82833

Teorie próbujące wyjaśnić PRZYCZYNY ZACHOWAŃ DEWIACYJNYCH:

•    układ kuhury - gdy jednostka nie dostała informacji jak zachowywać się w określonych sytuacjach

•    zwiększanie środowisk kontrkulturowych (dostarczanie innych wzorów);

•    zwiększona atmosfera permisywizmu - większe przyzwolenia na łamanie norm;

•    niska skuteczność kontroli zewnętrznej;

•    stosunek jednostki do norm - w kwestiach moralnych i prawnych ludzie mają stanowisko:

a)    zasadnicze - zasady są najważniejsze, akceptowanie norm; możliwe gdy proces internalizacji dokona się w procesie socjalizacji; respektowanie reguł, bo są;

b)    celowościowe - akceptowanie norm ze względu na ich skutki: respektowanie reguł, bo prowadzą do celu. korzyści

Robert Merton (amerykański socjolog) stworzył teorię napięć strukturalny di:

Społeczeństwo zawsze formułowało:

1) . dominujące cele i wartości, które są przedmiotem aspiracji człowieka i organizują jednostkę (w procesie socjalizacji dowiadujemy się co jest ważne, do czego powinniśmy dążyć);

2) . środki i sposoby dochodzenia do celów (ograniczone instytucjonalnie), są to wzory: zachowali jednoznacznie nakazanych, zachowaiua preferowane, zachowania przyzwalane, zachowaiua zakazane;

3) . Relacje między celami i środkami - czy społeczeństwo dostarcza odpowiednich środków do realizacji celu

4) . Czy nacisk na cele jest silny, czy w świadomości jednostki pojawia się konieczność realizacji celów -> każdy, jeżeli tylko chce może osiągnąć sukces.

4 typy zachowań dewiacyjnych (wg Roberta Mertona):    NORMA WARTOŚĆ (regulująca cel)

L	Innowacja -	-	+
2.	Rytualizm -	+	-
3.	Wy cofani e/Rynial izm	-	-
4.	Bunt -	-/+	~/+
5.	Konformizm	+	+

ad 1) przestępstwa i niekonwencjonalne sposoby osiągnięcia celu - uznaje cel. ale nie sposoby dochodzenia do niego. Ad 2) odrzucanie celów, a wierność środkom - człowiek nie umie zrezygnować z wyuczonych zachowali i uznanych norm

Ad 3) odrzucenie celów, jak i środków - w tym systemie człowieka już nic nie interesuje;

Ad 4) Człowiek stawia inne cele i inne środki - chce zmienić społeczeństwo

Ad 5) akceptujemy cel i sposoby dochodzenia do niego - ale to nie zawsze doprowadza do celu

Biorąc pod uwagę stopień akceptacji reguł działania społecznego, można wymienić dodatkowe typy dewiacji:

nonkonformizm, negatywizm i oportunizm.