70602

Postępowanie karne w ZSRR

Podobnie jak inne gałęzie prawa - postępowanie karne również nie znalazło w ZSRR wystarczającego unormowania. Pewne przepisy zawarte zostały w dekretach o sądzie, a związane były raczej ze znoszeniem pewnych instytucji a nie z regulowaniem stanu prawnego.

Tak więc zniesiono instytucje sędziów śledczych, prokuratorów, adwokatów.

powierzając niektóre ich obowiązki sądowi, bądź upoważniając do nich wszystkich obywateli.

Nastąpił podział sądów na:

-    Sądy lokalne,

-    Sądy rewolucyjne - sądy te miały sądzić w sprawach większej wagi, niebezpiecznych dla nowej władzy

W 1922 r. wprowadzono w życie kodeks postępowania karnego, który uregulował procedury utrzymując postępowanie przez sądami lokalnymi i rewolucyjnymi. W tym ostatnim przypadku postępowanie nosiło cechy inkwizycyjnego.

Napisany przez Stalina dekret Lex Kirów pozbawiał oskarżonych w procesie jakichkolwiek szans Sąd mógł zarządzić przeprowadzenie rozprawy nawet zaocznie, zniesiono prawo do obrony i do posiadania obrońcy Postępowanie było jednoinstancyjne - brak środków odwoławczych Niedopuszczalne było ułaskawienie, a wyrok śmierci musiał być wykonany w ciągu 24 godzin

Lex Kirów - zainspirowany przez Stalina zamach na Kirowa (rosnącego w popularność potencjalnego rywala) był przede wszystkim znakomitym pretekstem do ostatecznej rozprawy ze wszystkimi, których można było podejrzewać o choćby cień opozycyjności Aby błyskawiczna likwidacja rzeczywistych czy urojonych przeciwników Stalina mogła się odbywać lege artis, już wieczorem 1 grudnia 1934 r. Centralny Komitet Wykonawczy wydal dekret, znany jako Lex Kirów:

"Organom sądowym poleca się nie wstrzymywać wykonywania wyroków śmierci w związku z prośbą przestępców o zastosowanie prawa łaski. Organom NKWD poleca się wykonywać się wyroki śmierci natychmiast po wydaniu wyroku".

Lex Kirów obowiązywał do 1939 r

Znamiennym było, że na rzeczywistość postępowania karnego wpływała pozasądowa represja karna reprezentowana przez policję polityczną - Czekę Dlatego postępowanie było prowadzone bez jakichkolwiek praw oskarżonego, z torturami i wymuszonym przyznaniem się do winy, jako głównym dowodem