2165574107

102 Osiedla miejskie w okresie kapitalizmu

mieszk., o tyle w 1946 r. tylko 4. Przed wojną powyżej 10 tys. mieszk. miało 6 miast i jedno osiedle miejskie, obecnie tylko 3 miasta⁹⁸.

Tabela 23

Struktura miast i osiedli miejskich w 1946 r wg liczby mieszkańców

Liczba ludności (w tys.)

Rodzaj osiedla	0.5—1,0	i o f Ki O	0 5,0	5,a -io.o	10.0 -20,0	50,0—100	Ogółem
Miasta	1	12	13	4	2	1	33
Osiedla miejs-skie*	3	5	—	—	—	—	8
Razem	4	17	13	4	2	1	41

• Jako osiedla miejskie potraktowano te miasta, które utraciły prawa miejskie w 1950 r. (Kleszczele w pow. bielskim. Dąbrowa,Krynki i Suchowola w pow. sokolskim;Sokoły,Tykocin w pow. wysokomazowieckim, ale już w spisie w 1946 r, nie figurowały jako miasta) oraz te osiedla, w których liczba mieszkańców przekraczała 1 tys. w 1946 r.

Ogólny spadek zaludnienia miast wyraźnie występuje na mapie 13. O ile w 1921 r. niektóre miasta miały więcej mieszkańców niż w 1910 r.,

0    tyle ostatnia wojna wywołała w rezultacie zmniejszenie liczby mieszkańców wszystkich, bez wyjątku, miast. Największe zmiany wystąpiły w miastach północno-zachodnich, Gołdapi i Olecku, które w 1946 r. należały pod względem liczby mieszkańców do tej samej lub niższej klasy co Raczki, Sejny czy Rajgród. Równie silnie wyludniła się Dąbrowa

1    Krynki, słabiej Ełk, Czyżewo, Zabłudów. Najmniejszy natomiast ubytek ludności miał miejsce w mało zniszczonych Boćkach, Nowym Dworze, Bielsku Podlaskim, Łapach, Starosielcach, Supraśli, Cho-roszczy, Kolnie, Grajewie, Sokółce, ale także w mocno zniszczonym Knyszynie, Kleszczelach. Brak jest zatem wyraźnego, ścisłego powiązania między stopniem zniszczeń a stopniem wyludnienia. Wiąże się to po części z napływem ludności, który miał miejsce już w czasie wojny, a jego natężenie zależało m.in. od stopnia zniszczenia wsi okolicznych w czasie działań pacyfikacyjnych (Narewka).

Zniszczenia wojenne, choć bardzo znacznie dotknęły większość miast, nie spowodowały poza trzema powiatami, należącymi poprzednio do Niemiec, poważniejszych przekształceń w sieci osadniczej i hierarchii ośrodków, nadal bowiem na czoło wysunął się zdecydowanie Białystok, na następnych miejscach stały Łomża i Suwałki.

⁹⁸ Być może, również Hajnówka miała w 1946 r. ponad 10 lys. mieszk., jednakże z braku danych nie można jej było uwzględnić.