2588001725

sprawdzony sposób na wyróżnienie się od przedsiębiorstw dużych, które nastawione są na masowy produkt i usługi. Z drugiej strony fakt ten uniemożliwia lansowanie nowych potrzeb klientów, a jedynie pozwala na dostosowywanie i zaspokajanie już istniejących. Potencjał finansowy, kadrowy, produkcyjny nie pozwala najczęściej na skierowanie ofert}’ do klienta masowego.

Proces produkcyjny realizowany w małych przedsiębiorstwach charakter}żuje się wysoką pracochłonnością przy jednocześnie ograniczonych nakładach kapitałowych²¹. W połączeniu z niewielkimi partami produkcji trudno uzyskać korzyści skali. Maszyny używane przez małe przedsiębiorstwa są zwykle uniwersalne, aby łatwo było przedstawić je na inny rodzaj produkcji. Dzięki temu przedsiębiorstwa tego sektora zachowują wysoką elastyczność w reagowaniu na zmieniające się zapotrzebowanie konsumentów’.

Listę cech jakościowych można by wydłużać, jednak B. Piasecki w skazuje, że istnieje obawa, iż operowanie wyłącznie kryteriami jakościowymi zawęzi kategorię małych i średnich firm do tradycyjnych firm rzemieślniczych, które to przez innych autorów' są wyłączone z tej grupy.

Według Piaseckiego najważniejszymi cechami jakościowymi, które powinny być uwzględnione w formalnych definicjach jakościowych są następujące czy nniki²²:

1.    niezależność decyzyjna,

2.    niezależność finansowa,

3.    brak (finansowych) możliwości zatrudnienia na stale specjalistów,

4.    brak dostępu do źródeł finansowania oferowanych przez rynek kapitałowy.

Kryteria jakościowe są nieocenione w rozpoznaniu istoty przedsiębiorstwa. Teoretycznie

można je mnożyć, praktycznie powstaje ogromny kłopot z ich wykorzystaniem. Rozpatrywanie całego katalogu cech jakościowych przy próbie zakwalifikowania przedsiębiorstwa do sektora MSP byłoby niepraktyczne. Opis cech musiałby znajdować się w formalnym dokumencie lub każdorazowo trzeba by przeprowadzić wywiad z właścicielem, aby rozpoznać stan faktyczny. Sami właściciele z pewnością też mieliby problemy z zakwalifikowaniem siebie do właściwej grupy przedsiębiorstw'. W badaniach kryteria jakościowe mogłyby się sprawdzić jedynie wtedy, gdyby dotyczyły mikroskali i każdej firmie można by się przyjrzeć z osobna. W przypadku badań masowych, kiedy to właściciel określa cechy jakościowe opisujące jego przedsiębiorstwo, badacz skazany jest na subiektywną opinię wypełniającego ankietę (kwestionariusz), bez możliwości weryfikacji. W związku z tym w masowych badaniach wykorzystuje się tylko kilka cech jakościowych, łatwo sprawdzalnych i nie budzących wątpliwości: niezależność firmy, formę własności, strukturę zarządzania.

Względy praktyczne, gospodarcze, polityczne przemawiają więc za tym, aby kryteria jakościowe zostały uzupełnione kryteriami ilościowymi.

²¹ Nogalski B.. Karpacz J„ Wójcik-Karpacz A., Funkcjonowanie i rozwój małych i średnich przedsiębiorstw . Od czego zależy? Bydgoszcz 2004, AJG s. 12.

²²B. Pasiecki: Ekonomika... s. 60.

16