276062228

wych miałyby przejść na pracownika naukowego dopiero po ustawowo określonym czasie, jeżeli nie skorzysta z nich zatrudniająca go uczelnia publiczna. Gdyby uczelnia skorzystała z tego uprawnienia, autor badań miałby otrzymać ponad 50% dochodu z tego tytułu, jeżeli nie, naukowiec nabywałby prawa do wynalazku, a po przeprowadzeniu komercjalizacji uczelnia dostałaby 25-30% zysków. Powyższą wersję przepisów zaakceptowała minister NiSW prof. Lena Ko-larska-Bobińska, a z propozycjami nie zgadza się inicjatorka zmian Barbara Kudrycka. Wg Niej nowe sformułowania wypaczają pierwotne założenia „uwłaszczenia naukowców", a zapisy wydłużają proces komercjalizacji wynalazków.

Obecnie uczelnie mają prawo do opatentowania wynalazku. Po jego komercjalizaq'i wynalazca otrzymuje udział w zysku zgodny z umową między stronami bądź regulaminem własności intelektualnej obowiązującym na danej uczelni. Problem tkwi w tym, że uczelnie rzadko rozpoczynają działania prowadzące do skomercjalizowania prac naukowych pracowników. Centra transferu technologii, utworzone w tym celu, nie spełniają swojego zadania w sposób należyty. Wskazuje na to niska liczba wynalazków wprowadzanych do

Wg zwolenników proponowanych pośrednich rozwiązań wyłącznie autorzy wynalazków są najbardziej zainteresowani wdrożeniem swoich odkryć do praktyki. W „uwłaszczeniu" naukowców upatrują szansę na unowocześnienie procedur komercjalizacji i „uwolnienie innowacyjności". Twierdzą, że uczelnie nie są dostosowane do podejmowania ryzykownych, biznesowych działań, które są wymagane podczas procesu komercjalizacji. Autorzy wynalazków lepiej niż macierzyste uczelnie rozumieją znaczenie swoich projektów. Gratyfikacja otrzymana w procesie komer-cjalizacji ma być dla nich bodźcem dodatkowym dla podejmowania działania ku komercjalizaqi. Danie naukowcom praw do ich wynalazków będzie stymulować współpracę z biznesem i wpłynie na rozwój innowacyjności polskiej gospodarki.

Proponowane zmiany spotykają się także ze sprzeciwem rektorów uczelni. Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich przedstawiła obszerne uwagi, wykazując przede wszystkim, że skutki zmian w projekcie doprowadzą do efektów przeciwnych od zamierzonych. W opinii KRASP uwłaszczenie przeniesie na naukowców nie tylko prawa własności intelektualnej do wynalazków, ale też całe ryzyko i koszty związane z procesem ich komercjalizacji. Zdaniem krytyków projektu ustawy, naukowcy nie będą merytorycznie ani finansowo przygotowani na takie działania i w konsekwenq'i nie będą podejmować procesu komercjalizacji swoich odkryć. Nadto uczelnie stracą zainteresowanie do inwestowania w badania z zakresu nowych rozwiązań. Projekt w wersji obecnych zmian stwarza zastrzeżenia prawne ze względu na brak zgodności z prawem własności przemysłowej oraz prawem autorskim gdzie regułą jest, że własność intelektualna wypracowana przez pracownika w ramach stosunku pracy należy do pracodawcy. Skutki dalszej pracy Komisji ds. Eduka-q'i, Nauki i Młodzieży nad kształtem ostatecznym projektu „uwłaszczenia naukowców" są oczekiwane.

W krajach UE koncepcja, zgodnie z którą to naukowiec, a nie uczelnia, jest właścicielem wynalazku, tzw, przywilej profesorski, występuje jedynie w Szweq'i i we Włoszech. W pozostałych państwach europejskich przyjęto model wprowadzony w latach 80. w USA; zakłada on, że to uczelnia ma prawa do wynalazków opracowanych przez swoich pracowników, (wg Rzeczpospolitej)

Program STRATEGMED — Narodowe Centrum Badań i Rozwoju przeznaczy dla polskich naukowców 220 min zł na projekty poświęcone chorobom cywilizacyjnym; druga edyq'a konkursu w ramach programu STRATEGMED została ogłoszona. W założeniach programu choroby cywilizacyjne; nowotwory złośliwe, choroby układu krążenia, choroby neurodegeneracyjne, określono jako największe zagrożenie zdrowotne w najbliższych latach. Wobec postępującego się starzenia społeczeństwa wyraźny nadsk należy położyć na kwestie związane z innowacyjnymi rozwiązaniami w zakresie profilaktyki, diagnostyki i leczeni wspomnianych chorób. Program STRATEGMED jest odpowiedzią NCBR na te potrzeby. Centrum przeznacza łącznie 800 min zł na realizację Programu. Mają być w nim finansowane badania naukowe i prace rozwojowe prowadzące do nowatorskich technologii dla zastosowania w czterech obszarach współczesnej medycyny: kardiologii i kardiochirurgii, onkologii, neurologii oraz medycynie regeneracyjnej. Budżet drugiego konkursu na ich realizację wynosi 220 min zł.

Wg Przewodniczącego Rady NCBR, prof. Jerzego Kątckiego, jednym z celów programu jest wzrost pozyq'i międzynarodowej Polski w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych w dyscyplinach nauki objętych programem. Efektem programu ma być też komercjalizacja rozwiązań dotyczących profilaktyki, diagnostyki, terapii i rehabilila-cji. Program STRATEGMED będzie realizowany do końca 2017 roku. W pierwszym konkursie NCBR przeznaczyło na projekty 310 min zł. W przyszłym roku ogłoszony ma być

-    zgodnie z zapowiedziami Centrum

-    jeszcze jeden konkurs na kwotę około 270 min zł. Procedura konkursowa jest obecnie jednoetapowa, ale w projekcie konieczny jest udział partnera z przemysłu, (wg PAP)

Rok pamięci o prof. Ludwiku Hirszfeldzie. Obchody rocznicowe zainicjował i realizuje Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN (II i TD PAN) we Wrocławiu; jego twórcą był prof. Hirszfeld w 1952 r. Dwa wydarzenia kalendarzowe, tj. 60. rocznica śmierci i 130-lecie urodzin wielkiego uczonego stały się impulsem do szerokiego i cyklicznego przypomnienia postaci i dorobku twórcy polskiej szkoły immunologicznej. Obchody zaplanowano na rok od czerwca 2014 r. Do działań włączyła się również Rada Miejska Wrocławia, Centrum im. Willy Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego, Ośrodek Pamięć i Przyszłość, Instytut Książki oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Według prof. Janusza Boratyńskiego z IliTD PAN bezpośrednim

Postępy Biochemii 60 (3) 2014 269