83870

prawodawczej oraz aparatowi biurokratycznemu, rozwinął się w pełni w wiekach XVII i XVIII (Anglia za Jakuba 1. Francja za Ludwika XIV). W ramach absolutyzmu nastąpiła maksymalna koncentracja władzy politycznej w rękach monarchy, powodująca ograniczenie wpływów arystokracji i szlachty, a zarazem tłumienie aspiracji politycznej bogatej burżuazji. Głównymi ideologami klasycznej formy absolutyzmu byli kardynał Armand Jean Richelieu i Jacąues-Benigne Bossuet we Francji. Robert Filmer w Anglii W absolutyzmie klasycznym istniały zakorzenione w świadomości społeczeństwa, generalne dyrektywy (cechy) władzy monarszej, szanowane przez panującego, których naruszenie mogło doprowadzić do upadku absolutnej monarchii (tak zwane fundamentalne [>rawa monarchii). Cechy absolutyzmu klasycznego: centralizm - władza skupiona w rękach króla ; biurokratyzm • rozbudowany aparat administracyjny ; etatyzm ; militaryzm - tworzenie zawodowej armii ; ekspansjonizm - powiększanie terytorium państwa kosztem sąsiadów

Absolutyzm oświecony forma ustroju państwa rozpowszechniona w Europie w II połowie XVIII w., w której władca uznaje niektóre zasady umowy społecznej między sobą a społeczeństwem, przyznaje mu pewne wobiości np. tolerancję religijną, jednocześnie jednak pozostając monarchą absolutnym, sprawującym władzę nad wszelkimi dziedzinami administracji państwowej. Mianuje się pierwszym slugq paiistwa. Z teorii tej korzystali władcy chcąc umocnić swoje rządy. Jako idea wywodziła się z filozofii oświecenia i zakładała, że władza panującego pochodzi od ludu. który zrezygnował ze swoich praw politycznych na rzecz monarchy. Charakterystyczna dla absolutyzmu oświeconego była centralizacja władzy przy jednoczesnym tworzeniu różnych organów administracji. Era absolutyzmu oświeconego to złoty okres biurokracji. Szczególnie widoczna była wówczas troska monarchy o silną pozycję międzynarodową paiistwa. Przeprowadzano reformy administracji, finansów, wystawiano nowoczesne armie, inwestowano w rozwój nauki. Absolutyzm oświecony najpełniej rozwinął się w Prusach (Fryderyk II Wielki), Austrii (Maria Teresa i Józef II), w państwach skandynawskich (Gustaw III). Miał duży wpływ na monarchię w Hiszpanii i Portugalii. W Rosji część idei absolutyzmu oświeconego przyjęła Katarzyna II Wielka. Samego pojęcia absohMyzm oświecony jako pierwszy użył P. Mercier de La Riviere.

Samodzierżawie (ros. cauodepmcaate. samodierżawije; tł. bezpośrednie: samowładztwo) lub absolutyzm carski - system rządów w Imperium Rosyjskim ok. XVII-X1X w. Wywodzi się z doktryny religijno-politycznej i prawnej w Rosji, wyrósł na gruncie bizantyjskich prawosławnych nauk o charakterze władzy ziemskiej i cesarzu jako pośredniku między Bogiem i chrześcijanką społecznością. Po upadku Bizancjum w 1453 i przyjęciu przez wielkiego księcia moskiewskiego 1547 Iwana Groźnego tytułu cara całej Rusi (tjapb ocen Pycit) teoria samodzierżawia została zastosowana do jego monarszych prerogatyw. Od absolutyzmu klasycznego i oświeconego odróżnia samodzierżawie brak fundamentalnych praw monarchii, od despotyzmu samodzierżawie różni się tym. że władca nie jest uznawany za żywego boga. Ideowym prekursorem nowożytnej definicji absolutyzmu carskiego był car Piotr 1 Wielki. Utożsamiał on interes paiistwa z interesem władcy.