2165574492

Okres Królestwa Polskiego (1864—1914) 71

nie tylko najwyższe liczby, ale i najwyższe odsetki zawodowo czynnych. Najbardziej zaś zdezurbanizowane osiedla, odznaczające się wysokimi odsetkami ludności rolniczej — należały do najmniejszych (Mielnik. Nowy Dwór, Suraż, Drohiczyn, Kleszczele), przy czym prawie wszystkie te miasta miały stosunkowo słaby przyrost lub nawet ubytek ludności.

Najsilniej uprzemysłowiony Białystok zatrudniał w przemyśle i rzemiośle ponad 12 tys. osób, czyli prawie co piątego mieszkańca miasta. Podobnie wysoki udział zatrudnionych w tym dziale gospodarki miał odznaczający się bardzo wysokim odsetkiem zawodowo czynnych Wasilków. Pod względem liczby zatrudnionych w przemyśle i rzemiośle ustępował Łomży, Suwałkom i Bielskowi Podlaskiemu. Warto zwrócić uwagę na słabe uprzemysłowienie Knyszyna i średnie Sokółki, mimo że były to ośrodki znane ze swego przemysłu⁷². Wysokie odsetki zatrudnienia w rzemiośle występowały natomiast w niektórych małych miasteczkach, jednakże wiązało się to przede wszystkim z małymi masami rejestrowanych i nie zawsze pokrywało z dużymi skupieniami ludności przemysłowej. Podobne zjawisko występowało w handlu czy usługach.

Największe skupienia ludności zajmującej się handlem występowały w Białymstoku, Łomży i Suwałkach, w administracji oba miasta gubernialne poważnie zdystansowały pozostałe, łącznie z Białymstokiem, natomiast jeśli idzie o zatrudnionych w oświacie i kulturze, Łomża ustępowała zarówno Białemustokowi, który był największym ośrodkiem kulturalnym, jak i Suwałkom. Wysoki odsetek zatrudnienia w tym dziale miały także Sejny, w których mieściło się seminarium duchowne.

Wreszcie odsetek zatrudnienia w grupie innych zawodów był szczególnie wysoki w obu miastach gubernialnych oraz w Białymstoku i w Bielsku Podlaskim.

Tabela 11

Struktura miast i osiedli miejskich w 1910 r. wg liczby mieszkańców

Rodzaj osiedli	Liczba ludności (w tys.)
	0,5-1	1—2	2—5		5—10	10—20	20—50	50—100	Ogółem
Miasta	i	3	ii		9	4	2	1	31
Osiedla	—	6	20		2	—	—	—	28
Razem	1	9	31		u	4	2	1	59

⁷² Spis ludności podawał ludność zamieszkałą w danej miejscowości, a więc nie uwzględniał ew. dojeżdżających czy dochodzących do ipracy. Ponadto spis dotyczy stanu z 1897 r., gdy o wysokim zatrudnieniu w przemyśle Knyszyna świadczyłyby dane z 1913 r., niemniej ,są one zapewne zbyt wygórowane (por. odsyłacz 54).