonstruowane są na zasadzie konkretnych uprawnień, które niekiedy doprecyzowuje się w innych przepisach ustawy, bezpośrednia regulacja praw majątkowych jest bardzo ogólna i dopiero dzięki instytucji pola eksploatacji osiąga się ich treściowe określenie. Rozbudowanie takie wynika również z innego faktu. Otóż treść praw majątkowych ukształtowana została dwukierunkowo: pozytywnie i negatywnie. W pierwszej płaszczyźnie znalazło się oznaczenie rodzajów praw i składających się na nie szczegółowych uprawnień (pól eksploatacji), w drugiej zaś różnego rodzaju treściowe ich ograniczenia, które najogólniej rozdzielić można na dwojakiego rodzaju użytek: prawny (osobisty) i publiczny.

Jeżeli autorskie prawo majątkowe twórcy zostanie naruszone, może on od osoby, która naruszyła jego prawa:

1.    żądać zaniechania naruszenia,

2.    żądać wydania uzyskanych korzyści albo zapłacenia w podwójnej wysokości stosowanego wynagrodzenia z chwili jego dochodzenia lub potrójnej, jeśli naruszenie było zawinione,

3.    w razie winy naruszyciela- wyrównania wyrządzonej szkody,

4.    domagać się- na poczet należnego odszkodowania - przyznania przez sąd przedmiotów służących do bezprawnego wytworzenia egzemplarzy utworów lub przedmiotów, przy użyciu których dokonano naruszenia,