3784499943

Część II

WYTRZYMAŁOŚĆ I ZUŻYCIE CZĘŚCI MASZYN 8

Wybrane zagadnienie z części maszyn 8.1

Wprowadzenie

Maszyny składają się z zespołów, które z kolei są zbudowane z elementów zwanych częściami maszyn. Podczas konstruowania maszyny konstruktor nadaje częściom żądany kształt, stosowny do zadań, które mają spełniać oraz dobiera materiał. Wiele części maszyn wymaga ukształtowania dostosowanego wyłącznie do konstruowanej maszyny; ich zastosowanie bowiem w innych mechanizmach nie jest możliwe. Inne elementy są bardziej uniwersalne, toteż można je stosować powszechnie. Zamiast konstruować je od nowa w każdym przypadku projektowania nowej maszyny, jest celowe ich traktowanie jako typowych części maszyn. Części te można wtedy dobierać z odpowiednich katalogów jako części typowe, mając pewność, że ich ukształtowanie, materiał i technologia wykonania pozostają optymalne. Zyskuje się przy tym znaczną zamienność elementów konstrukcji, zwanych częściami maszyn, stosowanych w rozmaitych maszynach.

Większość stosowanych części maszyn można podzielić na:

•    połączenia nierozłączne i rozłączne, których zadaniem jest nierozbieralne lub rozbieralne łączenie większych elementów mechanizmów. Do tej grupy zalicza się zarówno części maszyn łączone bezpośrednio, jak i takie, które łączy się za pośrednictwem elementów mniejszych, zwanych częściami złącznymi;

•    połączenia podatne zawierające elementy podatne (np. sprężyny, mieszki), umożliwiające wzajemne przemieszczanie się łączonych elementów;

•    wały, osie, łożyska i uszczelnienia,

•    przekładnie mechaniczne,

•    sprzęgła i hamulce.

Częściami maszyn są więc zarówno drobne części złączne (np. nity lub śruby), jak i całe mechanizmy (np. sprzęgła i hamulce), ale tylko takie, których konstrukcja jest na tyle typowa, że mogą one znaleźć różne zastosowania. Nauka o częściach maszyn nie tylko

210