2808185316

STYLE KIEROWANIA GRUPĄ

Przewodzenie a sprawowanie władzy:

•    przewodzenie grupie nie jest. sprawowaniem władzy ani rządzeniem grupą;

•    sprawujący władzę_nad kimś odwołuje się do środków nacisku, którymi dysponuje;

•    przewodzący, animujący pomaga stworzyć grupie łudzi poczucie wspólnego celu, potrafi wyzwolić zaangażowanie i chęć współdziałania z innymi.

Najpopularniejszym podejściem do problematyki kierowania grupą jest ujęcie go w trzy możliwe ścieżki - style kierowania. Określono je jako styl: autokratyczny, demokratyczny i liberalny. Styl kierowania wypływa w znacznym stopniu z:

•    cech osobowości kierującego,

•    cech grupy, którą kieruje,

•    sytuacji, której stawia ona czoła.

Nie można jednoznacznie ocenić efektywności kierowania grupą w danym stylu. Należy raczej przyjąć, że zależnie od sytuacji, w której znajduje się grupa i jej kierownik, skuteczność ich stosowania jest większa lub mniejsza.

A. STYL AUTOKRATYCZNY

Kierowanie autokratyczne opiera się na sile. Charakteryzuje się ostrym podziałem na kierujących i kierowanych, władza jest skoncentrowana w jednych rękach, kierownik stoi wysoko ponad swoją grupą, sam wyznacza sposoby postępowania oraz zadania, sprawuje kontrolę nad ich realizacją. Określa, kto z kim musi współpracować i nie dopuszcza członków grupy do udziału w podejmowaniu decyzji. Monopolizuje informację oraz inicjatywę, stara się, żeby maksimum komunikatów przechodziło przez jego ręce, co ma umocnić posiadaną władzę. Ogranicza swobodę i niezależność działań podległych mu osób, dążąc do ujęcia życia grupy w ścisłe rygory. W motywowaniu podlegających kierującemu osób zaznacza się przewaga kar nad nagrodami oraz tendencja do stosowania środków surowych. Kierownik posługuje się krzykiem, groźbą, odwołuje się do innych autorytetów niż własny, stara się wywołać lęk, poczucie wstydu, zagrożenia. Zadowolenie budzi się u niego wtedy, gdy wywołuje wśród podwładnych respekt Na zewnątrz zachowuje dystans, okazuje surowość. Dąży do oparcia relacji z innymi na podporządkowaniu i strachu.

W grupach kierowanych autokratycznie ilość wykonywanej pracy jest najwyższa w porównaniu z inaczej kierowanymi. Jej jakość, oryginalność jest niska. Podobnie jest z indywidualną motywacją do podejmowania aktywności (przy braku nadzoru wszelka praca jest zarzucana). W odpowiedzi na ten model kierowania pojawiają się dwie reakcje emocjonalne: apatia lub agresja. Agresja może się przejawić w prześladowaniu niektórych członków grupy traktowanych jak "kozły ofiarne" bądź w niszczeniu przedmiotów będących produktem pracy grupy. Apatia przejawia się w zachowaniach uległych niezależnie od charakteru, wagi i słuszności poleceń kierownika. Niezadowolenie z tego stylu kierowania objawia się licznymi zachowaniami ucieczkowymi oraz częstymi rezygnacjami z uczestnictwa w danej grupie.

Powyższe uwagi nie oznaczają, że styl autokratyczny jest nieprzydatny. Jego efektywność jest wysoka gdy:

•    zadanie, sytuacja grupy jest bardzo jasna, nie ma o czym dyskutować,

•    zadanie lub sytuacja grupy jest niejasna, niepewna i trzeba je narzucić,

•    podwładni lubią lub zdecydowanie nie lubią kierownika,

•    pozycja kierownika w grupie jest bardzo mocna lub bardzo słaba.

Reasumując, styl autokratyczny sprawdza się w sytuacjach skrajnych; zagrażających zespołowi czy pozycji kierownika lub wtedy, gdy lider cieszy się dużym autorytetem a sytuacja zespołu jest jasna i korzystna. Warto pamiętać, że stosowany przez lidera styl kierowania modeluje określone zachowania u członków grupy i kreuje jej wizerunek na zewnątrz, wpływa też na stosunki międzyludzkie i normy grupowe kształtujące życie grupy.

Kierowanie autokratyczne może wystąpić w różnych wariantach, można tu mówić o skali 1) od surowego nadzoru i ostrych środków represji, stawiania wymagań ponad możliwości pracowników do 2) racjonalnych ograniczeń i stawiania poważnych, ale pozostających w zasięgu członka grupy zadań,

•    Pierwszy wariant oparty jest na lęku i zakłada: dystans, jednostronną komunikację (tylko z góry w dół

1