86714

d)    prawo podejmowania interwencji w organach administracji rządowej i samorządu terytorialnego, w zakładzie lub przedsiębiorstwie państwowym oraz w organizacji społecznej dla załatwienia sprawy wniesionej w imieniu własnym lub wy borcy,

e)    prawo zorganizowania w terenie biura poselskiego, do zatrudniania pracowników tego biura i do uzyskiwania na te cele środków finansowych z budżetu Izby.

3. uprawnienia i obowiązki dotyczące indywidualnej sytuacji prawnej posła lub senatora:

a)    prawo do diety parlamentarnej,

b)    prawo do bezpłatnych przejazdu środkami transportu publicznego na terenie kraju,

c)    prawo do korzystania z funduszu świadczeń socjalnych i szereg szczegółowy ch uprawnień z tego wynikających,

d)    obowiązek składania oświadczeń o stanie majątkowy m.

Powy ższe uprawnienia i obowiązki odnoszą się do wszystkich posłów i senatorów. Każdy z nich może też otrzymać urlop bezpłatny w miejscu stałej pracy i wówczas staje się tzw. Posłem zawodowym. W takim wypadku przysługuje mu stałe miesięczne uposażenie oraz cały szereg dodatkowych świadczeń finansowych i socjalnych.

Wyróżniamy dwa rodzaje mandatów:

1.    mandat imperatywny - związany - określa posła jako reprezentanta tych którzy go wybrali, a więc swojego okręgu wy borczego. Tym samym poseł jest związany wolą swoich wyborców , ponosi przed nimi odpowiedzialność za swe działania .

2.    mandat wolny opiera się na założeniu , że poseł reprezentuje Naród, korpus wyborczy - zasada uniwersalności

zasada niezależności - ani wyborcy, ani ich organizacje nie mają prawnej możliwości narzucenia posłowi sposobu działania, zwłaszcza glosowania w izbie, zasada nieodwołalności - ani wyborcy ani ich organizacje nie mogą doprowadzić do przedterminowego wygaśnięcia mandatu.

Działalność parlamentarna staje się głównym źródłem utrzymania dla większości posłów i senatorów. Powstaje tu problem niepolączalności materialnej , ponieważ wg Konstytucji istnieje zakaz podejmowania przez posłów i senatorów np. działalności gospodarczej, w ramach, której osiągane są korzyści z majątku Skarbu Państwa, lub samorządu terytorialnego, oraz zakaz łączenia mandatu z innymi funkcjami i stanowiskami państwowymi. Chodzi tu o zapobieganie korupcji i uniknięcie konfliktu interesów.

Dla właściwego wykonywania mandatu parlamentarzystom przysługują pewne gwarancje niezależności , są to immunitety. Mają one na celu ochronę niezależności członków parlamentu oraz zagwarantowanie im swobody działania, oraz ochrony niezależności i autonomii parlamentu . zapewnia posłom wykluczenie bądź ograniczenie odpowiedzialności za naruszenia prawa.

Odpowiedzialność posłów i senatorów ulega ograniczeniu z uwagi na instytucję immunitetu. W zakresie nie objętym immunitetem ponoszą oni odpowiedzialność cywilną, pracowniczą, zawodowa czy dyscyplinarną jak wszyscy obywatele.