1098872323

2. Przestrzeń jako miejsce realizacji zadania projektowego.

Ewa Kosiacka - Beck, Kinga Zinowiec-Cieplik

2.1. Przestrzeń - definicje.

Zdefiniowanie słowa przestrzeń i jej postrzeganie czy odczucia jakie wywołuje zależy od dziedziny, której staje się przedmiotem zainteresowania.

Dla geografów przestrzenią będzie powierzchnia ziemi, jej zewnętrzna powłoka z całym postrzeganym przez nich wyposażeniem, na które składa się zróżnicowanie i złożoność świata przyrody ożywionej i nieożywionej. Matematycy postrzegają przestrzeń, jako zbiór elementów, wchodzących w różne relacje względem siebie i otoczenia. Pomiędzy elementami składowymi przestrzeni zachodzą podobnie jak w matematyce określone działania. Definicja przestrzeni w ujęciu filozoficznym jest dużo bardziej skomplikowana. W dziejach filozofii pojawiało się wiele teorii i znaczeń pojęcia przestrzeni:

•    według Demokryta przestrzeń jawi się jako próżnia,

•    jako system stosunków pomiędzy rzeczami interpretuje przestrzeń Telesio

•    teoria przestrzeni absolutnej Newtona,

•    teoria przestrzeni względnej Leibniza,

•    pojęcie przestrzeni logicznej i możliwych stanów rzeczy określa przestrzeń Wittgenstein¹.

Przestrzeń w ujęciu antropologicznym będzie uzależniona od kręgów kulturowych i sposobu wykorzystywania danej przestrzeni. Zdaniem Yi-Fu Tuana „międzykulturowe podobieństwo w pojmowaniu przestrzeni wynika z określania jej za pomocą ciała ludzkiego, które wyznacza kategorie: wysoko - nisko, przód - tył, lewa - prawa, centrum - dalsze otoczenie. Ciało ludzkie mierzy: kierunki, położenie i odległość. W przestrzeni pomaga orientować się punkt stały. Człowiek nieustannie należy do schematu przestrzeni, zgubienie się w przestrzeni jest jednoznaczne z brakiem orientacji w schemacie i utracie punktów odniesienia. Człowiek świecki żyje w przestrzeni jednorodnej, człowiek religijny posiada przestrzeń uprzywilejowaną (obszar święty)"². Według amerykańskiego etnologa Edward T. Hall³, który zajmował się wzajemnymi relacjami przestrzennymi między ludźmi, a także badał relacje między ludźmi a otoczeniem materialnym, przestrzeń dzieli się na przestrzeń trwałą, półtrwa-ła i nieformalną.

Wszystkie definicje łączy obserwacja przestrzeni wynikająca z natury człowieka i zaspokojenia jego potrzeb egzystencjonalnych. Człowiek pragnie uchwycenia pewnych relacji w otaczającym środowisku, w tym celu poddaje się obserwacji zdarzeń, codziennego rytmu, określenia znaczenia znaków, kodów i definiowania panujących w przestrzeni porządków. Przestrzeń posia-

9

1

   O autorach i ich poglądach więcej na http://pl.wikipedia.org/wiki/Przestrze%C5%84 „(filozofia) [data dostępu 16.05.2016].

2

   http://pl.wikipedia.org/wiki/Przestrze%C5%84_(antropologia) [data dostępu 16.05.2016],

Por. Yi Fu Tuan rozwija szeroko problematykę relacji międzyludzkich i wartości przestrzennych w rozdziale „Ciało, relacje międzyludzkie i wartości przestrzenne" str. 51-70w publikacji Yi-Fu Tuana, 1987, Przestrzeń i miejsce, PIW, Warszawa.

3

   Hall E. T., 1999, Taniec życia, Muza, Warszawa, Hall E. T., 2001, Ukryty wymiar, Muza, Warszawa.