5020058064

1. Rzymskie podziaty prawa.

a)    lus civile, lus peregrinorum, lus gentium.

lus civile - w starożytności obowiązywała zasada personalności albo osobowości prawa. Każdy obywatel, bez względu na to gdzie się znajdował musiał posługiwać się prawem civitas do której przynależał. Prawo rzymskie dostępne było tylko dla obywateli rzymskich. Prawo rzymskie dla obywatela rzymskiego to jego ius civile. Obejmowało ono: ustawy, plebiscita, uchwały senatu, konstytucje cesarskie i opinie jurysprudencji.

lus prergrinorum - prawo, którym posługiwali się cudzoziemcy. Oni również w myśl zasady personalności, stosowali prawo gminy do której należeli. Dla perygryna było to jego ius civile, ale dla Rzymianinabyło to tylko ius peregrinorum.

lus gentium - po przekształceniu Rzymu z małego miasta w imperium o zasięgu światowym zaczęli Rzymianie wchodzić w liczne stosunki z obcokrajowcami, a potrzebom obrotu gospodarczego nie wystarczało już sformalizowane ius civile. Wykształciły się zasady prawne o zasięgu między narodowym. Jego zasady pozbawione były uciążliwej formalistyki. Podstawą obowiązywania było wzajemne zaufanie stron, zasady słuszności i sprawiedliwości.

b)    lus publicam - lus privatum.

lus publicam - prawo publiczne. Do jego zakresu należały normy dotyczące organizacji ludu rzymskiego w postaci państwa.

lus privatym - prawo prywatne. Były to normy ustanowione w interesie pojedynczych obywateli

Najwyższą powinnością prawa jest pomyślność rzeczypospolitej (państwa).

Cały porządek prawny jednak miał na względzie ochronę interesów pojedynczego obywatela i jedną z największych zasług prawa rzymskiego było kojarzenie interesu jednostki z interesem społecznym.

c)    lus commune - lus singulare.

lus commune - prawo powszechne. Prawo powszechne obejmuje normy mające powszechne zastosowanie.

lus singulare - prawo wyjątkowe. Prawo wyjątkowe ma zastosowanie wyjątkowe. Może ono dotyczyć osób (np. w prawie rzymskim zakaz zawierania małżeństw przez żołnierzy), rzeczy (np. rzymski zakaz usucapio na rzeczach skradzionych) albo czynności (np. odstąpienie w prawie rzymskim od obecności świadków przy tzw. testamencie holograficznym).