1673068338

Wartość badań laboratoryjnych w diagnostyce włóknienia wątroby 177

Rycina 1. Schemat diagnostyki włóknienia wątroby [11]. Figurę 1. The scheme of diagnosis of liver fibtosis [11],

Tabela 1. Skala Metavir [11] Table 1. Metavirscore [11]

Stopień	Rozpoznanie	Stopień	Rozpoznanie
F0	Brak oznak włóknienia	A0	Brak aktywności
FI	Wrotne i okolowrotne zwłóknienie, brak przegród	Al	Łagodna aktywność
F2	Wrotnc i okolowrotne zwłóknienie, rzadkie przegrody	A2	Umiarkowana aktywność
F3	Wrotne i okolow rolne zwłóknienie, liczne przegrody	A3	Ciężka aktywność
F4	Marskość wątroby	A4	Bardzo ciężka aktywność

Mimo niezwykle dużej wartości diagnostycznej biopsja wątroby posiada wiele ograniczeń. Przede wszystkim ma ona charakter inwazyjny, w związku z czym możliwe jest wystąpienie pow ikłań, takich jak krwotok wewnętrzny, odma oplucnowa, a nawet zgon. Ponadto wymienić należy m in. błędy spowodowane pobraniem zbyt małego fragmentu tkanki lub pobraniem materiału z miejsca niezmienionego chorobowo lub zmienionego w niewielkim stopniu, co wynika z faktu, że wlóknie-nie w ątroby jest procesem, którego nasilenie miejscowe może być różne. Obróbka pobranej tkanki jest bardzo czasochłonna i kosztowna, a i sama ocena mikroskopowa może nastręczać trudności. Wiąże się to z faktem, że interpretacja tego samego fragmentu tkanki wątrobowej zarówno przez kilku histopatologów, jak i tego samego histopatologa może być różna. Oszacowano, że skala tego zjawiska sięga nawet 20-30% [3, 14].

Pomocne w rozpoznaniu włóknienia i marskości wątroby są badania obrazowe, m.in. ultrasonografia, scyntygrafia, rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa czy elastografia. Spośród wymienionych metod na uwagę zasługuje elastografia. Jest to stosunkowo nowa technika cechująca się wieloma zaletami, w której na podstawie pomiaru sztywności tkanki wątrobowej ocenia się poziom zaawansowania zwłóknienia wątroby. Mimo wielu zalet, badania obrazowe posiadają również szereg ograniczeń i często pełnią rolę jedynie badań pomocniczych i nie można na ich podstawie jednoznacznie postaw ić rozpoznania [4, 10],

W diagnostyce włóknienia wątroby lekarz ma również do dyspozycji cały szereg rutynowych parametrów laboratoryjnych, których nieprawidłowe wyniki świadczą o toczącym się w wątrobie procesie chorobowym.

Należą do nich m.in. aktywność aminotransferaz, fosfatazy alkalicznej, stężenie bilirubiny, białka całkowitego, albuminy, badania układu hemostazy, liczba płytek krwi i inne. Badania te charakteryzują się jednak niską swoistością dla otnaw ianego schorzenia. Zmiany ich wartości mogą być bowiem wynikiem wielu innych zaburzeń czy chorób układowych, pierwotnie niezwiązanych z wątrobą. Należy również zaznaczyć, że u pacjentów ze stw ierdzoną chorobą wątroby pojedyncze wyniki ruty nowych badań laboratoryjnych mogą mieścić się w granicach wartości referencyjnych. Zatem prawidłowe wyniki tych oznaczeń nie upoważniają do wykluczenia choroby wątroby [15],

Wy konanie badania morfologicznego krwi obwodowej pozwala wykazać obecność małopłytkowości, niedokrwistości czy leukopenii. które są częstymi objawami stwierdzanymi u pacjentów z marskością wątroby [7], Wzrost aktywności aminotransferaz wskazuje na nasilenie procesów' zapalenia i martwicy'. Jednakże w przypadku ostatniej fazy włóknienia, czyli marskości wątroby aktywności tych enzymów' mogą być tylko nieznacznie podwyższone lub mieścić się w zakresie wartości referencyjnych [6], Izolowany wzrost gamina-gluta-mylotranspeptydazy może wskazywać na etiologię alkoholową schorzenia [7], Oznaczanie stężenia bilirubiny pozwala ocenić funkcję klirensową wątroby [6]. W przypadku wirusowego zapalenia wątroby wyższy poziom bilirubiny w surowicy odzwierciedla znaczne uszkodzenie narządu, natomiast w alkoholowym zapaleniu wątroby stężenie powyżej wartości 85,5 emol/1 (5 mg/dl) wiąże się ze złym rokowaniem [15], Wątroba jest miejscem wytwarzania wielu białek, w tym białek specyficznych np. dla układu krzepnięcia. Stąd znaczenie ma badanie

PRACE POGLĄDOWE