2231428914

Komórki jajowe

Gamety żeńskie to duże komórki o owalnym kształcie. Zwykle nie występują samodzielnie lecz z towarzyszącymi, niewielkimi komórkami wieńca.

Zawiera stosunkowo niew iele materiału zapasowego, więc można ją określić jako oligolecytalną. Jest też izolecytalna, ponieważ materiał zapasowy jest równomiernie rozmieszczony w cytoplazmie w formie niewielkich pęcherzyków.

Jądro komórki jajowej, które jest gotowa do zapłodnienia (dojrzała) znajduje się w metafazie II podziału mejotycznego. Jest także haploidalne - stan ten tłumaczy sposób, w jaki powstają gamety żeńskie (czytaj dalej).

W cytoplazmie komórki znajduje się wiele mitochondriów, które po zapłodnieniu będą służyć zygocie. Występują tam także specjalne enzymy, które po wniknięciu plemnika do wnętrza wywołują reakcje, której skutkiem jest pogrubienie otoczki wokół komórki i nie wpuszczenie do środka ani jednego plemnika więcej. Pierwotna otoczka komórki jajowej to tak zwana osłonka przejrzysta. Jest niezwykle odporna chemicznie i mechanicznie. Ulega wyłącznie enzymom zlokalizowanym w akrosomie. Dodatkową osłonę gamety stanowią liczne komórki w ieńca. Poza towarzyszeniem, wydzielają hormony -estrogeny i progesteron oraz dostarczają komórce jajowej substancji odżywczych.

Oogeneza

Pierwotna komórka płciowe

Oogonlum

Ciałka

kierunkowe

Gałko

kierunkowe

OOTYDA

Powstawanie komórki jajowej to znacznie bardziej skomplikowany proces niż w przypadku męskich gamet. Jego początki mają miejsce jeszcze w łonie, w czasie życia płodowego. Wówczas u żeńskich płodów zachodzą pierwsze podziały komórkowe dążące do wytworzenia gamety.

Pierwotna komórka płciowa (2n, 4c) ulega dwóm następującym po sobie mitozom. Ich skutkiem jest wytworzenie z jednej komórki macierzystej, czterech komórek potomnych oogoniów (2n. 4c). Każda oogonia w czasie dojrzewania przeobraża się w oocyt I rzędu, który' zatrzymuje się na etapie profazy I podziału mejotycznego. Sytuacja ta ma miejsce jeszcze w czasie życia płodowego.

dokończenie mejozy po zopiodnieniu

llustr. 7.12.5.

Oocyt tkwi w tym stanic, aż do osiągnięcia dojrzałości płciowej przez kobietę. Wówczas dokańcza I podział mejotyczny, którego owocem jest oocyt II rzędu (In, 2c). Wchodzi on w II podział mejotyczny i zatrzymuje się na etapie metafazy. Niedojrzała komórka jajowa egzystuje w takim stanie, aż do zapłodnienia przez plemnik. Dopiero wówczas. II podział

ulega dokończeniu. Z zapłodnionego oocytu II-rzędowego powstaje ciałko kierunkowe (In. Ic) oraz ootyda właściwa komórka jajowa (In, le). Plemnik pozostaje połączony z ootydą i wraz z nią tworzy zygotę. Analizując graf przedstawiony poniżej, zauważysz, że z jednego prekursora komórki płciowej żeńskiej, powstaje I ootyda i aż 3 ciałka kierunkowe. Ze względu na ten fakt, mejoza występująca w' oogenezie jest

84