6830719914

Słuch fonemowy i fonetyczny

W całokształcie rozwoju dziecka znaczną rolę odgrywa mową której prawidłowy rozwój może być zakłócony przez wiele czynników. Do jednego z nich należy słuch mowy. Słuch fonematyczny i fonetyczny w znacznych stopniu warunkuje osiągnięcie prawidłowego rozwoju mowy oraz opanowanie umiejętności czytania i pisania.

Trzy rodzaje słuchu:

L Fizyczny- zdolność słyszenia przez człowieka fal dźwiękowych o częstotliwości 16-50000 Hz IL Muzyczny- zdolność różnicowania i powtarzania podstawowych cech dźwięku: wysokości, barwy, siły dźwięku (głośności)

EL Mowy- składa się ze słuchu fonemowego słuchu fonetycznego.

Słuch fizjologiczny warunkuje wykształcenie się duchu fonematycznego, który oznacza umiejętność rozróżniania najmniejszych elementów składowych wyrazów, czyli fonemów np. „p” do „b”.

Słuch fonemowy j est to zdolność do kwalifikowania wyróżnionych z potoku mowy głosekjako przynależnych do określonych, fonologicznie zdeterminowanych klas głosek. Nie jest to zdolność wrodzoną lecz wykształcająca się w dzieciństwie, pod wpływem bodźców słuchowych.

Określenie słuch fonematyczny wywodzi się od terminu fonem, który rozumiemy jako zespół cech głoski występujących jednocześnie i służących do odróżnienia i określenia wyrazów.

Dzieci z zaburzonych słuchem fonemowym mogą mieć trudności w rozróżnianiu słów różniących się jedną głoską np. t-d.

Naturalny trening słuchu fonemowego zaczyna się bardzo wcześnie - niemowlę reaguje na głos matki. W drugim półroczu życia dziecko zaczyna różnicować dźwięki i je naśladować.

Wg B. Racławskiego słuch fonemowy zaczyna się kształtować w trzecim kwartale życia dziecką a w wieku 2 lat jego stan pozwala na fonologiczne poprawne kwalifikowanie prawie wszystkich głosek starannie artykułowanych.

Kuch fonemowy pozwala wyodrębnić z potoku mowy wyrazy, w wyrazach - sylaby, w sylabach -głoski, uchwycić kolejność głosek w wyrazie, a także odróżnić poszczególne głoski (zwłaszcza głoski dźwięczne, od ich bezdźwięcznych odpowiedników).

Do najczęstszych wad wymowy spowodowanych zaburzeniami słuchu fonematycznego należą przede wszystkim paralelie. czyli zastępowanie głosek.

Od stanu słuchu fonematycznego, zależy powodzenie w usuwaniu takich wad wymowy jak: -szeplenienie (między zębowe, boczne)

-reranie- polegające na zastępowaniu „r” przedniejęzykowego uwuralnym -palatalizowanie- zmiękczanie wyrazów, nosowanie

Zaburzenia słuchu fonematycznego powodują trudności w rozumieniu złożonych instrukcji i poleceń słownych, w zapamiętywaniu i powtarzaniu trudnych wyrazów i dłuższych zdań, a ucząc się czytania dzieci literują wyrazy.

Słuch fonetyczny

Zdolność odróżniania cech głosek, tj. spostrzegania różnic między głoskami należącymi do tej samej klasy, stanowiącymi ten sam fonem, np. odróżnianie „r” przedniejęzykowe i „r” języczkowe (uwulame).

Zdolność odróżniania zjawisk prozodycznych mowy (miejsca akcentu, intonacji zdaniowej, tempa mowy).

Fonem jest to zbiór głosek, których wzaj emna wymienialność nie zmienia znaczenia wyrazu.

Kuch fonetyczny związany jest z dźwiękiem muzycznym. Na ogół dobrze wykształcony jest już u dzieci 5-letnich . dzięki niemu stajemy się wrażliwi na piękno mowy, potrafimy prawidłowo akcentować, mówić w różnym tempie, nasza mowa staje się bardziej ekspresyjna.

Od stanu słuchu fonetycznego zależy też powodzenie w usuwaniu takich wad wymowy jak seplenienie, rotacyzm, nosowanie i inne.