93884

przedsiębiorstwa do określonego, zgodnego z zamierzeniami państwa działania. Są to narzędzie, czyli narzędzia regulacji. Dzięki nim w wielu sektorach gospodarki rynkowej, istniej państwowa kontrola bez państwowej własności

Podatki i ich skuteczność

Podatki - wysokie opodatkowanie monopolu zmniejsza jego zyski, a tym samym łagodzi pewne nieakceptowane społecznie jego skutki. Opodatkowanie pozwala usunąć niezadowolenie z monopolu wynikające z poczucia sprawiedliwości, niewiele jednak pomaga na zakłócenia produkcji. Przypomnijmy, że rezultatem decyzji monopolu są zbyt wysokie koszty i ceny cen oraz zbyt mała produkcja i zatrudnienia Podatek ryczałtowy zmniejsza zyski, ale nie ma żadnego wpływu na produkcję. Jeżeli zaś podatek nie jest stuprocentowym ryczałtem, prawdopodobnie skłoni monopolistę do jeszcze większego odejścia od efektywnego poziomu produkcji i do jeszcze silniejszego podwyższania ceny i obniżenia produkcji.

Co da upaństwowienie monopolu?

Monopol państwowy jest rozwiązaniem stosowanym w wielu gałęziach np. produkcja gazu, usługi telefoniczne, elektryczność, koleje itp., w których efektywna produkcja możliwa jest tylko w warunkach monopolu naturalnego lub im bliskich.

W tych przypadkach realnym dylematem jest to, czy narzucić własność państwową, czy też tylko państwową regulację firm. Badania nad tymi gałęziami wskazują, że oba podejścia są skuteczne. Jakość znacjonalizowanych usług telefonicznych w Szwecji czy Japonii jest bliska tej w Stanach Zjednoczonych przed załamaniem monopolu Bell System,. Z kolei będące własnością państwową koleje w Zachodniej Europie mogą być wzorem dla prywatnych kolei w USA. Wybór pomiędzy regulacją a własnością państwową w większym stopniu może zależeć od tradycji historycznych kraju i jego instytucji, aniżeli do wyraźnej przewagi gospodarczej któregoś z rozwiązań

Polityka antymonopolowa w Polsce

W Polsce organem realizującym politykę antymonopolową jest - będący agendą rządową - Urząd Antymonopolowy, utworzony na początku 1990 roku, opierający swoją działalność na ustawie o przeciwdziałaniu praktykom monopolowym z dnia 24 II 1990 r.

Nie jest to pierwszy akty prawny regulujący omawiany tu aspekt działalności gospodarczej.

Historia prawa antymonopolowego w Polsce sięga 1933 roku, kiedy to 28 marca uchwalono ustawę o kartelach, nakładającą obowiązek rejestracji umów kartelowych, która umożliwiała rządowi ( Ministrowi Przemysłu i Handlu) wystąpienie do sądu kartelowego o rozwiązanie umów szkodliwych dla interesów Państwa. W późniejszym okresie, po nowelizacji z 1935 r, Minister Przemysłu i Handlu miał prawo rozwiązywania umów kartelowych bez potrzeby odwoływania się do sądu. Jak wynika z historii ustawa ta była potrzebna gdyż z latach 1933 - 1934 są kartelowy rozpatrzył trzy sprawy. W dniu 13 lipca 1939 r uchwalono nową ustawę o porozumieniach kartelowych. Miała ona podporządkować działalność karteli polityce gospodarczej państwa. Niestety, z powodu wybuchu II wojny światowej nie weszła ona wżycie.

Po wojnie inny model gospodarki kraju ochraniał monopolistyczną pozycję sektora państwowego. Dopiero reforma gospodarcza w latach 80 - tych