77478

prezydenckiej, jaki występował w USA. Model republiki parlamentarnej stał się atrakcyjny dla wielu państw europejskich, zwłaszcza po I wojnie światowej, m.in. dla Rzeczpospolitej Polskiej.

Kres III Republiki:

Klęska Francji w wojnie z Niemcami w 1940 roku położyła kres III Republice. 10 lipca 1940 roku Zgromadzenie Narodowe przelało całą władze ustawodawczą i wykonawczą na ostatniego premiera III Republiki, bohatera I wojny światowej marszałka Petaina, który to wobec zajęcia Paryża przez Niemców przeniósł siedzibę państwa do Vichy. W ten sposób powstało Wolne Państwo Francuzów, które formalnie było nie okupowane przez Niemców, ale w praktyce było podporządkowane władzom niemieckim. Petain, po zajęciu całego terytorium Francji przez Niemcy utworzył stanowisko premiera i powołała na te urząd Lavalla i przelał na niego swoje uprawnienia. Jednocześnie w 1940 roku powstał 2 ośrodek władzy skupiny wokół generała de Gaulle'a który stanął na czele Komitetu Wolnej Francji. W 1944 roku powstał Rząd Tymczasowy Republiki Francuskiej z generałem de Gaulle'em na czele, który to rząd w sierpniu tegoż roku objął całą władzę wykonawczą i ustawodawczą. Lavalla aresztowano i skazano na karę śmierci.

Opisy do zdjęć.

(Petain - Ostatni premier III Republiki, bohater I wojny światowej, przeniósł siedzibę państwa do Vichy 10 lipca 1940 roku przelało na niego całą władze ustawodawczą i wykonawczą).

(Lavalle - Mianowany szefem rządu Vichy prze marszałka Petaina. Prowadził politykę kolaboracji z okupantem. Sądzony po wyzwoleniu został skazany na karę śmierci i rozstrzelany 15.10.1945 roku).

(Charles de Gaulle - zwolennikiem silne, niezależnej od parlamentu władzy prezydenta Republiki, który byłby wybierany w głosowaniu powszechnym i miałby również możliwość odwoływania się do narodu przez referendum. W wyniku tych nieporozumień de Gaulle na posiedzeniu rządu 20 stycznie 1946 roku wycofał się z czynnego życia politycznego. Powiedział wtedy : Powróciły wyłączne rządy partii. Nie aprobuję ich. Muszę zatem odejść. )

W referendum w październiku w 1945 roku większość Francuzów opowiedziała się przeciw kontynuowaniu III Republiki i powierzyła wybranej Konstytuancie zadanie przygotowania nowej konstytucji. Wybory do Konstytuanty odbyły się na nowych, bardziej demokratycznych zasadach niż za III Republiki. Po raz pierwszy przyznano prawa wyborcze kobietom, a także wojskowym w służbie czynniej i ustanowiono wybory proporcjonalne. Wyborcom na mocy ordonansu z 17 sierpnia 1945 roku postawiono dwa pytania.

1. Czy pragną, by wybrane zgromadzenie było Konstytuantą ? (w razie odpowiedzi negatywnej zgromadzenie nabrałoby charaktery Izby Deputowanych z konstytucji 1875 roku)

2. Czy w razie przyjęcia Konstytuanty zgadzają się na to, by w okresie do wprowadzenia nowej konstytucji władze publiczne były zorganizowane wedle zasad zawartych w projekcie ustawy zamieszczonym na odwrocie kartki wyborczej ?

Wynik referendum był zdecydowanie negatywny wobec III Republiki. Zdecydowana większość głosujących opowiedziała się za powierzeniem misji utworzenia nowej konstytucji, w efekcie aż do października 1946 należała do Konstytuanty.

Prace nad projektem konstytucji.

W toku prac na projektem konstytucji doszło do konfliktu między szefem państwa de Gaulle'em, a Konstytuantą. De Gaulle był zwolennikiem silnej, niezależnej od parlamentu władzy prezydenta Republiki, który byłby wybierany w głosowaniu powszechnym i miałby również możliwość odwoływania się do narodu przez referendum. Natomiast Zgromadzenie Konstytucyjne zdominowane przez komunistów i socjalistów, stało na czele republiki parlamentarnej, ograniczającej rolę prezydenta tylko do funkcji reprezentacyjnej.