60072

Ponieważ upojenie zwykłe może poczytalność całkowicie wyłączyć, to jak prawo karne ma reagować na czyny sprawców popełnione pod wpływem upojenia fizjologicznego? Sprawca taki jest faktycznie niepoczytalny, ale z oczywistych względów społecznych w żadnym systemie nie odnosi się do takich sprawców konsekwencji w postaci: "nie popełnia przestępstwa”. Przyjmuje się jako podstawę odpowiedzialności karnej takiego sprawcy jedną z koncepcji odpowiedzialności:

a)    koncepcja zwana ACTIO LIBERA IM CAUSA- skarga wolna w przyczynie-koncepcję tą wyrażał art. 17 polskiego kk 1932.

§1. Nie podlega karze, kto w chwili czynu z powodu niedorozwoju psychicznego, choroby psychicznej lub innego zakłócenia czynności psychicznej nie mógł rozpoznać znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem.

§2- Przepisu §1 nie stosuje się do przypadku, gdy sprawca wprawił się umyślnie w stan zakłócenia czynności psychicznej, po to by dokonać przestępstwo. Odurzenie alkoholowe pozostawało bez wpływu na odpowiedzialność karną. Actio libera im causa obejmowała sytuację, w której sprawca wprowadzał się w stan odurzenia alkoholowego po to, by w stanie odurzenia popełnić przestępstwo. Stan odurzenia pozwalał jednak wyłączyć poczytalność, nie stosowano do takiego sprawcy §1, który traktował o poczytalności. Kwestionowano całą konstrukcję myślową. Koncepcja ta była broniona przez J. Makarewicza w swym komentarzu: "Kodeks pociąga sprawcę czynu w stanie odurzenia tak, jakby sprawca w chwili popełnienia czynu był całkowicie poczytalny"- np. odurzenie się przez matkę środkami nasennymi, w wyniku czego matka śpiąc z dzieckiem udusiła je bezwładnym ciałem. W tym przypadku matka powinna ponieść odpowiedzialność za umyślne zabójstwo dziecka. J. Makarewicz obejmował ta. konstrukcją także przestępstwa nieumyślne, co pozostawało w sprzeczności z art. 17 §2.

b)    koncepcja zawarta w art. 323a Kodeksu niemieckiego "pełne upicie".

"Kto wprawia się umyślnie lub nieumyślnie za pomocą alkoholu lub innych środków odurzających w stan rauszu podlega karze pozbawienia wolności do lat 5 lub karze grzywny jeżeli w tym stanie popełnia czyn zabroniony, za który nie może być ukarany, ponieważ nie można przypisać mu winy, z powodu stanu, w jakim się znajduje.

§2. Kara nie może być jednak surowsza aniżeli ta, którą zagrożony jest czyn faktycznie popełniony przez sprawcę działającego w stanie rauszu.

Sama koncepcja zwana jest w piśmiennictwie również pod nauką Rauschdelict. Sprawca odpowiada więc za to, że wprawił się w stan odurzenia w którym to popełnił czyn zabroniony, za któiy nie może być ukarany z powodu niemożności przypisania mu winy, gdyż znajdował się w stanie niepoczytalności.

c)    polski kk z 1997 ( patrz art. 31 §3 )

Koncepcję tą określa się jako rozwinięcie na przedpolu czynu zabronionego. Sprawca ponosi odpowiedzialność karną za faktycznie popełniony czyn zabroniony, nie stosuje się do niego ani przepisu o niepopełnieniu przestępstwa ( §1 ) ani §2, pomimo, że z powodu odurzenia faktycznie nie rozpoznał znaczenia czynu przez siebie popełnianego lub zdolność takiego rozpoznania miał znacznie ograniczoną. Z treści Art. 31 §3 wynika, że dla odpowiedzialności karnej sprawca niepoczytalnego z powodu odurzenia alkoholem nie ma znaczenia czy wprowadzając się w stan odurzenia przewidywał albo mógł przewidzieć, że w tym stanie popełni czyn zabroniony. Ma znaczenie tylko to, czy przewidywał albo mógł przewidzieć, że wprowadzenie się w stan odurzenia spowoduje utratę zdolności