2277150703

1. Rozchodzenie się i podział fal radiowych

Cechą każdego systemu radiowego jest przekazywanie informacji (dźwięku) przez środowisko propagacji fal radiowych. Przetwarzanie wiadomości, nadawanie i odbiór sygnałów radiowych zależą od układu i konstrukcji urządzeń nadawczo-odbiorczych, czyli od działań człowieka, natomiast warunki propagacji fal radiowych zależą od wielu czynników i okoliczności, pozostających poza wpływem człowieka.

W każdym miejscu, czasie i zakresie częstotliwości istnieją w sensie statystycznym pewne warunki propagacyjne, których znajomość jest konieczna do optymalnego projektowania i stosowania systemów radiowych, Zakres częstotliwości wykorzystywany w systemach radiowych jest bardzo szeroki i obejmuje częstotliwości od kilku kHz do setek GHz. Częstotliwości te odpowiadają falom radiowym o długościach od kilkudziesięciu kilometrów do części milimetra. Między długością fali elektromagnetycznej A, częstotliwością f, a prędkością rozchodzenia się fali v występuje zależność:

_v=a- f

Dla fal elektromagnetycznych rozchodzących się w wolnej przestrzeni, prędkość rozchodzenia się fali jest równa prędkości światła w próżni, w związku z czym

długość fali oblicza się ze wzoru:

gdzie:

A - długość fali e/ektromagnetycznej [m], f - częstotliwość fali elektromagnetycznej [Hz], c = 3 10⁸ - prędkość światła w próżni [m/s].

W środowiskach innych jak próżnia prędkość rozchodzenia się fali e/eAtro/wagnetycznej jest zawsze mniejsza od prędkości światła i zależy od przenikalności elektrycznej danego środowiska. Prędkość rozchodzenia się fali w danym śroe/owisku oblicza się ze wzoru:

Oprócz dekadowego podziału częstotliwości radiowy ch często stosuje się jeszcze tradycyjny podział widma częstotliwości na zakresy, który' przedstawiono w tabeli 2.

Tabela. 2. Tradycyjny podział widma częstotliwości radiowych

Nazwa zakresu	Oznaczenie zakresu	Długość fali|A]	Częstotliwość fali |f]
fale bardzo długie	VLF	powyżej 20 km	poniżej 15 kHz
fale długie	LF	20 - 1 km	15-300 kHz
fale średnie	MF	1000-200 m	100- 1500 kHz
falc pośrednie		200-100 m	1.5-3 MHz
fale krótkie	HF	100- lOm	3-30 MHz
fale ultrakrótkie	VHF, UHF	10 - i m	30 - 300 MHz
mikrofale	SHF	poniżej 1 m	powyżej 300 MHz

Przy nadawaniu fal radiowych stosuje się dwa rodzaje emisji: z modulacją amplitudy — AM, z modulacją częstotliwości — FM.

Podział fal radiowych z emisją AM:

lale długie (LF) — od 150 kHz do 285 kHz, lale średnic (MF) — od 520 kHz do 1620 kHz, falc krótkie (HF) — od 3,95 MHz do 26,1 MHz.

Podział fal radiowych z emisją FM:

standard OIRT¹: od (65,5 MHz do 74,0 MHz) ± 50 kHz, standard CCIR²: od (87,5 MHz do 108,0 MHz) ± 50 kHz.

1

   OIRT — Organisalion Intcrnalional dc Radiodiflusion ei Tclevision (tzw. standaid wschodni).

2

   CCIR — Comile Consultatif International de Radiocommunication (Izw. slandanj zachodni).