1299076345

Obrzędy rodzinne wieku dziecięcego 97

U Warmijaków wejście dziecka na salę po powrocie z kościoła jest szczególnie uroczyste — dziecko podrzuca się do góry i śpiewa mu „sto lat” (War. 1). Ich zdaniem, są to „pierwsze śluby boskie”. W podobny sposób podrzuca się do góry pannę młodą, po raz pierwszy wychodzącą za mąż²⁶. Romowie zgodnie twierdzą, że zorganizowanie przyjęcia towarzyszącego Pierwszej Komunii nie jest obowiązkowe.

...w domu najczęściej, robi się obiad, posiedzi się, pogada i już (...) komunia to nie jest takie huczne przyjęcie jak wesele, ale jeśli ktoś chce to jest muzyka, są i tańce, to zależy... (Pach. 2)

W czasie przyjęć komunijnych niektóre rodziny organizują swoisty rodzaj składki, będącej jednocześnie formą zabawy. Składka odbywa się, kiedy w przyjęciu uczestniczą niemal wyłącznie bliżsi krewni, a więc wyklucza się z niej obcych oraz dalekich krewnych i członków innych rodzin. Zabawa polega na tym, że ktoś z mężczyzn, np. wuj, daje dziecku jakąś torebkę, koszyczek bądź inny pojemnik i każe mu pochodzić wśród gości i zebrać w ten sposób od każdego trochę pieniędzy. Dziewczynka lub chłopiec chodzą od mężczyzny do mężczyzny, a ci wrzucają do koszyka tyle pieniędzy ile akurat mają, lub tyle, ile mogą dać (mogą to być banknoty i bilon). Niektórzy mężczyźni nie są przygotowani na składkę, bo przyjeżdżają na spotkanie bez portfeli. Wtedy taki mężczyzna szuka wśród zgromadzonych swojej żony, która siedzi wraz z innymi kobietami, aby dała mu pieniądze. To że mężczyzna szuka swojej żony, aby ona opłaciła składkę, nie jest dla niego dys-honorem, ale stanowi sytuację dowcipną, pobudzającą zebranych do śmiechu. Re-spondentka, która opisała tę zabawę, zaznaczyła, że najważniejszy jest sam fakt przekazania datku, a nie jego wysokość. Tego typu zabawę organizuje się nie tylko z okazji Pierwszej Komunii dziecka, ale również chrzcin. W przypadku chrzcin składkę zbiera dziecko, pod warunkiem że jest odpowiednio duże, czyli ma ok. 3-5 lat (Jag. 3). Podobną sytuację opisał także respondent z rodziny spokrewnionych ze sobą Lesia-ków i Berników. Według jego relacji to rodzic bierze talerzyk i chodząc dookoła sali (mieszkania) zbiera datki dla dziecka (Ber. 4). Składkę zbiera się także wtedy, kiedy zaproszeni goście chcą przedłużyć spotkanie, ale jego gospodarzy nie stać na dodatkowe opłaty związane z rezerwacją sali, napoje, potrawy i obsługę. Tego rodzaju składkę organizuje się w zasadzie we wszystkich grupach rodowych.

Ja w tym Inowrocławiu byłem cały dzień, ale potem dzwonili do mnie, że jeszcze siedzą.

Wie pani Romowie się nie widzą po 20, 30 lat, a się zjadą i siedzą długo. Najwyżej jakby brakowało jedzenia czy picia, to się składają, którzy się tak długo nie widzieli i dalej sobie siedzą. Przyjemnie, miło rozmawiają. Jest czas na to. A tak to nie wiadomo kiedy by się zobaczyli, gdyby tej Komunii nie było. (Pach. 1)

„Osiemnastka”

Zupełnie nowym obyczajem w kulturze Romów jest obchodzenie przez młodzież osiemnastych urodzin. Obyczaj ten pojawi! się całkiem niedawno, zdaniem re-

26

Piszę o tym w rozdziale dotyczącym zaślubin.