1299076015

Wesele 131

rana jest składka, to zazwyczaj mężczyzna podchodzi kolejno do siedzących przy stołach gości i zbiera pieniądze do kapelusza. Dowolne sumy pieniędzy wrzucają żonaci mężczyźni, ewentualnie głowy rodzin, starsi. Wszyscy respondenci mówili o wykorzystaniu do zebrania pieniędzy kapelusza któregoś z gości. Sutherland opisała jeszcze inny sposób zbierania składki, bezpośrednio związany z weselem Romów amerykańskich. Stoły obchodzi mężczyzna niosący w dłoniach wydrążony bochen chleba, natomiast za nim idzie para młoda połączona chustą (diklo). Chłopak niesie piwo w jakimś naczyniu. W trójkę podchodzą kolejno do starszych mężczyzn siedzących przy stole, z których każdy podaje jakąś kwotę pieniędzy młodej, a ona wrzuca ją do wydrążonego bochna. Ofiarodawca w zamian otrzymuje trochę piwa od młodego i wtedy mężczyzna niosący chleb wygłasza mowę dziękczynną, wyolbrzymiając jednocześnie wartość składki. Niektórzy starsi odmawiają ofiarowania składki, ale nie dlatego, że nie chcą jej dać, lecz po to, jak sądzi Sutherland, by całą tę ceremonię uatrakcyjnić. Rodzi się wtedy wielka kłótnia, aż odmawiający zmienia zdanie i daje składkę^{1 2}. Składkę wśród Polska Roma zbierają Warmijaki, Lesiaki i Jaglanie. Jej celem jest zebranie pieniędzy dla nowożeńców jako uposażenie. Całkowicie przeciwni zbieraniu tego rodzaju składki są Pachowiaki.

Muzyka i tańce w czasie wesel

Wykonanie tańca jest świadomym lub nieświadomym wysłaniem przez tańczącego komunikatu⁰. Niezależnie od tego, jakie były intencje tancerza, fakt wykonania tańca, kompozycji złożonej z gestów i przemieszczeń, niesie pewne określone treści i informacje. Ogólnie rzecz biorąc, proces komunikowania przebiega tu od emitora komunikatu, czyli tancerza, do odbiorcy, czyli widza lub innego tańczącego. Wykonanie tańca jest więc transmisją.

Romowie bardzo chętnie rozmawiają o tańcu i muzyce. Zapewne dlatego, że są dla nich stałym elementem życia, wizytówką w kontaktach z nie-Romami i, bardzo często, jedynym źródłem dochodu. Wesele, moim zdaniem, jest takim momentem w życiu społeczności, kiedy to taniec i muzyka Romów stają się nośnikami wartości tradycyjnych, a funkcję łudyczną przejmują wtedy tańce inne niż tradycyjne³. W tym kontekście chciałabym zinterpretować obecność tańców tradycyjnych i muzyki Romów na weselu.

Kiedy Romowie wynajmują salę w restauracji w celu zorganizowania jakiejś imprezy okolicznościowej, właściciel zazwyczaj proponuje występ współpracującego z nim zespołu muzycznego. Romowie często zamawiają na odpowiednie terminy zespoły, które sprawdziły się na innych weselach, a mogą to być zespoły polskie lub takie, w których skład wchodzą Romowie.

1

   A. Sutherland, op. cit., s. 225.

2

   Por. J. Kowalska, Środki i mechanizm przekazu tanecznego, „Etnografia Polska” 1985, t. XXIX, z. 2, s. 63-82.

3

   Por. A. J. Kowarska, Taniec i muzyka Romów jako nośniki wartości tradycyjnych, „Dialog-Pheniben” 2001, nr 1, s. 28-40.