64402

Rys historyczny

1 Przed wprowadzeniem pojęcia przedsiębiorcy w 1990 r. do polskiego systemu prawnego posługiwano się pojęciami kupca oraz kupca rejestrowego zdefiniowanymi w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczpospolitej z 27 czerwca 1934 r. Kodeks handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502).

9Z godnie z Kodeksem za kupca uznawano osobę prowadzącą we własnym imieniu działalność zarobkową. Nie podlegał definicji podmiot prowadzący gospodarstwo rolne, leśne, ogrodnicze, hodowlane, rybne, łowieckie lub pszczelarski, a także wykonujący wolny zawód. Natomiast kupcem rejestrowym była osoba prowadząca przedsiębiorstwo zarobkowe na większą skalę, w tym spółkę handlową oraz gospodarstwo rolne w większym rozmiarze, oraz wpisana do rejestru handlowego, przy czym wpis miał charakter konstytutywny i następował na żądanie osoby zainteresowanej. Ponadto za kupca rejestrowego uważano, zgodnie z art. 8 k.h., osobę prowadzącą przedsiębiorstwo w dużym rozmiarze, ubocznie względem prowadzonego gospodarstwa rolnego.

9W okresie gospodarki centralnie planowanej - pojęcie przedsiębiorcy straciło swój wydźwięk i zastąpione zostało określeniami „jednostka gospodarki uspołecznionej” oraz „jednostka gospodarki nieuspołecznionej”. Należy podkreślić, iż w powyższym okresie przymioty przedsiębiorcy, w tym jego prawa ekonomiczne, zostały zastąpione odgórnie narzucanymi przez państwo prawami, likwidując niemalże całkowicie przymiot samodzielności w prowadzeniu działalności gospodarczej.

9Pojęcie przedsiębiorcy zbliżone do współczesnego modelu pojawiło się w ustawie o działalności gospodarczej z 23 grudnia 1988 r. (Dz.U. Nr 41, poz. 324 ze zm). Na kanwie tej ustawy przez pojęcie „podmiot gospodarczy” należało rozumieć osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, utworzoną zgodnie z przepisami prawa, jeżeli jej przedmiot działania obejmuje prowadzenie działalności gospodarczej, czyli działalności wytwórczej, budowlanej, handlowej lub usługowej, prowadzonej w celach zarobkowych i na własny rachunek podmiotu prowadzącego działalność. Pojęcie „przedsiębiorca” jako podmiot gospodarczy pojawiło się w szerszym zakresie w ustawach regulujących ochronę obrotu gospodarczego, czyli ustawie z 24 lutego 1990 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów (obecnie: ustawa z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, Dz.U. Nr 50, poz. 331), a także w ustawie z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.). Na mocy artykułów 12-98 ustawy z 20 sierpnia 1997 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. Nr 121, poz. 770 ze zm.) pojęcie „podmiot gospodarczy” zostało definitywnie zastąpione pojęciem „przedsiębiorca”. Należy jednak zaznaczyć, iż pojęcia „przedsiębiorca” oraz „podmiot gospodarczy” nie są zawsze tożsame we wszystkich regulacjach ustawowych.