3262347468

człowieka. Jednocześnie nie do końca jasny jest status tej dziedziny rozumianej bądź jako jeden z elementów kultury społecznego bytowania, kształtowany przez działalność językoznawców w tzw. poradnictwie językowym, bądź też jako teoretyczna dyscyplina naukowa kształtująca tę kulturę i wyznaczająca podstawy do wspomnianej działalności¹⁸.

Naukowy aspekt kultury języka, jak już wspomniano, uwydatniony został wraz z ukazaniem się Kultury języka trzech autorek, a dokładniej rzecz ujmując, wiąże się z nazwiskiem Haliny Kurkowskiej. Wkrótce jednak ta naukowość została zakwestionowana przez Jadwigę Puzyninę, która proponowała poszerzenie zakresu interesującej nas dziedziny z przekroczeniem granic językoznawstwa i ze swoistym potępieniem jej naukowości. Miałoby to być uzasadnione, bo

(...) przeżył się bałwochwalczy kult scjentyzmu, niosący z sobą więcej zagrożeń niż skutków pozytywnych dla ludzkości. Kulturę języka i tak, nawet w jej ujęciu funkcjonalnym, trzeba uważać w jej części normatywnej za zastosowanie językoznawstwa, nic zaś za samo językoznawstwo. Kultura słowa w proponowanym tu kształcie na pewno natomiast należy do tego nurtu humanistyki, który jest rdzeniem europejskiej i naszej polskiej kultury'. A to może większy tytuł do chwały niż atest pełnej - a przy tym mimo wszystko podejrzanej - naukowości¹⁹.

Tę wypowiedź można uzupełnić następującymi słowami: „...proponujemy jawne podejmowanie problemów etyki słowa w obrębie kultury słowa”. Czynimy to w przekonaniu, że nawet strukturalnie pojmowana kultura języka nigdy nie była i nie może być czystą nauką - jest z natury nastawiona na kierowanie rozwojem języka... ”²⁰.

Pojawia się więc znowu problem naukowości kultury języka i jej miejsca w językoznawstwie, a także szerzej rzecz ujmując, specyfiki językoznawstwa, które należy, mimo wszystkich zastrzeżeń²¹ do nauk humanistycznych, polegających przede wszystkim na interpretacji zjawisk i ich wartościowaniu. Naukowość lingwistyki nie ulega wątpliwości, zwłaszcza że stosuje się tu nierzadko w odniesieniu do systemu języka metody formalne. Wątpliwości budzi natomiast kultura języka, która rozumiana bywa na kilka różnych sposobów i ma przynajmniej kilka różnych definicji, i w związku z tym może być traktowana zarówno jako dyscyplina naukowa, jak i sposób humanistycznego myślenia.

¹⁸    Por. Marian Bugajski, Językoznawstwo normatywne. Warszawa 199

¹⁹    Jadwiga Puzynina, Problemy aksjologiczne w językoznawstwie, „Poradnik Językowy” 1984, z. 9 - 10, s. 556. ^2,1 Jadwiga Puzynina, Anna Pajdzińska, Etyka słowa (w:) O zagrożeniach i bogactwie polszczyzny, red. J. Miodek. Wrocław 1996, s. 44.

²¹ Por. np.: R. Grzegorczykowa, Językoznawstwo wśród innych nauk. Nauka humanistyczna czy przyrodnicza? (w:) Wstęp do językoznawstwa. Warszawa 2008, s. 146-154.

6