1352738107

m

MODERNIZM W KSIĄŻCE POLSKIEJ

Co należy rozumieć przez analogię objaśniającą słowa : „Wizya zmartwychwstania ciał uplastycznia wizyę nieśmiertelności, nic więcej ... W zmartwychwstaniu i wniebowstąpieniu Chrystusa mamy symbol pełni tego transcendentalnego życia, ale symbol nie substancyę" (355).

„Słusznie nazwano Credo symbolem wiary, bo symbolem jest, czyli znakiem, godłem, analogią prawdy a nie współmiernym jej wyrazem'' (295). Symbole owe są wyrazem doświadczeń religijnych całego kościoła, są wyrazem sensus communis wiernych. Bo wszyscy wierni przez osobisty kontakt z Bogiem i z zaświatem Odbierają objawienia i kościół daje tylko wyraz w dogmatach onym objawieniom. Zwłaszcza Święci w Kościele są najdoskonalszym organem objawień, dlatego „Święci powinni sta-, nowie o tern, co jest prawdą a co fałszem" (299). Papież „powinien być głosem żywych czyli najlepszych, świętych i tylko wówczas papież jest nieomylny" (309). „Wielka wizya, którą

•l

nam daje Kościół czerpie moc swoją ze zbiorowego doświadczenia jednostek, które ją przyjęły jako odpowiednią ich naturze, albowiem dla każdej z nich była ona indy wid ualnem przeżyciem, każda mogła i może ją wyrazić po swojemu, świeże i żywe piętno myśli własnej na nią nakładając" (395). Prawda jest nieskończoną, przeto „wierzenia dogmatyczne nie mogą ani jej wyczerpać, ani zamknąć" . . . ofiarują to tylko, „czego nie wolno odrzucić, nie zaprzeczając zarazem a dając do zrozumienia, iż poza tein jeszcze zakres jej rozciąga się daleko w nieskończoność, wskazują na kierunek, lecz nie nakładają kajdanów" (259).

Oto najważniejsze poglądy Modernistów, z książki naszego Autora wyjęte, na istotę objawienia, wiary i dogmatu. Przypatrzmy się teraz wartości tych poglądów.

* * *

Bóg daje się bezpośrednio poznać za pośrednictwem zmysłu religijnego!

Nie myślimy przeczyć, bo codzienne doświadczenie to stwierdza, iż człowiekowi jest za ciasno na świeoie. Rozdźwięk,