83327

cząsteczką a powierzchnią niszy tworzą się wiązania elektrostatyczne i następuje zmiana konformacji nośnika, co powoduje otwarcie przestrzeni po drugiej stronie błony i zerwanie wiązań z transportowaną cząsteczką. Prowadzi to do jej uwolnienia, po czym nośnik wraca do konformacji wyjściowej. Taka sekwencja zdarzeń pozwala na selektywny transport pojedyńczych cząsteczek lub jonów (uniport) lub jonów wraz z cząsteczkami organicznymi (kotransport = symport, kiedy oba składniki przechodzą w tym samym kierunku lub antyport - jeden składnik w kierunku przeciwnym niż drugi. Przykłady kotransportu: symport jonu sodowego wraz z glukozą, aminokwasem lub nukleotydem do komórki nabłonka jelita cienkiego; antyport = wymiennik Na^ł/H^ł w błonach kom. kanalików nerkowych i wielu innych kom. zwierzęcych.

III. Transport aktywny = selektywne przenoszenie jonów lub cząsteczek wbrew gradientowi stężeń wymaga nakładu energii (najczęściej z ATP).

Transport aktywny wymaga aktywacji białka kanałowego przez ufosforylowanie. Powoduje to zmianę konformacji i utworzenie niszy dla transportowanych cząstek lub jonów. Jony są przyciągane i umocowywane w niszy dzięki wiązaniom wodorowym lub elektrostatycznym. Związanie transportowanych jonów powoduje odłączenie reszty fosforanowej i zmianę konformacji białka kanałowego (pompy) tak, by otworzyło się wyjście po drugiej stronie błony. Teraz jony zostają uwolnione a białko zwane pompą wraca do wyjściowej konformacji. Przykłady pomp:

(1)    pompa sodowo-potasowa w błonie komórek nerwowych;

(2)    pompa wapniowa w błonach siateczki sarkoplazmatycznej;

(3)    pompa potasowa w błonie kom. mięśnia sercowego.

KOMÓRKI MODYFIKUJĄ SWOJE BŁONY ODPOWIEDNIO DO STANU FIZJOLOGICZNEGO

Błony biologiczne są syntetyzowane przez enzymy leżące od strony cytoplazinatycznej w kontakcie z gładką siateczką śródplazmatyczną, a także w mitochondriach i pląs ty da cli    Flipazy sortują fosfolipidy tak, by tworzyły się dwie

asymetryczne warstwy. Do dwuwarstwy lipidowej wbudowywane są białka podczas translacji w obszaize szorstkiej siateczki śródplazmatycznej. Skład błony ulega przemianom zależnie od