80520

w znaczeniu szerszym - są to normy prawne odnoszące się do kompetencji, organizacji i trybu działania par lamentu. Na prawo parlamentarne w tym znaczeniu składają się przepisy konstytucyjne, ustawowe, regulaminowe (np. regulamin Sejmu) oraz zwyczaje parlamentarne.

w znaczeniu węższym - jest to prawo wewnętrzne parlamentu, czyli regulamin tego parlamentu (Sejmu, Senatu).

Przedmiot prawa konstytucyjnego.

Prawo konstytucyjne zajmuje się:

określeniem podmiotu w ładzy suwerennej (suwerena) - we współczesnych państwach demokratycznych suwerenem jest naród (bądź lud). W państwie absolutnym suwerenem był monarcha; okresie PRL w Konstytucji z 1952 r. suwerenem byl, jud pracujący miast i wsi”.

określeniem ustroju społeczno-gospodarczego państwa - chodzi tu o określenie struktury własności w danym państwie, ochronę własności, wolność działalności gospodarczej (granice tej wolności), system oświaty, system ochrony zdrowia, system zabezpieczenia społecznego obywateli,

system organów władzy państwowej (publicznej) [termin władza publiczna jest szerszy niż termin władza państwowa, gdyż oprócz organów władzy państwowej obejmuje on również organy samorządu terytorialnego, zawodowego itp.] - chodzi tu o wskazanie struktury organów władzy państwowej, tryb funkcjonowania tych organów oraz relacje zachodzące między organami władzy państwowej nimi,

status obywatela w państwie - prawo konstytucyjne określa wolności i prawa człowieka i obywatela oraz obowiązki obywatelskie (np. obowiązek przestrzegania pr awa, obowiązek służby wojskowej, płacenia podatków, ocluony środowiska),

określeniem podstaw systemu wyborczego - w Konstytucji musza być zawarte przynajmniej zasady (przymiotmki) określające praw^ro wyborcze; w polskiej Konstytucji wybory są pięcioprzymiotnikowe: powszechne, równe, bezpośrednie, proporcjonalne i tajne (art. 96 ust. 2).

DEFINICJA: Przedmiotem prawa konstytucyjnego jest określenie podstaw ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego państwa.

Prawo konstytucyjne w systemie prawa.

Ulpian (III wiek n.e.) - podzrehl system prawa na dwie gałęzie:

prawo publiczne - jest to prawo odnoszące się do interesu państwa.

Prawo prywatne - prawo odnoszące się do korzyści jednostki.

Prawo konstytucyjne zaliczamy do praw a publicznego (obok prawa administracyjnego, karnego, finansowego oraz prawa pracy. Natomiast do prawa prywatnego zaliczmy szeroko rozumiane prawo cywilne oraz rodzinne. Gałęzie (system) prawa dzieli się również na:

materialne - określa merytoryczną treść stosunku prawnego (prawa i obowiązki podmiotów prawa) formalne - określa tryb postępowania przed organami państwa związane z dochodzeniem praw i obowiązków określonych w prawie materialnym.

Istota i pojęcie Konstytucji.

Termin „Konstytucja” pochodzi od łacińskiego słowa „constituere” (ustanawiać, urządzać); od tego czasownika pochodzi rzeczowiiik „constitucio” (urządzenie, układ, organizacja).

W starożytnym Rzymu występowało pojęcie .jepublican constituere” - termin ten oznaczał czynność prawotwórczą skierowaną na nadanie państwu ustroju politycznego. Czynność .jepublican constituere” była przeciwstawiana czynnościom prawotwórczym mającym za zadanie nadawsiue ustaw zwykłych (,Jeges dare”; Jeges serwere”)-

W V wieku p.n.e. powołano tzw. komisję dziesięciu, której zadanie było pisanie praw. Komisja ta stworzyła tzw. prawo 12 tablic.