3784503774

ZAŁĄCZNIK 2 Strona 11 z 42

fazie wzrostu bakterii; bakterie biofilmu są fenotypowo tak różne od ich odpowiedników planktonowych, że antybiotyki opracowane wobec bakterii planktonowych nie niszczą mikroorganizmów biofilmu (dodatkowo: bakterie w biofilmie aktywują geny zmieniające wrażliwość na chemioterapeutyki); bakterie w biofilmie mogą zazwyczaj przetrwać wobec antybiotyków o stężeniach znacznie wyższych niż stężenia, które zabijają planktonowe komórki tego samego gatunku. Według niektórych badań in vitro i in vivo, antybiotyki beta-laktamowe i aminoglikozydowe mogą zapobiegać powstawaniu i rozszerzaniu się „młodego” biofilmu. Z drugiej strony, fluorochinolony (np. ofloksacyna, cyprofloksacyna) są skuteczne w przypadku „młodego” i „starszego” biofilmu ze względu na ich dobre właściwości penetracyjne. Ponadto są one obecne w biofilmie nawet 1 lub 2 tygodnie po zakończeniu kuracji antybiotykowej [Nicolle LE, 2005; Tenke P i wsp., 2006].

W celu uniknięcia zakażeń spowodowanych krótko- lub długoterminową obecnością biomateriałów w organizmie, podejmuje się różne kroki, obejmujące zarówno zachowanie właściwej higieny operacyjnej, warunków aseptycznych, kombinacje środków przedwbakteryjnych i antybiotyków jak również modyfikacje w obrębie stosowanych biomateriałów. Zaproponowane metody modyfikacji biomateriałów obejmują:

•    kontrolowane uwalnianie przeciwbakteryjnej substancji lub antyseptyku inkorporowanych do matrycy biomateriału (np. minocykliny, ryfampicyny, gentamycyny);

•    pokrycie powierzchni srebrem (lub innymi metalami) lub antyadhezyjnymi substancjami (silikonem, heparyną, fosforylocholiną, hydrożelem);

•    modyfikowanie powierzchni celem zmiany lub wzrostu hydrofobowości jak również tworzenie grup funkcyjnych o aktywności przeciwbakteryjnej.

Konwencjonalne leczenie pooperacyjnych infekcji (systemowe podawanie leków) nie

jest zawsze skuteczne. Kliniczne i badania in vitro pokazują, że stosowane antybiotyki trimetoprim-sulfametoksazol, nitrofurantoina, kwas nalidyksowy, gentamycyna, tobramycyna, ampicylina, amoksycylina, cefaleksyna, cefuroksym biją bakterie w moczu, ale nie niszczą biofilmu [Reid G i wsp., 1994].

Pożądaną alternatywą antybiotykoterapii ogólnoustrojowej jest niewątpliwie antybiotykoterapia miejscowa zapobiegająca tworzeniu się biofilmu, chroniąca pacjenta przed skutkami ubocznymi często długotrwałego ogólnego podawania antybiotyków.