3784500084

NASZA POLITECHNIKA 5/2009

Informacje

W Góteborgu

Trzy lata później, we wrześniu 1973 r., przybył do Chalmers Tekniska Hóg-skola w Góteborgu, gdzie został przyjęty przez prof. Hulta jako stypendysta polskiego ministerstwa, a następnie wszedł w skład jego zespołu badawczego. Wyjazd do Szwecji — z rodziną i całym majątkiem ruchomym w postaci samochodu marki .Trabant”, jak wspomina prof. Chrzanowski — poprzedziło uzyskanie stopnia doktora habilitowanego w tymże roku 1973. Praca habilitacyjna nosiła tytuł: .Opis procesu pełzania metali w świetle teorii umocnienia i hipotezy uszkodzeń”.

Znajomość z prof. Hultem, rozwijająca się w trakcie wielu spotkań naukowych w Polsce, Szwecji, a także na konferencjach w Anglii, Francji i Włoszech, przerodziła się z czasem w przyjaźń. Prof. Chrzanowski podkreśla, że od niego nauczył się, iż istotą twórczości naukowej jest oryginalna koncepcja wynikająca ze spojrzenia na rozważany problem z wielu punktów widzenia. Wpływ kontaktów z prof. Hultem na swój sposób myślenia i działania uważa za równie doniosły jak wpływ zażyłości z prof. Piechnikiem.

Nowe idee, nowe spotkania

Nadszedł czas pełnienia odpowiedzialnych funkcji na uczelni. Wiatach 1981-1987 dr hab. Marcin Chrzanowski przez dwie kadencje był prodziekanem Wydziału Budownictwa Lądowego. Obowiązki wynikające z przyjęcia współodpowiedzialności za wydział łączył z dalszym rozwojem naukowym. Uczestnicząc w 1985 r. w konferencji Structural Mechanics in Reactor Technology w Brukseli spotkał prof. Erharda Krempla z Rensselaer Polytechnic Insti-tute w Troy, w stanie Nowy Jork (USA). Przypadkowe spotkanie zaowocowało spędzeniem roku akademickiego 1987/1988 w laboratorium prof. Krempla. Pobyt w USA okazał się bardzo owocny. Pozwolił poznać wiele nowych idei (w tym zastosowanie w mechanice fraktali), a także słynnych ludzi nauki (J. Rice, F. Coffin, G. J. Dvorak i wielu innych).

Wykłady na zagranicznych uniwersytetach i udział w licznych konferencjach międzynarodowych sprawiły, że nawiązał wiele kontaktów naukowych, m.in. z uczelniami w Pizie i Udine we Włoszech, z uniwersytetami Leicester, Sheffield, Manchester i Oxford w Wielkiej Brytanii, Uniwersytetem Paris VI we Francji, a także ośrodkami akademickimi w Niemczech, Austrii, Portugalii, Chinach i Japonii. W kraju współpracował głównie z Instytutem Podstawowych Problemów Techniki PAN, Politechniką Świętokrzyską, Politechniką Rzeszowską i Politechniką Poznańską. Na uwagę zasługuje też udział w pracach Komitetu Mechaniki PAN oraz innych instytucjach naukowych.

Działając poza głównym nurtem swych zainteresowań naukowych, opracował w połowie lat osiemdziesiątych propozycję systemu organizacji bibliografii naukowej. Choć praca ta zajmuje skromne miejsce w przekroju całego dorobku Profesora, uważa się ją za pionierski wkład w organizację badań.

Z myślą o rozwoju uczelni

W roku 1988 otrzymał tytuł profesora. W1996 r. został na Politechnice Krakowskiej prorektorem. Sprawował tę funkcję przez dwie kadencje, do 2002 r., za rektora-Prof. Marcin Chrzanowski wraz z prof. Janem Hulłem tu prof. Kazimierza Flagi. Złego (po prawej)

okresu najlepiej wspomina prace nad utworzeniem nowego wydziału Politechniki Krakowskiej — od 2006 r. funkcjonującego pod obecną nazwą: Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki Stosowanej — który z czasem stał się jednym z głównych centrów rozwoju informatyki na PK.

W2002 r. społeczność PK powierzyła mu urząd rektora. Kierując uczelnią, kontynuował jej modernizację i rozbudowę. Dbał szczególnie o podnoszenie jakości nauczania i przyspieszenie rozwoju kadry naukowej. Dużą wagę przykładał do komputeryzacji procesu nauczania. Widząc perspektywy otwierające się przed studentami i absolwentami szkół wyższych w obliczu wejścia Polski do struktur Unii Europejskiej, przykładał też dużą wagę do nauczania języków obcych. W tym też czasie na dziedzińcu Politechniki stanął — z inicjatywy prof. Aleksandra Bćhma, wówczas prorektora PK — pomnik Tadeusza Kościuszki, patrona naszej uczelni, dłuta wybitnego rzeźbiarza prof. Stefana Dousy; pomnik, obok którego przecież przechodzimy codziennie.

Po zakończeniu misji rektorskiej pozostał kierownikiem Katedry Wytrzymałości Materiałów, które to stanowisko objął w 2003 r.

Wśród wielu wyróżnień i zaszczytów, jakie spotkały prof. Marcina Chrzanowskiego, na czoło wysuwa się nadanie mu godności członka zagranicznego Kungl. Vetenskaps- och Witterhets-Samhalllet i Góteborg — szwedzkiego odpowiednika Polskiej Akademii Umiejętności.

Podsumowując ten bogaty w wydarzenia i sukcesy życiorys, trzeba stwierdzić, że Jubilat jak mało kto potrafił wykorzystać dany mu czas. Spożytkował go zarówno jako twórczy naukowiec, wysokiej klasy specjalista w uprawianej dziedzinie wiedzy, jak i człowiek, który potrafił dać wiele innym jako dydaktyk i organizator życia akademickiego. Wypada się więc tylko cieszyć z faktu, że swe owocne życie związał z Politechniką Krakowską.

Lesław Peters

Tekst powstał na podstawie materiałów zamieszczonych w okolicznościowym wydawnictwie przygotowanym na jubileusz prof. Marcina Chrzanowskiego.