plik


ÿþSkutki uszkodzenia mózgu Nasz mózgu jest zaanga|owany w niemal wszystko, co robimy, dlatego jego uszkodzenie mo|e mie bardzo ró|ne skutki. Skutki te ró|ni si u poszczególnych osób w zale|no[ci od charakteru uszkodzenia mózgu i jego stopnia. Pomocne mo|e by rozró|nienie na pocztkowe efekty, gdy osoba dozna trwaBego uszkodzenia mózgu oraz na dBugoterminowe skutki. Pocztkowe efekty W wikszo[ci przypadków uraz mózgu prowadzi do pewnych zaburzeD w poziomie [wiadomo[ci. Czsto w tym okresie dana osoba jest caBkowicie nieprzytomna (lub w [piczce). Poziom [wiadomo[ci jest mierzony przez Glasgow Coma Scale. Wyniki w tej skali wahaj si od 3 (osoba nie reaguje w ogóle) do 15 (osoba jest w stanie chodzi, mówi i jest w peBni [wiadoma okoliczno[ci). Im mniejsza jest reakcja na bodzce, tym wikszy jest poziom nieprzytomno[ci konkretnej osoby. Stan nieprzytomno[ci mo|e si waha od kilku sekund do kilku miesicy. Im dBu|szy jest okres utraty przytomno[ci, tym powa|niejsze mog by skutki uszkodzenia mózgu. Osoba odzyskujca [wiadomo[, czsto przechodzi przez etap, kiedy mo|e si jej wydawa, |e jest [wiadoma tego, co si dzieje, ale nie jest w stanie zapamita nowych informacji. Czsto nie jest ona w stanie powiedzie, gdzie si znajduje, a tym bardziej, jaka jest data. W tej fazie czBowiek czsto jest zdezorientowany i mo|e mówi dziwne rzeczy. PrzykBadowo, niektórzy ludzie my[l, |e s o 10, 20 lub wicej lat mBodsi, ni| s w rzeczywisto[ci. Okres utraty przytomno[ci pozwala na pojawienie si naturalnych procesów leczenia. Dla osoby, budzcej si ze stanu nie[wiadomo[ci, wa|na jest delikatna stymulacja oraz mo|liwo[ sByszenia gBosów, które s jej znane. Bycie zdezorientowanym, bez [wiadomo[ci gdzie si jest, ani nie rozumiejc w peBni sytuacji, mo|e by bardzo frustrujce. Rodzina mo|e, wic odgrywa istotna rol w dodaniu otuchy takiej osobie i zapewnieniu jej delikatnego wsparcia. Na tym etapie mo|e to jednak Batwo doprowadzi do przemczenia pacjenta, poniewa| zbyt du|o stymulacji mo|e by dla niego przygnbiajce, szczególnie gdy nie bdzie w stanie wykona pewnych zadaD, co mo|e doprowadzi do jego rozdra|nienia. Powrót do zdrowia i dBugoterminowe skutki Gdy osoba wychodzi z okresu nieprzytomno[ci lub zmiany [wiadomo[ci zaczynaj by widoczne dBugoterminowe skutki uszkodzenia mózgu. Nie znaczy to wcale, |e jej stan nie poprawi si pózniej. Dalsza poprawa bdzie miaB miejsce, ale czsto trudno jest dokBadnie przewidzie, jak szybko i w jakim stopniu to nastpi. DBugoterminowe skutki mo|na podzieli na fizyczne (problemy z ruchem i ze zmysBami takimi jak wzrok, dotyk czy smak), zaburzenia poznawcze (procesy my[lowe, takie jak pami, koncentracja) oraz zmiany w emocjach i zachowaniu (samokontroli, motywacji, etc.) Problemy fizyczne Mózg jest odpowiedzialny za kierowanie wszystkimi cz[ciami ciaBa. Jest on równie| odpowiedzialny za koordynacj ruchów, w celu ich sprawnego dziaBania, a tak|e za integracj ruchów w skomplikowane ukBady. Prawa strona mózgu jest odpowiedzialna za ruch w lewej stronie ciaBa i odwrotnie. Oznacza to, |e czsto jedna strona ciaBa mo|e by bardziej upo[ledzona od drugiej, gdy jedna strona mózgu jest bardziej uszkodzona. Dla niektórych ludzi utraty kontroli nad wBasnym ciaBem mo|e by tak powa|na, |e musz oni korzysta z wózka inwalidzkiego. Dla innych mo|e to oznacza, brak kontroli w jednej koDczynie lub dziwny chód. Ich ruch mo|e wydawa si nieskoordynowany, a czasami taka osoba mo|e sprawia wra|enie, |e jest pijana. Ten brak kontroli nad mi[niami mo|e równie| dotyczy twarzy i mi[ni gardBa, co mo|e oznacza, |e dana osoba bdzie mie trudno[ci w mówieniu lub przeBykaniu. Niektórzy ludzie maj objawy, znane jako dr|enie zamiarowe, gdy staraj si dotkn czego[, ich rka dr|y. Wiele problemów fizycznych mo|na rozwiza do[ szybko w pocztkowej fazie zdrowienia. Problemy poznawcze Problemy poznawcze dotycz tych funkcji, które najcz[ciej kojarzone s z mózgiem, takie jak my[lenie, pami, mowa, obliczenia, koncentracja. Do najczstszych problemów poznawczych, po urazie mózgu, nale| zaburzenia pamici, trudno[ci w koncentracji i ograniczenia w przetwarzaniu przychodzcych informacji. Poniewa| mózg podtrzymuje wszystkie procesy my[lenia, jakiekolwiek uszkodzenie mózgu mo|e mie wpByw na ka|dy z nich. Zazwyczaj osoby bd miaBy wyrazne wspomnienia zdarzeD z przeszBo[ci, ale