2554271179

zakres podstawowy

S poioU lud poiionnn motu to kofeiny czynnik. który wpływa na zmuny Mnpnalury powietrza Wraz u wznwtean wytokoio wartość temperatury obniża ■K wrdna> o OVC co 100 m O tym. w un wyt*t tym chłód rury nwtru Uf pruto naC w porach Mau wspinaczki na pnti uczył wyratiur odczuwa iay coraz wiytiiy chłód Wytoto w porach, mwm na okm-rach (dr* je* bardzo gorąca feurg rr»*r wy utrzymywać przrz cały rok Przyitad tak ego szczytu zoKal przedstawiony na pwytu« fotografii

Na wartoac trmprratury powwtna ma również wpływ rutka tarami, zwtaucza rkipozrc ia stoku Na potkali północna) «okl o etapo/rck południowe! aą opnawanr bardzui nu stoli północna Odwtotnw >rU na półkuli południowa), gdzie łrpwi 14 ugrze warw fioki o rkipuz wn potnoma)

Czynniktrm. który kutałtupr wartotc temperatury powwtzza. wtt tal odległo*/ od mórz I oceanów Na obszarach nad morrkKh obaarwuw wy mniema wahania

Dzupa wy lak. ponieważ woda naprzewa My i ochładza wołów) nu łyd Tm takt wpływa Ukta na lapodaiemy przabarp zmaan tam paraluzy powwtrza w ciągu roku Z repu ty nad morzem lato tert chlodnwtue nu

- W „fet* lądu trsi rimnw) nu nad morzem O tym. |*kl wpływ na temperatury powwtna ma oddalmir od mórz l ocaunOw. mceau wy przekonać dzayki analiz* powyższego przykładu fodanr muila Irtą na podobam azr rokoko ppopraftcmr) Widać wdnak. u im dale) od oceanu, tym trednu roczna ampli tuda temperalury powwtrza wy zanyitza Czynnik urn w pływ wy cym na tempantury powwtrza ay lakla prądy morakw Clrpkr prydy przyczynia* wy do wzzoUu tempera tuzy powwtrza. natomiaw chłodna - do Je) obnuanu Wpływ prydów monkich na lam parafury powwtna zoWał przedstawiony i naatypmt atzoma

Wymian Kaw i opiaana czynniki kaztal-teyycr temperatury powwtrza zdecydowały o U) przaWrzannym zzótiucuwamu na kult

Ekspozycja stoku - poło/erte stoku względem kierunków Świata

Amplituda tomporatury powietrza - różnica rrtędzy najwy2szą a nafiBszą wartością temperatury powietrza w danym okresie, na przykład w ciągu roku

Słowniczek

Abrazja - proces mszczenia ornegMr przez tae morswe

Amplituda temperatury powwtrza - (oznfca rmę<EY n^łnyzszą a nąreszą wartość* tccrpc-raiury pcrtcuza w tiarom carese. na przywad wcłjgjttfcu

8

8leUcowanle - wyir^wane w g*D gleby zwąz-nów rrtnerdrycn (np zeezaj i crgertcznycn •Tę peWntyl W |ogo wynłci powsuje tortro jasny i ubog w substancje odżywcze panom fjo-Dwy szara? pod run - dermy pertm ^t>owy utworzony ze zrtązkow nmeratycn i crgarkzrych. Bnmanueeiie - stapnttwy "Cizpad zttonycn związków cfKmtcmyczi zawtarających gn i tuzom (<gncfcr7erriany). VI tym procesła są uwanunc zetazo i gin. których zrtązM otaczaj cząs« głs-Oy i nadają im wuwiną larwę

C

Ciśnienie atmosferyczno - nad*, wory po wtetrzo wywiera na pcwrcr/cf-rJę /lont Środna wartość osrwrtó amosfcrycznego na pozwie morza wynos 1013 tiekiopaskał i.rPa).

Czas storwciny czas ćpany iw <XOow>m nxhu Skcca. Ja* ustalany cła danogo miejsca no pod starta wysetoScr Scnca rad wMrwkjęęłom.

Czas strefowy - czas ustawry na pwdscaww i/TKwrego podziału km ziemskk) na 24 swty czasowe- Każda sawła to pac cM|mi£cy t$‘ dUg>£d geograficznej.

Czas unMrorsalny - czas przyynowany na całym srtecse za pooswwę rad-utiy i pceownan czasu w etągj doby. Godzhę 1200 czasu urt-worswnoga wyznacza moment gerowirtt SKrtca nadpoudkdcmer.

Czas urzydowy - umowny czas doswsowany do przso&gu grant: państwowych.

0

0ettac|a - proces pełogąą^ na wywiewać*! malcfati Branego z cdszarOw zbudowanych z ttydiM

Orion potomy- o«es. w którym Skxioen» zachodzi dużej riz przez 24 h

Ekspozycja stoku - potózsne stoku względem WerurfcOw swata.

Epicentrum - miejsce na powierzchni flem. w kiorym wstrząsy są nąsauejsze.

Galaktyka - znacznych rozmiarów skupisko gatazo wraz z matertą mtędzygwiazcKMią (SKw-rkę z pyłem l gazem kosmicznym). gis - geograitezne sysiomy nkrmecyre p ang Gcogrspyaasr tnionróoon System). Kom puterewe oazy danych ztwkcałą* intorrrecęo

0    rozrrseszczsnki oraz cecnach oCMaow wystę-ptąąoycn na Ziemi suzą oo pozyswwana. gro-maazenB. anatzy craz peazcrucł danych geo gralczrych

Górowanie Słońca - moment w ciągu <na kł? dy sence znajduje się rvałvy?() nad n^yzemem Granica wiecznego Śniegu - wysokosc. powy zej kiore) w etągj rct<u rtpce) Srwgu przyoywa. rcwprwęe.

Gwiazda - fcitslo duo noctesdo ktero pn zbudowane z 9v<m. gKwrte z wodonj I netu. i kiore na swjiek recec) jądrowych zachodzących we wnętrzu trtoa własnym swłsuem.

H

Hipocentrum - miejsce we wrętrzu ZBml. z którego rozchoctrą słę ta» sejsmiczne Ogtsko wstrząsów

1

Izobary - no na mapie lącząoo pxrt>ty o Jadu kowoj wanoSd cKnicnta atircslorycznoga

Klimat - perebłag pogody na danym cOszarze CMoSKry na podstawie wtooMnkcri cbsanMCł-Komety - mdo ctaa nlcctosMoztudManoz lodu. zamrożonych gazOw oraz otcruchMr skaZrycn Kondensacja - zmiana stanj skupłsrta sub-stanc# z gazowego w ckWy yp pary wodnej w wooę)

Korazpa - proces pcsegąący na rtszczenij po włerzchrt skane) przez u*rzają» z duZą d*ą CWuchysk*

t«7

Najważniejsze terminy i definicje występują tuż pod tekstem głównym lekcji oraz na końcu podręcznika, co ułatwia zapamiętanie nowych pojęć.