1419576374

ZADANIE 1.2. Wstępny projekt modelu struktury standardu kompetencji zawodowych

Komentarz: Słownik towarzyszący Zaleceniu Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie³, wprowadził definicje pojęć, które stały się fundamentem wspólnej polityki edukacyjnej Unii Europejskiej. Terminy uzupełniające opublikowano w załączniku do Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 czerwca 2009 r. w sprawie ustanowienia europejskiego systemu transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET).⁴ Obydwa Zalecenia określiły nowy porządek pojęciowy dla krajów Unii Europejskiej, który przyjęła także Polska. Mimo, że definicje burzyły porządek terminologiczny, zwłaszcza polskiej pedagogiki pracy, zdecydowano się go stosować dla dobra budowanego w Polsce Krajowego Systemu Kwalifikacji, w tym dla dobra Polskiej Ramy Kwalifikacji i Rejestru Kwalifikacji.

Najważniejsza zmiana dotyczy jednak rozróżnienia pojęć „kwalifikacje zawodowe" i „kompetencje zawodowe". To rozróżnienie wymusiło zmianę nazwy polskich standardów ze „standardów kwalifikacji zawodowych" na „standardy kompetencji zawodowych".

Przy budowaniu słownika polskich standardów kompetencji zawodowych należy uwzględnić również polskie dokumenty:

-    dokument „Perspektywa uczenia się przez całe życie", przyjęty w marcu 2011 przez Komitet Stały Rady Ministrów;

-    Słownik kluczowych pojęć związanych z krajowym systemem kwalifikacji. Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2011.

-    Słownik krajowych standardów kwalifikacji zawodowych. [W:] Krajowe standardy kwalifikacji zawodowych. Rozwój i współpraca, pod red. Bednarczyk H., Woźniak I., Kwiatkowski S., MPiPS, Warszawa 2007.

W nowym modelu struktury standardów kompetencji zawodowych kategorię „wiadomości", znaną ze struktury standardów kwalifikacji (program SPO RZL), zastąpiono kategorią „wiedza", a w miejsce kategorii „cechy psychofizyczne" wprowadzono termin „kompetencje personalne i społeczne". W tym drugim przypadku nie podzielono opinii, która przeważyła podczas budowania Polskiej Ramy Kwalifikacji (PRK), że wystarczający jest termin „kompetencje społeczne", bez członu „personalne". Zrezygnowano z poziomowania kompetencji zawodowych, gdyż uznano ten zabieg za nie mający związku z funkcją standardów kompetencji zawodowych (patrz: opis klasyfikacji ESCO w dalszej części opracowania). Pojawiłby się też niepotrzebny konflikt między poziomowaniem kwalifikacji według Polskiej Ramy Kwalifikacji, a poziomowaniem kompetencji w SKZ. Uznano, że dopiero proces walidacji kompetencji prowadzić może do nadania kompetencjom statusu kwalifikacji, na jednym z ośmiu poziomów PRK. Podobnie kwestię tę rozwiązują krajowe standardy zawodowe (NOS) w Wielkiej Brytanii.

Rekomendacja 3.

Uproszczenie struktury polskich standardów kompetencji zawodowych

„Wskazane jest zapewnienie prostej struktury SKZ i nadanie jej przejrzystej formy. Obecna struktura krajowych standardów kwalifikacji zawodowych jest zbyt rozbudowana, co osłabia jej walory użytkowe. Przy opisie SKZ należy rozważyć możliwość rezygnacji z podziału kompetencji na ponadzawodowe, ogólnozawodowe, podstawowe i specjalistyczne oraz przyjęcie jednostki kompetencji jako podstawowego elementu opisu SKZ. (...)Rozważyć należy także rezygnację z opisu typowych stanowisk pracy, których nazwy sq najczęściej nieprzystajgce do faktycznie wykonywanych zadań. (...)Ponadto w opracowywanym SKZ można zrezygnować z podstaw prawnych wykonywania

³    Dz.U.UE Clll/1 z dnia 06.05.2008

⁴    Dz.U.UE C155/11 z dnia 08.07.2009

Doradca Consultants • Instytut Technologii Eksploatacji PIB • WYG International • IPiSS • ŁCDNiKP