3784503291

Hydrologia, degradacja, rekultywacja 215

MIGRACJA GLINU Z OSADÓW DENNYCH DO WODY W WARUNKACH LABORATORYJNYCH

Magdalena Senze, Monika Kowalska-Góralska. Wojciech Dobicki, Ryszard Polechoński, Przemysław Pokorny

Zakład Limnologii i Rybactwa. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu ul. Chełmońskiego 38C, 51-630 Wrocław, e-mail: [e-mail]

Przeprowadzono eksperyment laboratoryjny nad uwalnianiem glinu z osadów dennych pochodzących z dolnośląskich zbiorników zaporowych Slup i Lubachów. Oba zbiorniki oprócz funkcji przeciwpowodziowej pełnią także rolę retencyjną. Zgromadzona w nich woda po uzdatnieniu jest wykorzystywana jako woda pitna.

Do ekspery mentu wybrano po dwie próbki osadów z każdego zbiornika, różniące się zawartością materii organicznej. W osadach ze zbiornika Lubachów stwierdzono wyższą zawartość glinu i materii organicznej niż w zbiorniku Slup. Odczyn osadów zbiornika Lubachów- byl zdecydowanie bardziej kwaśny. Zawartość glinu w osadach ze zbiornika Lubachów wahała się w granicach od 3914 mgAl-kg'¹ do 4969 mgAlkg"¹. a w zbiorniku Slup od 3695 mgAl kg'¹ do 3752 mgAl kg'¹.

Eksperyment przeprowadzono w laboratorium umieszczając próbki 8 g osadów w szklanych zlewkach i stabilizując odczyn za pomocą HC1 i NaOH.

Uwalnianie glinu z osadów prowadzono w środowisku o zróżnicowanym odczynie wody (kwaśny 3,27 pH. obojętny 7,40 pH. zasadowy 11.81 pH) po upływie 15,30 i 45 min oraz 1,6,12,48,72 i 96 h.

Stężenie glinu uwalnianego z osadów przy odczynie kwaśnym wynosiło (1006,86-2462,47 mgAl-dm'³), w obojętnym (3,28-79,63 mgAldm'³), w zasadowym (6,18-477,97 mgAldm'³).

W wodzie zakwaszonej i zalkalizowanej poziom uwalnianego glinu był zdecydowanie wyższy w osadach ze zbiornika Lubachów. Przy odczynie obojętnym większe ilości notowano w osadach ze zbiornika Slup.

Tempo uwalniania glinu z osadów niezależnie od odczynu środowiska wzrastało do 6 h trwania eksperymentu. Stwierdzono również silne i szybkie tempo mvalniania glinu z osadów zbiornika w Lubachowie, szczególnie w środowisku kwaśnym. Już od momentu rozpoczęcia eksperymentu uwalniane były duże ilości glinu. W osadach ze zbiornika Slup proces ten przebiegał wolniej i nie wykazywał tak silnych zmian, a ilości uwalnianego glinu były niższe. Można wnioskować o niskim stopniu zagrożenia przedostaniem się dużych ilości glinu z osadów zbiornika Slup do wody. W zbiorniku Lubachów (kwaśny odczyn osadów) w przypadku pochodzącego z zewnątrz czynnika wpływającego na zakwaszenie wody może dojść do uwolnienia z osadów dużych ilości glinu. Może być to groźne w skutkach dla potencjalnych konsumentów, jako że wody te są wykorzystywane do celów wodociągowych.