97386

Od początku XIII wieku polscy wielmoże walczyli o utrzymanie urzędów dla podkreślenia odrębności dzielnic. Zachowanie dotychczasowych urzędów pozwalało wielmożom na uzyskanie wpływu w zarządzaniu dzielnicą.

Książęta początkowo wyrażali na to zgodę, ponieważ pozwalało im to na utrzymanie w swoim ręku kilku dzielnic. Dzielnica, w której coś tam nie rozumiem ród książęcy, była nazywana ziemią. Pod koniec XIII wieku zakończył się proces przekształcania urzędów dworskich w ziemskie. Według ówczesnego prawa zwyczajowego, urzędy były dożywotnie, a pełnić je mogły jedynie wielmoże.

Z czasem ustalił się podział Małopolski na dwie ziemie - krakowską i sandomierską. Wielkopolską podzielono na ziemię poznańską, gnieźnieńską i kaliską.

Urząd starosty:

Tendencje zjednoczeniowe w okresie rozbicia dzielnicowego wymagały sprężystej administracji, działającej w interesie władcy. Zdolnej także do powstrzymywania samowoli możnowładców. Tych czynności nie mogli już wykonywać kasztelanowie, bo wywodzili się z możnowładztwa. Stąd potrzeba nowego urzędu. Wprowadził go w Polsce król Wacław II Czeski, a po jego śmierci urząd ten przyjął się w Polsce. Władysław Łokietek ustanowił urząd starosty we wszystkich rządach w dzielnicach, z wyjątkiem Małopolski, gdzie starosta nie był potrzebny, bo panował tam sam król.