6827068970

KLINICZNA 1.

Cierpiałkowska s.307-312 & Carson s.409-416 - zaburzenia osobowości

•    Psychologia osobowości jako nauka empiryczna ma swoje źródła w europejskiej psychologii charakteru i amerykańskiej psychologii różnic indywidualnych.

•    Zaburzenia osobowości są przedmiotem zainteresowania 2 dziedzin: psych, klinicznej i psychopatologii.

o Zajmują się one przede wszystkim opisem fenomenologicznym przejawów zaburzeń (wzorców spostrzegania rzeczywistości, myślenia, odczuwania i zachowania) oraz wyjaśnianiem genezy i mechanizmu ich powstania, o Opisy służą tworzeniu klasyfikacji zaburzeń osobowości -> ICD-10 i DSM-V

•    Dobre przystosowanie to elastyczna adaptacja do zmieniających się wymagań, możliwości i ograniczeń, związanych z kolejnymi etapami życia.

•    Cechy osobowości, wzorce zachowań oraz sposoby radzenia sobie i działania w środowisku społecznym kształtują się w dzieciństwie, a krystalizują z końcem okresu dojrzewania lub na początku wczesnej dorosłości tworząc indywidualną osobowość jednostki.

•    Zaburzenia osobowości (niegdyś - „zaburzenie charakteru") = wynik stopniowego rozwoju nieelastycznych czy wypaczonych wzorców osobowości i zachowania, które prowadzą do uporczywych, źle przystosowanych sposobów postrzegania, myślenia i kontaktu ze światem. Upośledzają przynajmniej niektóre aspekty funkcjonowania i wywołują ogromne cierpienie. Nieelastyczne wzorce reagowania są tak głęboko zakorzenione w strukturze osobowości, że niezwykle trudno jest je zmienić.

•    Zaburzenia osobowości często współwystępują z innymi zaburzeniami

•    Kliniczne cechy zaburzeń osobowości:

o znaczne cierpienie emocjonalne

o trudność w funkcjonowaniu społecznym, w tworzeniu wzajemnych i satysfakcjonujących związków - otoczenie często uważa zachowanie takich osób za niezrozumiałe, nieprzewidywalne, irytujące itp. o wzorzec cech określa reakcję na każdą nową sytuację, prowadzi do powtarzania tych samych nieprzystosowawczych zachowań o problemy z własną tożsamością lub poczuciem własnego Ja. o niezmienność w czasie, człowiek nie uczy się na własnych błędach!

•    Trudności w prowadzeniu badań nad zaburzeniami osobowości - 2 główne kategorie trudności:

o Trudności w diagnozowaniu zaburzeń osobowości:

(1)    Kryteria diagnostyczne nie sa precyzyjnie zdefiniowane

(2)    Kategorie diagnostyczne nie wykluczają sie nawzajem: chorzy często mają objawy więcej niż jednego zaburzenia

(3)    £.e.c.hyjŁspMw^    (mogą występować w formie od łagodnej do

patologicznie nasilonej występują też u ludzi normalnych, choć nie są tak silnie zaakcentowane)

o Trudności w badaniu przyczyn zaburzeń osobowości

(1)    Duży stopień współwystepowania zaburzeń osobowości - dana osoba często kwalifikuje się do więcej niż jednego zaburzenia osobowości, co utrudnia jednoznaczne określenie czynników przyczynowych.

(2)    Wiecei badań retrospektywnych niż prospektywnych (badani obserwowani są przed pojawieniem się zaburzenia)

•    Przyczyny zaburzeń osobowości:

o Temperament, jako fundament, na którym rozwijają się cechy osobowości oraz genetyczne predyspozycje o Czynniki psychologiczne - doświadczenia wczesnodziecięce, oddziaływania rodziców - ich psychopatologia i nieefektywne praktyki rodzicielskie, doświadczenia wykorzystywania emocjonalnego, fizycznego i seksualnego, o Czynniki społeczno-kulturowe - stresory społeczne, zmiany zachodzące w społeczeństwie, wartości kulturowe

ICD-10 zaburzenia osobowości od F60-F69 - obok nich umieszczono też zaburzenia nawyków i popędów (impulsów) oraz niektóre zaburzenia i dysfunkcje seksualne (tabelka).

Zaburzenia osobowości - ciężkie zaburzenia struktury charakteru i sposobu zachowania się obejmujące różne wymiary osobowości oraz przejawiające się zaburzeniami w funkcjonowaniu w rolach społecznych i życiu zawodowym.

•    3 podstawowe grupy zaburzeń osobowości u dorosłych:

I. Specyficzne zaburzenia osobowości F60:

(1)    F60.0 osobowość paranoiczna - obejmuje również: osobowość ekspansywno-paranoiczna, fanatyczna, pieniacza i sensytywno-paranoiczna.

(2)    F60.1 osobowość schizoidalna