83143

Relacje prawa i moralności

specyficzny wpływ na członków danej społeczności ma moralność ogólnoludzka, która staje się częścią obowiązującej w społeczeństwie etyki społecznej Relacje prawo-morałność - 5 możliwych konfiguracji

prawo i moralność są od siebie całkowicie różne i są od siebie oddzielone - C. Thomasius i H. Kelsen

prawo i moralność są identyczne - Hegel i K. Marks

-    nie są identyczne, ale też nie są od siebie oddzielone - pewne problemy z zakresu prawa są też problemami moraJnymi i odwotnie. Duża jednak część problemów należy jednak tylko do prawa lub moralności - S. Pufendorf i I. Kant

prawo i moralność tworzą jedność i prawo jest częścią moralności oraz pozostaje na usługach porządku moralnego - neotomistyczna koncepcja prawa naturalnego

moralność jest częścią prawa - jest to stanowisko czysto teoretyczne i nie ma potwierdzenia w rzeczywistości

■    prawo a moralność autonomiczna

o jedności możemy mówić tylko wówczas, gdy prawo rozumiemy jako sprawiedliwe i słuszne. Takie pojęcie prawa jest równoznaczne z etyką sumienia, gdyż sumienie będąc źródłem powinności dla człowieka wzywa go do zachowania tego, co rozpoznaje jako dobre i słuszne Prawo pozytywie a moralność autonomiczna -

Thomasius - są to 2 różne sfery oddzielone - prawo zajmuje się zew. stroną czynu, a moralność wew. stroną

Kant - człowiek jest jednością i nie da się przeprowadzić takich podziałów, dlatego wprowadził dwa przeciwne pojęcia - moralność czynu i legalność czynu.

legalność czynu - oznacza zgodność lub niezgodność czynu z prawem niezależnie od wew. pobudek.

moralność czynu - gdy za zgodnością z prawem idzie wew. pobudka do działania wg obowiązku z prawa

-    w prawie i w moralności chodzi więc o to samo ludzkie działanie oceniane jednak z różnych punktów ze względu na 2 cele: moralność - ze względu na dobro moralne, a prawo - ze względu na porządek prawny

prawo nie może wymusić moralności, a jedynie być dla niej pomocą, gdyż czyn moralny musi być wolny

prawo winno zagwarantować czlowekowi sferę wolności, w której będzie on podejmował moralne decyzje. Dzieje się to przez zagwarantowanie człowiekowi podstawowych praw - szczególnie wolności sumienia

prawo otrzymuje od moralności wsparcie - gdyż sumienie zobowiązuje człowieka do czynienia tego co słuszne

może też dochodzić do konfliktu, gdy prawo coś nakazuje, a jest to w sprzeczności z sumieniem

■    etyka systemów religijnych i światopoglądowych a prawo pozytywne

są różnice ale i wzajemne powiązania

etyka ta zawiera pewne wskazówki względem żyda społecznego - tworzą one swoisty porządek norm, który może współistnieć z porządkiem prawnym

etyka ta jednak odwołuje się do wiary i przekonań osobistych, a prawo wymaga posłuszeństwa normom

prawo nie może być więc postawione w służbie tej etyki - nie można wymusić wartośd i przekonania religijne przy pomocy prawa, może jedynie zagwarantować wolność przekonań religijnych i przyjąć neutralność

■    etyka społeczna a prawo pozytywne

można tu mówić o znaczną zgodności systemu prawa i etyki - mają bowiem wspólne korzenie powstawania

normy etyki społecznej zwracają się do człowieka jako do istoty społecznej w jej odniesieniu do społeczności - wskazuje co człowiek wobec niej winien czynić w sensie moralnym i prawiym, a czego zaniechać - jest to wspólny cel etyki i prawa

choć są to dwa zgodne ze sobą systemy norm, to jednak zachowują swą autonomię:

prawo nie może stać w służbie etyki, gdyż nie może wmusić zachowań etycznych, a etyka musi mieć pewną przestrzeń wolności, w której jej normy działają jako wiążące moralnie nie są też od siebie całkowicie rozdzielone - zadaniem prawa jest bowem ochrona społecznego systemu wartości /także moralnydi/