bd miaB sBab pami do wydarzeD, które nastpiBy po ich wypadku. Innymi, czsto pojawiajcymi si problemami, po uszkodzeniu mózgu, s zaburzenia funkcji wykonawczy. Okre[lenie funkcji wykonawczych zostaBo u|yte jako odpowiednik takich funkcji w przedsibiorstwie. Pewne cz[ci mózgu (gBównie pBat czoBowy) maj zadania podobne do szefa w firmie: planowanie, integrowanie i organizowanie aktywno[ci wszystkich pozostaBych cz[ci mózgu. Problemy te, nie s natychmiast rozpoznawane i s trudne do opisania. Jednak|e, wkrótce po uszkodzeniu mózgu, staj si one oczywiste dla tych, którzy |yj z tak osob lub te| dla niej samej. Emocje Zmiany emocjonalne i zmiany w zachowaniu mocno si zazbiaj, dlatego czasem trudno je jednoznacznie zdefiniowa. Dla przykBadu, frustracja jest czstym nastpstwem urazu mózgu. Mo|e by ona postrzegana jako zmiany emocjonalne (uczucie sfrustrowania) lub zmiana zachowania (zachowuje si w sposób frustrujcy). Ludzie czsto do[wiadczaj zmian emocjonalnych, które s nastpstwem uszkodzenia mózgu. Zmiany te przyjmuj ró|norakie formy. Jedn z typowych zmian jest utrata kontroli nad emocjami, nazywana chwiejno[ci (labilno[ci) emocjonaln. Stan emocjonalny zmienia si szybciej ni| zazwyczaj, na przykBad gwaBtowny przeskok od smutku do szcz[cia (lub odwrotnie) lub nagBe przej[cie ze [miechu do pBaczu albo ze spokoju do zBo[ci. Kolejn istotna zmian u osób poszkodowanych, s trudno[ci w prze|ywaniu uczu i emocji, w podobny sposób, jak to robili przed urazem. Osoby wiedz, co powinni normalnie czu w szczególnych okoliczno[ciach, ale ju| nie reaguj w ten sam sposób. U niektórych osób, uszkodzenie mózgu mo|e prowadzi do uczucia lku lub depresji. Równie| uczucie bezradno[ci i utrata poczucia wBasnej warto[ci, s czstymi skutkami uszkodzenia mózgu. Zachowanie CzBonkowie rodzin s czsto dotknici zmianami w zachowaniu osoby z uszkodzeniem mózgu. Pocztkowo mo|e to by wizane ze zdezorientowaniem. Pózniej jednak trudno[ci, takie jak inicjowanie, monitorowanie czy kontrola zachowania, mog sta si bardziej widoczne. Osoba taka mo|e sta si bardziej impulsywna ni| zwykle i mo|e nie my[le, o tym co mówi lub robi. Mo|e sta si rozdra|niona i agresywna lub przeciwnie, mo|e sta si bardzo spokojna. Czasami czBowiek przestaje si kontrolowa, nie ma zahamowaD. Oznacza to, |e impulsy, które wcze[niej byB pohamowywane, nie maj |adnej kontroli. Na przykBad, osoby mówi rzeczy, które s obrazliwe lub nierozsdne, mog robi seksualne uwagi, lub dopuszcza si niekontrolowanego zachowania seksualnego. NagBe zmiany nastroju, które czsto wystpuj, jak gwaBtowne przechodzenie, ze [miechu do pBaczu lub ze spokoju do agresji, powoduj, |e niektórzy ludzie maj wielkie trudno[ci w do[wiadczaniu i wyra|aniu emocji. Problemy te mog spontanicznie rozwiza si same, gdy nastpi powrót do zdrowia. Jednak|e w przypadku, gdy uszkodzenie mózgu jest ci|kie, mog one wystpowa nadal i osoba bdzie musiaBa si nauczy, jak kontrolowa i przezwyci|a te zmiany. Jak to wpBywa na innych? Powy|sze zmiany, mog powodowa, |e rodzina bdzie odczuwa, jak bardzo dana osoba ró|ni si od tej, któr znali wcze[niej. Osoby chore, czsto nie wiedz, czy tylko niewyraznie s [wiadome, wielu trudno[ci wymienionych powy|ej, szczególnie, gdy uszkodzenie jest bardzo ci|kie (zwykle osoby z urazami Bagodniejsze s bardziej [wiadome swoich zaburzeD). Osoby poszkodowane czsto nie dostrzegaj |adnych zmian w swoim zachowaniu, co mo|e doprowadzi do znacznych trudno[ci, pomidzy tak osob a jej rodzin. Chory nie mo|e zrozumie, dlaczego nie mo|e wróci do normalnego |ycia. Czasami dana osoba mo|e by postrzegane jako leniwa, poniewa| ma ona trudno[ci z motywacj, ze swoistym  wstaD i idz jako bezpo[rednim skutkiem uszkodzenia mózgu.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
rehabilitacja wcześniaków w uszkodzeniu mózgu
metody rehabilitacji dzieci z uszkodzeniem mozgu
19 Nauka o mózgu
biologiczne skutki promieniowania jonizujacego
Profilaktyka pierwotna i wtorna udarow mozgu
03 0000 006 02 Leczenie glejakow mozgu temozolamidem
Skutki inflacji
Skutki Prawne Separacji
Wielkie pranie mózgu przyniosło efekty
Uszkodzenie nerwów czaszkowych objawy, przyczyny
Uszkodzenie i smierc komorki
Dlaczego zwierzęta 3 Rozdział 2 – Miażdżyca, zawał serca i udar mózgu
przyczyny i skutki rozwiÄ…zywania adopcji

więcej podobnych podstron