60046

Zakres regulacji Prawa Budowlanego z 1928 r.

Do czasu wejścia w żyde Rozporządzenia Prezydenta RP z 16 lutego 1928r. o prawie budowlanem i zabudowaniu osiedli, w dziedzinie tej obowiązywały przepisy prawne byłych państw zaborczych. Najbardziej „wartościowe" były przepisy prawa budowlanego obowiązujące na ziemiach byłego zaboru austriackiego, które w pewnym zakresie były wzorem dla pierwszego polskiego prawa budowlanego.

Jak wynika z tego aktu, obejmował on dwa zagadnienia: prawo budowlane sensu stricto (przepisy policyjno-budowlane) oraz przepisy o zabudowie osiedli.

Wśród przepisów regulującydi zabudowę oraz normujących sporządzanie planów zabudowy znajdowały się przepisy określające formy gospodarki terenami (podział, scalanie, przekształcanie działek budowlanych).

Zakres prawa budowlanego z 1928 r. był, zatem podobny do proponowanego powyżej rozumienia prawa budowlanego w wąskim rozumieniu. Oczywiście w obowiązującym obecnie stanie prawnym problematyka ta jest regulowana w kilku ustawach.

Rozporządzenie z 1928 r. składało się z dwóch części. Pierwsza obejmowała przepisy określające plan i zasady zabudowania osiedli i scalanie działek budowlanych oraz wywłaszczanie z nieruchomości. Natomiast druga część rozporządzenia obejmowała przepisy policyjno-budowlane oraz dotyczące nadzoru budowlanego.

Podstawową formą kształtowania ładu przestrzennego (w obecnym rozumieniu tego pojęcia) Prawo budowlane z 1928 r. uczyniło plan zagospodarowania. Plany zabudowania nie obejmowały jednak całej problematyki, którą dzisiaj zaliczamy do planowania przestrzennego. Prawo to przewidywało sporządzanie:

a)    ogólnych i szczegółowych planów zabudowania miast i osiedli,

b)    wspólnych planów zabudowania dla dwu lub więcej osiedli,

c)    regionalnych planów zabudowania.

Sporządzanie planów zabudowania dla miast i miasteczek oraz uzdrowisk posiadających charakter użyteczności publiczną (w rozumieniu ustawy o uzdrowiskach z 1922 r.) było obowiązkowe. Dla pozostałych osiedli plany miały być sporządzane w miarę możliwości, chyba, że szczególne okoliczności uzasadniały potrzebę sporządzenia planu.

Według W. Brzezińskiego stworzenie prawa o zabudowaniu miast i osiedli było niemożliwe. Prawo budowlane zawierało, co prawda kilka przepisów prawych z tego zakresu, ale były one zbyt ogólne i stanowiły raczej postulaty urbanistyczne.

Części składowe ogólnego i szczegółowego planu zabudowania określało rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z 13 października 1936 r. Podstawą planu był tzw. program, na którego treść składały się m.in. dane o ważniejszych zamierzeniach władz rządowych i samorządowych dotyczących danego terenu oraz informacje o ważniejszych zamierzeniach osób i instytucji prywatnych. Plany regionalne były formalnie tylko planami zabudowania.Poważne zmiany przy opracowywaniu planów zabudowywania wprowadziły przepisy (wydane w związku z perspektywą masowego zastosowania lotnictwa w przyszłej wojnie) o przygotowaniu w czasie pokoju obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej Rozporządzenie RM z 29 kwietnia 1938 r.

Druga część Prawa budowlanego z 1928 r. obejmowała materialne i formalne przepisy policyjno-budowlane. Przepisy te zostały podzielone na XI tytułów, które osobno regulowały problematykę budownictwa w miastach i uzdrowiskach użyteczności publicznej, w gminach budynków specjalnych.

W grupie przepisów formalnych zostały uregulowane następujące zagadnienia: pozwolenie na budowę, wykonywanie robót budowlanych i utrzymywanie budynków, nadzór nad robotami budowlanymi oraz organizacja władz budowanych (art. art. 332    -    381).

Prawo budowlane z 1928 r. rozróżniało trzy rodzaje prac budowlanych:

1.    Wymagające pozwolenia budowlanego udzielonego po zatwierdzeniu projektu

2.    Wymagające pozwolenia budowlanego bez konieczności uzyskiwania zatwierdzenia projektu.

3.    Niewymagające pozwolenia budowlanego, a jedynie zgłoszenia.

Kryterium tego podziału stanowił stopień zagrożenia interesu publicznego przy poszczególnych rodzajach prac budowlanych.