3685665853

WYKŁADY

zjawiska transferu energii Forstera (FRET) i pomiarów fluorescencji. W efekcie, dla wielu dostępnych na rynku glukometrów / pasków testowych wykazuje się całkowity błąd oznaczenia <5% i coraz mniejszą podatność na czynniki interferujące. Panuje opinia, że poprawa dokładności oznaczeń jest wystarczającą podstawą do zwiększenia wymogów jej dotyczących. Postuluje się np. zmiany w wymogach FDA, gdzie minimalnym standardem dla stężeń glukozy >75 mg/dl byłby błąd do ±15% wartości referencyjnej, a dla stężeń s75 mg/dl -błąd do ±10 mg/dl, ponadto obowiązywałaby gradacja dokładności w zależności od zastosowania glukometru.

IX. POSTĘPY W BADANIACH HEMOSTAZY

Płytki krwi - aspekt naukowy i praktyczny.

Milena Dąbrowska,

Coraz lepiej poznana biologia płytek krwi wzbudza zainteresowanie zarówno praktyków jak i teoretyków różnych dziedzin nauk medycznych. Obecnie, intensywnie badane są procesy molekularne, kontrolujące tworzenie propłytek z dojrzałych megakariocytów. Również aktywacja płytek, wiązana głównie z hamowaniem krwawienia, ma wpływ na szereg innych zjawisk. Ostatnio, wiele uwagi poświęca się mikrocząstkom płytkowym, które mogą pełnić rolę nośników efektorów błonowych i cyto-plazmatycznych. Uwzględniając znaną rolę płytek w progresji miażdżycy i zakrzepicy tętniczej nasila się debata, czy stwierdzenie przetrwałej reaktywności płytek u osób leczonych przeciwpłytkowo może mieć znaczenie kliniczne. Dzięki coraz lepiej poznawanej roli transporterów płytkowych, płytki postrzega się jako mikrokompartment farmakologiczny, w którym hamowanie swoistego transportera może być atrakcyjną opcją terapeutyczną. Intensywnie rozwija się także koncepcja, że płytki krwi są komórkami efektorowymi nie tylko w reakcjach zapalnych, ale także w odporności wrodzonej i nabytej. Odkąd wykazano, że wspierają progresję i przerzutowanie nowotworów oraz odgrywają istotną rolę w neoangiogenezie, płytki krwi stały się potencjalnym celem terapeutycznym w chorobie nowotworowej.

Wdrożone szerokie programy badawcze umożliwiają odkrycie nowych genów zaangażowanych w fizjologię płytek w warunkach zdrowia i choroby, a dalszy rozwój wiedzy o funkcjonalnej charakterystyce produktów genowych może zrewolucjonizować nasze spojrzenie na funkcję tych niepozornych .elementów morfbtycznych".

Hemostaza „trzeciego wieku” - parametry hemostazy u osób w wieku więcej niż dojrzałym Jacek Golański

U osób powyżej 60 roku życia, w badaniach hemostazy, rejestrowane jest zwiększone stężenie czynników krzepnięcia, wyższa reaktywność płytek krwi, dysfunkcja śródbłonka, osłabienie mechanizmów antykoagu-lacyjnych w tym upośledzenie aktywności fibrynolitycznej. Obserwowana jest rosnąca wraz z wiekiem tendencja do przesunięcia równowagi hemostazy w kierunku zwiększającym ryzyko wystąpienia zakizepicy. Zjawisko to manifestuje się między innymi, wzrostem liczby zachorowań na żylną chorobę zakrzepowo-zatorową u starszych osób. Około 70% przypadków tej choroby dotyczy osób w wieku >60 lat, a zapadalność na ŻChZZ jest ponad 3-krotnie większa wśród osób w wieku S65 lat niż w wieku 45-55 lat.W badaniach prowadzonych w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku zaobserwowano zwiększające się wraz z wiekiem stężenie fibrynogenu w osoczu. U młodych osób stężenie fibrynogenu (fg) wynosi średnio 2,5 g/L, u osób w wieku 47-54 lat kształtuje się na poziomie 2,8 g/L podczas gdy w grupie wiekowej 65-79 lat stężenie to wynosi ponad 3,0 g/L. Zaobserwowano, że każda kolejna dekada życia związana jest ze zwiększeniem stężenia fibrynogenu osoczu u osób w analizowanych grupach wiekowych średniego o 0,1 g/L. W podobny sposób zwiększa się. wraz z wiekiem badanych osób. stężenie czynnika von Wllebrand’a i czynnika VIII.Prokoagulacyjne tendencje hemostazy odzwierciedlane są w badaniach stężenia markerów aktywacji krzepnię-cia.Średnie stężenia w osoczu fragmentów F1+2, kompleksów TAT oraz dimeru D jest od dwóch do pięciu razy wyższe u osób w wieku powyżej 60 lat niż u osób młodszych. Brak równowagi hemostazy pogłębiany jest także na skutek zahamowania fibrynolizy. Postępujący wraz z wiekiem wzrost stężenia głównego inhibitora fibrynolizy - PAI-1 powoduje, że aktywność fibrynolityczna istotnie słabnie. W związku z powyższym, u osób w podeszłym wieku obserwowane jest, między innymi, wydłużenie czasy fibrynolizy w euglobulinach. Podobne, prokoagulacyjne tendencje zaobserwowano u osób starszych w obrębie hemostazy pierwotnej, w pierwszej kolejności opisano w tej grupie wiekowej krótsze czasy krwawienie niż u osób młodych. Stwierdzono także zwiększającą się wraz z wiekiem reaktywność płytek krwi.W badania prowadzone przez Mari i wsp. w trzech grupach wiekowych (od 18 do 50, od 51 do 69 oraz 100 lat) potwierdziły, że stężenie czynnika VIII i dimeru D jest wyższe o osób w wieku powyżej 50 lat niż u osób młodych.Z kolei, w badaniach Emmerechts i wsp. porównujących dwie skrajne grupy wiekowe (od 26 - 32 i 84 do 88) wykazano istotne różnice w zakresie: stężenia fibrynogenu, czynnika vW, czynnika VIII i APTT.Zestawienie danych dostępnych w piśmiennictwie pozwala na wyciągniecie wniosku, że parametry hemostazy zaczynają się zmieniać w wieku średnim (powyżej 50 lat), a wyraźne różnice pojawiają się u osób w wieku podeszłym (powyżej 80 lat). Nie ma w tej chwili jednoznacznych opinii na temat konieczności wprowadzenia zakresów referencyjnych dla badań hemostazy wykonywanych u starszych osób pojawiają się jednak propozycję zmiany progów odcięcia stosowanych w wykluczaniu zakrzepicy żylnej. Proponuje się zastosowanie tradycyjnego progu wynoszącego 500 pg/L dla osób w wieku poniżej 60 lat oraz 750 pg/L dla osób starszych. Jest prawdopodobne, że w najbliższym czasie pojawią się podobne propozycje dla stężenia fibrynogenu, czynnika vW i czynnika VIII.

