7133532054

4-2003 TRIBOLOGIA 19

Rysunek 6 obrazuje zmianę współczynnika tarcia dla następujących par trących:

-    stal narzędziowa - blacha stalowa głębokotłoczna,

-    stal narzędziowa - blacha aluminiowa,

-    stal narzędziowa pokryta powłoką TiN - blacha aluminiowa,

-    stal narzędziowa z powłoką chromu - blacha aluminiowa, w warunkach tarcia technicznie suchego.

Jak widać z zestawienia, najniższe współczynniki tarcia uzyskano dla pary trącej:    stal narzędziowa z powłoką chromu-blacha

aluminiowa. Z przeprowadzonych badań wynika, że lepsze własności przeciwadhezyjne wykazuje powłoka chromu. Powłoka TiN wydaje się być mało skuteczna, zwłaszcza w przypadku odkształcania blach ocynkowanych [2|.

W stal narzędziowa - blaclia stalowa glębokotloczna B stal narzędziowa - blaclia aluminiowa B stal narzędziowa z powloką TiN - balcha aluminiowa ■ stal narzędziowa z powłoką chromu - blaclia aluminiowa

nacisk jednostkowy [MPaj

Rys. 6. Porównanie współczynnika tarcia dla różnych par trących w warunkach tarcia technicznie suchego

Fig. 6. Comparison of frictional coefflcient for different frictional pairs with no lubricant

Kształtowanie blach aluminiowych przy braku smarowania jest niemożliwe ze względu na dużą skłonność do nalepiania aluminium na stalowe narzędzie. Rysunek 7 przykładowo obrazuje zmianę