Trombofilia - problemy diagnostyczne (przykłady kliniczne) Magdalena Jeleńska

Źylna choroba zakrzepowo-zatorowa (ŻCHZZ) występuje w ogólnej populacji europejskiej z częstością jeden przypadek na 600 osób na rok. U młodych osób (poniżej 45 roku życia) w większości przypadków wynika ona z obecności wrodzonych czynników ryzyka ŻCHZZ, natomiast w późniejszym wieku jest zazwyczaj konsekwencją chorób towarzyszących, unieruchomienia, przebytej operacji.

Zostaną omówione przyczyny wrodzonej tromboflilii (zaburzenia hemostazy predysponujące do ŻCHZZ) i zalecenia odnośnie jej diagnostyki. Na przykładach klinicznych będą przedstawione niektóre problemy związane z wykonywaniem badań, w trakcie czynnej zakrzepicy lub leczenia przeciwzakrzepowego. Również na przykładzie klinicznym zostanie omówiona możliwość wystąpienia zakrzepicy z towarzyszącą jej mało-płytkowością, w przebiegu leczenia heparyną tzw HIT (hepańn- induced Irombocylopenia).

Monitorowanie leczenia przeciwzakrzepowego - dziś i jutro Anna Raszeja-Specht

Monitorowanie leczenia przeciwzakrzepowego w laboratorium analitycznym jest niezaprzeczalnym standardem od czasu rozpoczęcia terapii heparynowej.

Lekarze wprowadzający obecnie leczenie doustnymi antykoagulantami nowej generacji entuzjastycznie przyjmują fakt, że nie wymagają one bezwzględnie monitorowania w warunkach laboratoryjnych, dzięki temu są zdecydowanie bardziej przyjazne pacjentom niż antagoniści witaminy K. Leczenie heparyną wielkocząsteczkową (UFH) wymaga oznaczania czasu częściowej tromboplastyny po aktywacji (APTT). Heparyny drob-nocząsteczkowe (LMWH) należą do leków przeciwkrzepliwych i przeciw-zakizepowych, stosowanych najczęściej w profilaktyce i leczeniu żylnych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych oraz ostrych zespołów wieńcowych, a większość pacjentów, u których wprowadzono terapię LMWH, nie wymaga monitorowania. Metodą z wyboru w monitorowaniu leczenia LMWH u ciężarnych oraz w określonych sytuacjach klinicznych, jest oznaczanie aktywności anty-Xa. Leczenie tzw. .doustnymi antykoagulantami", pochodnymi warfaryny, antagonistami witaminy K, monitorowane jest poprzez oznaczanie czasu protrombinowego w wersji wystanda-ryzowanej, wyrażanego jako INR.

Obecnie prowadzone są badania leków, które w sposób bezpośredni blokują działanie czynnika Xa lub tromblny i są podawane doustnie. Leczenie nie wymaga monitorowania ani modyfikacji dawki, jednakże klasyczne testy stosowane w diagnostyce zaburzeń hemostazy - czasy APTT i PT, ulegają przedłużeniu lub nie zmieniają się w okresie terapii. W monitorowaniu leczenia rywaroksabanem (Xarelto) u pacjentów z grup ryzyka, znajdują zastosowanie takie testy, jak oznaczanie aktywności anty-Xa, APTT i PT, dRWT oraz HepTest, przy czym część z nich

295